Badanie ginekologiczne najczęściej kojarzone jest jedynie z badaniem przez pochwę. Tymczasem w skład badania ginekologicznego wchodzą nie tylko wziernikowanie i badanie dwuręczne, ale również badanie piersi. Podstawę badania stanowi zapewnienie kobiecie intymności. Lekarz powinien wykazać się ogromną empatią, a ze względu na wrażliwość badanych miejsc, również delikatnością i umiejętnością. U niektórych kobiet badanie ginekologiczne wywołuje stres, a niekiedy staje się wręcz przeżyciem traumatycznym.
Badanie u ginekologa – przebieg
Pierwszym punktem badania ginekologicznego jest wywiad z pacjentką. Po stronie lekarza leży odpowiedzialność za stworzenie odpowiednich warunków do zebrania wywiadu. Jednak również pacjentka musi postarać się otworzyć przed lekarzem, wyzbyć się w miarę możliwości skrępowania i udzielić wszystkich koniecznych informacji. Zasadnicze badanie ginekologiczne nie zawsze jest elementem wizyty u ginekologa. Z drugiej jednak strony badanie to powinno zostać wykonane raz do roku jako badanie przesiewowe. Można dzięki niemu wykryć zmiany niedające ewidentnych objawów. W niektórych gabinetach ginekologicznych są dostępne jednorazowe okrycia, choć można również do badania przystąpić np. w dłuższej bluzce.
Dla kobiet bardzo krępujący jest moment, kiedy muszą za parawanem rozebrać się od pasa w dół, a potem przejść na fotel ginekologiczny. Jeśli więc kobieta ma dłuższą bluzkę, którą zakryje brak bielizny, może to zmniejszyć jej skrępowanie. Następnie lekarz przystępuje do właściwego badania ginekologicznego. Obejmuje ono wziernikowanie pochwy, badanie dwuręczne, wtedy też w określonych sytuacjach lekarz może wykonać USG przezpochwowe czy też badanie ginekologiczne przez odbyt. Końcowym etapem jest badanie piersi.
Bardzo ważne jest regularne samobadanie piersi w domu. Zobacz, co musisz o nim wiedzieć:
Na czym polega badanie ginekologiczne wziernikiem?
Ginekolog może zastosować w badaniu ginekologicznym wziernik plastikowy bądź metalowy. Powinien uważać, by nie był on zbyt zimny. Badając dziewicę, lekarz często nie używa wziernika. Przed wprowadzeniem wziernika lekarz ogląda srom i rozchyla wargi sromowe. Narzędzie jest wsuwane przez pochwę i delikatnie rozchylane są jego łyżki, by uwidocznić ściany pochwy. Lekarz może pobrać materiał do badania cytologicznego. Badanie nie jest bolesne, może jednak wywołać dyskomfort, szczególnie jeśli jest to dla kobiety pierwsze badanie ginekologiczne. To właśnie po pobraniu materiału na badanie cytologiczne może wystąpić niewielkie, krótkotrwałe krwawienie. Zaleca się, by badanie ginekologiczne nie było wykonywane podczas okresu, jeśli nie ma ku temu wskazań, tzn. jeśli występujące dolegliwości podczas miesiączki nie wymagają konsultacji ginekologicznej.
Dwuręczne badanie ginekologiczne
Najbardziej preferowaną pozycją, w jakiej powinna znajdować się pacjentka podczas badania ginekologicznego, jest pozycja na wznak. Bardzo istotne jest na tym etapie zapewnienie badanej kobiecie na tyle intymności, by skrępowanie nie powodowało nadmiernego napięcia powłok brzusznych, co uniemożliwia wykonanie badania. Jedna ręka lekarza jest określana jako wewnętrzna – palce jej ręki wprowadzone są do pochwy. Drugą ręka, zewnętrzną, ginekolog bada przez powłoki brzuszne narządy rodne kobiety. Ręka wewnętrzna wywiera ucisk na szyjkę macicy, co ułatwia badanie ręce zewnętrznej. Poza macicą lekarz stara się wyczuć przydatki, czyli jajniki.
Badanie ginekologiczne przez odbytnicę
Badanie przez odbyt jest przede wszystkim kojarzone z urologią czy chirurgią. Jednak jest wykorzystywane również przez lekarzy ginekologów. Jest to badanie przede wszystkim służące diagnostyce dolegliwości w postaci krwi w stolcu czy zmian jego konsystencji. W ginekologii ma ono zastosowanie u kobiet, które nie rozpoczęły współżycia. Choć są pacjentki, które nie wyrażają zgody na tę formę badania. Badanie wykonuje się najczęściej w pozycji na lewym boku.
Pierwsze badanie ginekologiczne
Pierwsze badanie ginekologiczne jest bardzo ważne. Ze względu na intymność, jakiej wymaga, może zaważyć na tym, czy pacjentka będzie regularnie uczęszczać do lekarza, czy zrazi się na tyle, że zaniedba diagnostykę. U kobiet, które nie współżyły, a nie zgłaszają żadnych dolegliwości, nie ma potrzeby badania wziernikiem czy badania dwuręcznego. Pierwsze badanie ginekologiczne może ograniczyć się wyłącznie do wywiadu ginekologicznego, ewentualnie przybliżenia tematyki antykoncepcji czy prewencji zakażeń HPV i innych chorób przenoszonych drogą płciową. Pierwsze badanie cytologiczne wykonuje się dopiero pomiędzy 20. a 25. rokiem życia.
Badanie ginekologiczne w ciąży
Opieka prenatalna, czyli nad kobietą ciężarną, to bardzo ważny problem ginekologiczny. Istotne jest regularne wykonywanie badań laboratoryjnych, badania ultrasonograficznego (USG) i ginekologicznego. W badaniu ginekologicznym kobiety w ciąży ważne jest sprawdzenie rozwoju i wzrostu płodu, akcji serca, wydolności szyjki macicy i wielu innych elementów mogących naprowadzić na szybkie rozpoznanie jakiejkolwiek patologii. Powinno być wykonywane przynajmniej raz w ciągu każdego trymestru w ciąży, a najbardziej optymalna częstotliwość wizyt to co 3–4 tygodnie.
Regularne badanie piersi oraz badania ginekologiczne pomagają we wczesnym wykryciu wszelkich nieprawidłowości w tym nowotworów. Zobaczcie, jakie są objawy raka jajnika:
