Pojawienie się bólu jest zazwyczaj sygnałem, że jedna z części aparatu ruchu stopy nie funkcjonuje prawidłowo. Ból może być odczuwalny z przodu, z tyłu lub z boku pięty i ma zazwyczaj tendencję do nasilania się w trakcie chodzenia. Dokuczliwa dolegliwość może utrudniać codzienne funkcjonowanie.
Ból pięty przy chodzeniu – ostroga piętowa
Ból pięty może pojawić się bez określonej przyczyny (nerwobóle – neuralgie), ale najczęściej jest wynikiem stłuczenia lub urazu, do którego doszło podczas wysiłku fizycznego. Powodem jest często niewłaściwy sposób chodzenia. Bardzo duże znaczenie ma sposób stawiania stopy, która dźwiga masę naszego ciała. Jeśli zbyt mocno wyginamy stopę w łuk, dochodzi do nieprawidłowego nacisku i nadwyrężania ścięgien i wiązadeł kości piętowej. Przyczyną bólu może być wówczas zapalenie rozcięgna podeszwowego, które powstaje w wyniku obecności tzw. ostrogi piętowej (zmian zwyrodnieniowych przyczepów ścięgien guza piętowego). Stan zapalny może być wynikiem przeciążenia (np. na skutek wysiłku fizycznego lub noszenia nieodpowiedniego, zbyt małego obuwia), a często urazu związanego z nadwagą. Mocne spłaszczenie podłużnego łuku stopy przy dużym ciężarze ciała oznacza zbyt silne naciąganie rozcięgna piętowego. W miejscu przyczepu na skutek stanu zapalnego zaczynają się odkładać wapienne złogi. Ich nagromadzenie powoduje, że na kości piętowej od strony podeszwy powstaje narośl zwana ostrogą piętową. Osoby cierpiące na tę dolegliwość odczuwają ból zlokalizowany zazwyczaj pośrodku pięty.
W początkowym stadium ostroga piętowa dokucza jedynie przy chodzeniu, jednak z czasem narośl staje się większa i dyskomfort odczuwalny jest również w pozycji siedzącej i leżącej.
Ostroga piętowa jest schorzeniem charakterystycznym dla niektórych dyscyplin sportowych. Jest przypadłością tenisistów, siatkarzy i biegaczy.
Ból pięty z tyłu – ostroga Haglunda
Ostroga Haglunda tworzy się podobnie jak ostroga piętowa, ale związana jest z nieprawidłowym kształtem kości piętowej w miejscu przyczepu ścięgna Achillesa. Jest to jałowa martwica guza piętowego, z którą zazwyczaj się rodzimy (np. zaburzenie wzrostu kości piętowej), ale jest też wynikiem przeciążeń stopy w trakcie wysiłku fizycznego lub efektem noszenia nieodpowiedniego obuwia.
Silny ból jest odczuwalny nie tylko przy chodzeniu, ale również przy ucisku – ból często opisywany jest jako pulsujący. Do tego dochodzi obrzęk i zniekształcenie zmienionej okolicy, a także pęcherze i zgrubienie skóry. Ból jest na tyle silny, że uniemożliwia stawianie stopy na podłodze. Utrudnia też zakładanie butów. Przewlekły stan zapalny bez zażywania odpowiednich leków może doprowadzić do zapalenia ścięgna Achillesa lub kaletki.
Bolące pięty – domowe sposoby leczenia
W przypadku bólu pięty niezbędna jest dokładna diagnoza wspomagana badaniem RTG. Leczenie, jeśli nie doszło do urazu mechanicznego, w większości przypadków polega na eliminacji bólu i podawaniu leków przeciwzapalnych, aby zapobiec dalszym powikłaniom. Najczęściej są to niesteroidowe leki przeciwzapalne, a także dostępne bez recepty maści. Należy jednak pamiętać, że pięta ma sporą warstwę tkanki tłuszczowej i stosowanie maści może nie dać pożądanych rezultatów, ponieważ nie są one w stanie wniknąć dostatecznie głęboko.
W stanach bardziej nasilonych stosuje się zastrzyki sterydowe. Dobre efekty daje również rehabilitacja, zwłaszcza fizykoterapia z zastosowaniem fali uderzeniowej, ultradźwięków, lasera, jonoforezy czy krioterapii.
Leczenie farmakologiczne i fizjoterapię można wspomóc domowymi sposobami uśmierzania bólu, takimi jak:
- noszenie wygodnego obuwia (najważniejsze, aby nie było za ciasne), najlepiej z wkładką amortyzującą w okolicach pięty (podpiętki wskazane są w ostrych stanach stanu zapalnego, przy długim stosowaniu mogą doprowadzić do obkurczenia ścięgna Achillesa);
- stosowanie wkładek ortopedycznych dobranych indywidualnie do stopy (wkładka musi odciążać piętę); w aptekach dostępne są również wkładki dopasowujące się do stopy, które układają się tak, aby nie naciskać miejsca zwyrodnienia;
- masaż kostką lodu w miejscu odczuwania bólu (należy pamiętać, że lodu nie należy przykładać bezpośrednio na skórę);
- ćwiczenia i masaże rozciągające i uelastyczniające ścięgno Achillesa;
- zachowanie odpowiedniej masy ciała.
W zaostrzonych przypadkach choroby może być konieczny zabieg operacyjny i wycięcie guza piętowego, jednak przeprowadza się go w ostateczności, ponieważ wymaga również usunięcia kaletki ścięgna i jego odbarczenia, przez co dochodzi do wielu powikłań.
