Przez prokrastynację ludzie są bardziej przygnębieni i nie widzą silnego celu w życiu. Wyczerpuje to ich zdolności psychiczne oraz znacznie obniża samoocenę.
Co to jest prokrastynacja?
Prokrastynacja polega na ciągłym odkładaniu obowiązków na inny termin. Osoby dotknięte tym syndromem mają trudności z rozpoczęciem pracy oraz źle organizują swój czas. Przez to czekają do ostatniej chwili na naukę egzaminu lub oddanie projektu. Skutkuje to tym, że nie wykonują swojej pracy dokładnie. W ostatnich czasach prokrastynację zaczęto określać zaburzeniem psychicznym. Dotyka ona najczęściej zdolnych i młodych ludzi. Syndrom ten kojarzony jest często ze studentami, którzy zwlekają z nauką, bądź skończeniem projektów na czas.
Prokrastynacja – przyczyny: surowy ojciec, strach przed porażką, niska samoocena, brak wizji przyszłości
Psycholodzy w ostatnich latach poświęcili wiele uwagi zagadnieniu prokrastynacji, również pod kątem jej przyczyn. Wśród głównych źródeł tej przypadłości można wyróżnić:
- Surowy ojciec – badania wskazują, że kobiety, które miały autorytarnego ojca mają większą skłonność do prokrastynacji. Jest to reakcja pasywno-agresywna, która ma na celu bunt wobec odgórnej próby kontroli. Przez to w dorosłości robią to, na co mają ochotę, a nie to, co jest dla nich ważne. Zobacz.
- Strach przed porażką – wiele osób traktuje życie jako zbiór niezwykle trudnych zadań, które przerastają ich możliwości. W opinii tych ludzi nie mają i nie zdobędą oni nigdy wystarczających kompetencji do organizacji planów życiowych. Podjęcie ryzyka jest dla nich jednoznaczne z porażką, która tylko obniży ich poczucie własnej wartości. Prokrastynacja dotyczy często perfekcjonistów, którzy z obawy przed zrobieniem czegoś niedoskonale, nie podejmują wcale wysiłku. Jest to związane z zasadą „wszystko albo nic”. Dla przykładu, gdy kobieta myśli o zrzuceniu 30 kg, widzi ogromny wysiłek, jaki musi podjąć w tym kierunku, więc rezygnuje z działania. Nie myśli natomiast o tym, że można postawić sobie mniejsze cele, np. schudnąć 5 kg.
- Niska samoocena, brak współczucia dla siebie – ludzie dotknięci prokrastynacją są często dużo bardziej zestresowani niż inni, ponieważ czują ciężar niezrealizowanych obowiązków, który wisi nad nimi. Niekiedy nie są oni w stanie podjąć wysiłku, ponieważ mają zbyt niskie zdanie na temat swoich możliwości. Dla przykładu: „Nie mam wystarczająco inteligencji, aby nauczyć się nowego języka, więc bez sensu tracić na to czas. Lepiej jest oglądać telewizję.”
- Brak wizji przyszłości – psycholodzy wykazali, że ludzie dotknięci prokrastynacją nie mają realnego obrazu siebie za 5 lub 10 lat. Przez to nie podejmują planów życiowych oraz nie działają w kierunku realizacji przyszłego życia. Zobacz.
Prokrastynacja – jak sobie radzić? Ćwiczenia, dieta, drzemki, roślinność, spacer, rozciąganie
Prokrastynacja jest (w porównaniu do innych zaburzeń) stosunkowo prosta do przełamania. Podstawą jest silna chęć zmiany na lepsze. Najlepszą terapią dla osób dotkniętych prokrastynacją jest praca nad swoimi słabościami.
Badania psychologiczne pokazują, że wystarczy nawet 20 minut dziennej aktywności w konkretnym kierunku, aby stopniowo radzić sobie z prokrastynacją. Ta niewielka ilość czasu jest niekiedy punktem zapalnym. Regularne ćwiczenia sprawiają, że znacznie łatwiej jest przyswoić kolejne obowiązki.
Niezwykle ważna jest też dieta. Aby pracować efektywnie umysłowo, należy dostarczać glukozy do mózgu – najlepiej w postaci bananów. Dzięki temu człowiek jest bardziej wytrwały i odporny na pokusy w ciągu dnia. Ważne są też regularne posiłki (około 5 dziennie).
Warto jest robić sobie krótką drzemkę w ciągu dnia, dzięki czemu będzie się miało znacznie więcej siły i zwiększy się wydajność. Dużą skuteczność mają tzw. drzemki kofeinowe. Aby je zrobić, należy wypić kawę i położyć się spać na 20 minut. Po przebudzeniu kofeina zaczyna działać w organizmie, co znacznie poprawi efektywność pracy.
W radzeniu sobie z prokrastynacją pomaga również spacer. Z jednej strony dzięki niemu człowiek staje się bardziej dotleniony, co przyspiesza pracę mózgu, a z drugiej przyswaja witaminę D (w słoneczny dzień), która również sprzyja wydajniejszej pracy organizmu.
Obok spaceru niezwykle ważne jest też rozciąganie, które odpręża organizm, dostarcza mu energii oraz reguluje reakcje mózgu. Skutkuje to lepszą podatnością na stres, dzięki czemu można podjąć bardziej rozsądne decyzje. W tym celu pomogą takie zajęcia, jak joga, pilates czy stretching.
Dobrym pomysłem na podjęcie działania jest wystawienie się na światło słoneczne, więc warto pracować na zewnątrz. Świetnie też otaczać się zielenią. Podczas kontaktu z roślinnością człowiek ma lepszą pamięć nawet o 20%. Ponadto takie otoczenie zwiększa koncentrację na celu działania.
