Albuminy (HSA, ALB) są największą grupą białek obecnych w osoczu krwi – stanowią ok. 60% wszystkich białek. Produkowane są w wątrobie w ilości ok. 15 g na dobę. Albuminy są odpowiedzialne m.in. za utrzymanie objętości krwi krążącej, a także pełnią funkcje regulacyjne i transportowe w organizmie.
Czym są albuminy? Za co odpowiadają?
Albuminy są najliczniejszą frakcją białek w osoczu. Poza nimi w surowicy występują głównie fibrynogen oraz globuliny. Produkowane są przez hepatocyty, będące komórkami wątroby, które wychwytują i przekształcają aminokwasy w proteiny. Głównym zadaniem albumin w surowicy jest utrzymanie prawidłowej objętości krwi krążącej poprzez zapobieganie przenikaniu płynów z naczyń krwionośnych do tkanek,dzięki utrzymaniu odpowiedniego ciśnienia onkotycznego oraz zawartości wody wewnątrz naczyń krwionośnych. Zapobiegają poprzez to obrzękom, odpowiedzialne są także za transportowanie we krwi hormonów, barwników żółciowych oraz kwasów tłuszczowych, witamin, jonów takich jak wapń i magnez, jak również leków.Wpływają także na utrzymanie odpowiedniego pH (pełnią w ten sposób funkcję regulacyjną).
Kiedy wykonać badanie albumin we krwi? Wskazania
Ze względu na miejsce, w którym albuminy są wytwarzane, oznaczenie ich poziomu jest wykorzystywane jako badanie przesiewowe w zaburzeniach czynności wątroby, wywołanych m.in. marskością bądź zapaleniem. Wskazaniami do wykonania badania albumin jest także zespół nerczycowy (utrata białka przez układ moczowy w wyniku zapalenia czy uszkodzenia nerek). Oznaczenie poziomu albumin w surowicy jest wykonywane w przypadku znacznej utraty masy ciała bez konkretnych powodów, przed zabiegiem operacyjnym. Badanie albumin zleca się w podejrzeniu chorób przewodu pokarmowego, zaburzeń odżywiania (jadłowstręt, niewłaściwa dieta), niedożywieniu i wyniszczeniu organizmu. Ponadto może stanowić wartość pomocniczą w diagnostyce obrzęków.
Badanie poziomu albumin
Badanie oznaczenia albumin polega na pobraniu niewielkiej próbki krwi z żyły znajdującej się w okolicach zgięcia (dołu) łokciowego. Oznaczenie stężenia albumin w krwi wraz z innymi wskaźnikami (AST,ALT, GGTP, czas protrombinowy, stężenie bilirubiny) jest przydatne w ocenie pracy wątroby. W przypadku chorób nerek ocenia się albuminemię wraz z poziomem kreatyniny. Do badania poziomu albumin nie trzeba się specjalnie przygotowywać, lecz należy przyjść na pobranie na czczo bądź powstrzymać się od spożywania pokarmów na ok. 8 godzin przed badaniem. Oznaczenie albumin bez skierowania lekarza jest płatne. Koszty różnią się w zależności od laboratorium analitycznego, lecz zazwyczaj oscylują w okolicach 20 zł. Na wynik czeka się nie dłużej niż dzień.
Wyniki badania albumin – normy albumin
Należy pamiętać, że stężenie albumin we krwi jest zależne od wieku, płci, stan zdrowia i metody oznaczenia. Najczęściej jednak normy albumin wynoszą:
- 2,5–3,4 g/dl – u dzieci do 7. roku życia,
- 3,7–5,6 g/dl – u dzieci w wieku od 7 do 19 lat,
- 3,5–5,5 g/dl – u dorosłych.
Niedobór albumin we krwi oraz wynik powyżej normy
Stężenie albumin ulega spadkom w przebiegu wielu chorób. Jak podają lekarze, niski poziom albumin we krwi występuje równolegle ze stanami zapalnymi, wysoką gorączką, infekcjami, w przypadku oparzeń, przewodnienia, niedożywienia, głodzenia oraz wieloma chorobami wątroby (ciężkie uszkodzenia, nowotwory, niewydolność, marskość), nerek (zapalenia, uszkodzenia w tym w wyniku chorób ogólnoustrojowych), a także schorzeniami związanymi z układem pokarmowym, takimi jak celiakia czy choroba Leśniowskiego-Crohna, kiedy białka nie są przyswajane i trawione w organizmie. Niedobór albuminy w surowicy świadczy także o gammapatiach monoklonalnych (szpiczaku mnogim, skrobiawicy, białaczce plazmocytowej). Niski poziom albumin we krwi jest związany z krwawieniem, wysiękami, a także z bardzo rzadką chorobą genetyczną – analbuminemią, która jest związana z całkowitym brakiem albumin we krwi.
Podwyższony poziom albumin we krwi wskazuje najczęściej na odwodnienie organizmu. Należy pamiętać, że na wynik badania mogą mieć wpływ przyjmowane leki (np. kortykosteroidy), które mogą znacznie obniżyć poziom albumin we krwi. Zdarza się, że ucisk naczyń krwionośnych i ściskanie dłoni w celu uwidocznienia żył powoduje wzrost stężenia albumin w surowicy.
Bibliografia
- Dąbrowski Z., Fizjologia krwi: wybrane zagadnienia, wyd. 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, ISBN 83-01-12539-X.
- Konturek S., Fizjologia ogólna, krew i mięśnie, wyd. 7, Wydawnictwo UJ, Kraków 2003, ISBN 83-233-1628-7.
- Ziółko E., Podstawy fizjologii człowieka, wyd. I, Oficyna Wydawnicza PWSZ w Nysie, Nysa 2006, ISBN 83-60081-05-0.
