Jałowiec pospolity jako przyprawa gości na stołach już od wieków, a jego gałęzie sprawdzają się podczas wędzenia wędlin. Medyczne właściwości tego krzewu również są doceniane od dawna. Warto korzystać z dobrodziejstw, które oferuje.
Jałowiec pospolity – charakterystyka
Iglasty, zimozielony krzew jałowca można najczęściej spotkać na jałowych, piaszczystych, mało żyznych glebach – stąd wzięła się jego nazwa. Rośnie najczęściej w klimacie umiarkowanym oraz na terenach górskich strefy międzyzwrotnikowej. Żywotność krzewu może wynosić nawet do 100 lat. Znanych jest około 70 gatunków tej rośliny, a w Polsce rosną dwa spośród nich.
Kiedy owoce jałowca pospolitego – tzw. szyszkojagody – dojrzeją, charakteryzuje je ciemnofioletowe, niemal czarne zabarwienie, często z niebieskawym nalotem. Dojrzewają przez 2 lata, z czego w pierwszym roku dojrzewania mają kolor zielony, a pod koniec tego roku – lekko fioletowy. Na ciemny, prawie czarny fiolet barwią się w drugim roku. Dlatego też krzew jałowca może mieć na sobie zarówno dwuletnie, dojrzałe owoce, jak i te jednoroczne.
Jagody jałowca zbiera się późną jesienią, a najlepiej po pierwszych przymrozkach. Po zbiorze owoce należy suszyć w temperaturze 40 stopni, bez pośpiechu, należy przy tym uważać, by ich nie przesuszyć. Stopień wysuszenia jagód jałowca można poznać po elastycznej warstwie w momencie ściśnięcia jagody między palcami.
Jałowiec – właściwości
Wysuszone owoce charakteryzuje silny, „leśny” zapach i świeży, słodki, lekko żywiczny posmak. Powinny być przechowywane w papierowej torebce (nigdy w folii), ponieważ mogą spleśnieć. Są bogate w sole mineralne i garbniki. Dzięki temu wykazują działanie przeciwzapalne i antybakteryjne pomocne w gojeniu ran. Stanowią wsparcie w problemach układu pokarmowego, zwalczając biegunki. Przy nieżycie i wrzodach żołądka lub krwawieniach z dróg pokarmowych pomagają wytworzyć naturalną florę bakteryjną, aby zmniejszyć dokuczliwe objawy.
Produkty z jagód jałowca mają działanie moczopędne, pomagają więc złagodzić stany zapalne dróg moczowych u osób zmagających się z jego dolegliwościami. Ponadto owoce te odkażają i wspomagają wątrobę w wydzielaniu żółci – pomagają przy niewydolności tego narządu. Odpowiednio przetworzony jałowiec może być też stosowany zewnętrznie, np. przy bólach korzonków czy nerwobólach. Roślina ma działanie drażniące na skórę, rozgrzewa ją i powoduje silniejsze ukrwienie. Dlatego maści z wyciągiem z jałowca polecane są przy zapaleniu korzonków i bólach reumatycznych. Warto stosować także olejek jałowcowy lub zażywać od czasu do czasu kąpieli z dodatkiem wywaru z igieł jałowca, aby zmniejszyć dolegliwości.
Jałowiec na przeziębienie?
Odkażające właściwości jagód jałowca pomagają w leczeniu przeziębień. Napar z owoców należy pić dwa razy dziennie, jednorazowo w ilości 200 ml. Masaż klatki piersiowej olejkiem jałowcowym rozgrzewa skórę i ułatwia oddychanie. Pomagają także inhalacje z wykorzystaniem olejku – odtykają nos i zwalczają bakterie.
Jałowiec w walce z cellulitem i na ratunek wątrobie
Ze względu na swoje działanie moczopędne owoce jałowca pomagają oczyścić organizm z toksyn. Przyczyniają się do tego także ich właściwości usprawniające pracę wątroby i poprawiające wydzielanie żółci. Kurację przeciw pomarańczowej skórce wspomagają również masaże z wykorzystaniem olejku jałowca. Rozgrzewa on skórę, poprawiając tym samym krążenie i usuwanie złogów. Jałowiec pomaga też zwalczyć problemy z przepływem żółci oraz nieprzyjemny zapach z ust – w tym celu powinno się żuć jego jagody.
Jałowiec pospolity – przeciwwskazania
Mimo że posiadają wiele korzystnych dla zdrowia właściwości, jagody jałowca stosowane w nadmiarze mogą podrażnić nerki i żołądek – dzienna dawka (do żucia) to maksymalnie 3–4 owoce. Olejek natomiast nie może być nigdy spożywany, a jedynie stosowany zewnętrznie, pomocniczo przy leczniczych masażach. Kobiety w ciąży nie powinny pić naparów z jałowca, podobnie osoby z poważnymi stanami zapalnymi przewodu pokarmowego.
Jałowiec – przepisy
Suszone owoce jałowca można z powodzeniem wykorzystać do przygotowania wegańskiego „smalcu” z fasoli. Dwie niewielkie cebule należy pokroić w kostkę i usmażyć na oleju z liściem laurowym, majerankiem i kilkoma owocami jałowca, następnie wyjąć dodatki i cebulę przełożyć do miski. Puszkę fasoli trzeba odsączyć z wody, opłukać ziarna i dodać do cebuli wraz z kilkoma wędzonymi śliwkami. Całość należy zblendować na jednolitą masę i doprawić solą oraz czarnym, świeżo mielonym pieprzem. Tak przygotowana pasta ma niebanalny smak i będzie doskonałym smarowidłem do kanapek – zasmakują w niej także osoby preferujące mięso.
