Migdałki są częścią pierścienia chłonnego Waldeyera, czyli skupiska tkanki limfatycznej w obrębie gardła. Pierścień składa się z migdałków podniebiennych, migdałka gardłowego, migdałka językowego, migdałka trąbkowego, pasm bocznych i grudek chłonnych leżących na tylnej ścianie gardła. Pierścień Waldeyera ma kontakt z antygenami pochodzącymi ze środowiska zewnętrznego. W obrębie migdałków znajdują się m.in. komórki układu odpornościowego. W pierwszych latach życia dziecka jest to układ pośredniczący w nabywaniu odporności. Węzły chłonne powiększają się intensywnie do 7. roku życia, ulegają następnie delikatnej inwolucji. W okresie pokwitania przerastają grudki chłonne i pasma boczne. Czasem konieczne jest usunięcie u dziecka trzeciego migdałka (migdałka gardłowego), co określane jest mianem adenotomii
Kiedy istnieje konieczność usunięcia trzeciego migdałka?
Fizjologicznie, w stanie prawidłowym, migdałek gardłowy ma owalny kształt. Usunięcie trzeciego migdałka jest konieczne, kiedy dochodzi do jego nieodwracalnego przerostu i powikłań z tym związanych. W stanach zapalnych gardła migdałki fizjologicznie ulegają powiększeniu. Jest to stan odwracalny, świadczy pośrednio o odpowiedzi układu odpornościowego na antygen. Powiększony migdałek nie powinien blokować przepływu powietrza, a więc nie może zaburzać drożności nosa. Jeśli stany zapalne nawracają, może dojść do patologicznego przerostu – nieodwracalnego, upośledzającego drożność. Przerost migdałka gardłowego może również mieć miejsce podczas alergii, a także u osób z predyspozycjami rodzinnymi.
Objawy świadczące o przeroście trzeciego migdałka:
- upośledzenie drożności nosa, uniemożliwienie oddychania przez nos,
- oddychanie wyłącznie przez usta,
- chrapanie podczas snu,
- obturacyjny bezdech senny,
- nosowanie tylne zamknięte (rodzaj zmiany barwy głosu),
- nawracające stany zapalne gardła i dolnych dróg oddechowych w wyniku stałego oddychania przez usta,
- nawracające zapalenia ucha w wyniku niedrożności trąbki słuchowej i zaburzeń wentylacji ucha środkowego,
- wady zgryzu i inne zniekształcenia twarzoczaszki, szczególnie przy długotrwałym przeroście,
- nawracające zapalenia zatok przynosowych w wyniku zaburzeń ich wentylacji.
Dzieci z przerośniętym trzecim migdałkiem gardłowym mogą mieć tzw. twarz adenoidalną – wąską, długą, ze spłaszczoną środkową częścią. Podniebienie twarde jest wysoko wysklepione, twarz blada i uboga w mimikę. Chore dzieci oddychają stale przez usta, wobec czego mają je na ogół otwarte.
Podczas diagnostyki lekarz stwierdza w badaniu endoskopowym tkankę migdałka wypełniającą całe nosogardło. Bardzo często dostrzega zalegającą wydzielinę na dnie nosa, która może spływać po tylnej ścianie gardła. Specjalista zawsze różnicuje przerośnięty migdałek podniebienny z nowotworem lub naczyniakowłókniakiem młodzieńczym.
Adenotomia, czyli usunięcie migdałka gardłowego – wskazania
Wskazania do usunięcia migdałka gardłowego dzieli się na bezwzględne, kiedy nie ma wątpliwości co do konieczności jego przeprowadzenia, a także względne, kiedy rozpoznanie przerostu migdałka jest bardzo prawdopodobne. Nie jest natomiast jedyną przyczyną stanów patologicznych.
Wskazania bezwzględne to niedrożność nosa objawiająca się oddychaniem wyłącznie przez usta (zarówno w dzień, jak i w nocy), a także obturacyjny bezdech senny.
Wskazania względne to m.in.: nawracające zapalenia ucha środkowego, gardła, dróg oddechowych, zatok, wady zgryzu, zniekształcenia twarzoczaszki.
W jaki sposób usuwa się trzeci migdałek?
Zabieg usunięcia migdałka gardłowego zalicza się do chirurgii jednego dnia. Oznacza to, że jednego dnia pacjent zgłasza się na zabieg i tego samego dnia wychodzi ze szpitala. Każdy ośrodek wykonujący tego typu zabiegi stosuje różne metody usuwania trzeciego migdałka, zapewniające jak najkrótszą rekonwalescencję.
Zabieg usunięcia migdałka gardłowego odbywa się zawsze pod kontrolą endoskopu i z użyciem narzędzi typu laser diodowy, shaver czy nóż harmoniczny. Przeprowadzany jest w taki sposób, by ograniczyć krwawienie. Użycie noża plazmowego pozwala na przyspieszenie gojenia się tkanek. Coraz częściej stosuje się nieinwazyjne techniki z użyciem noża harmonicznego i technikę laserową.
Technika laserowego usunięcia migdałków polega na użyciu lasera kontaktowego. Jak sama nazwa wskazuje, działa on w miejscu jego przyłożenia. Obecnie metoda ta jest wykorzystywana w Polsce jeszcze w nielicznych ośrodkach, jednak na świecie jest dość rozpowszechniona.
Technika z użyciem noża harmonicznego jest przede wszystkim najkrótsza. Już 2 godziny po zabiegu dziecko może opuścić oddział.
Adenotomia, czyli usunięcie trzeciego migdałka, nie obniża odporności, wręcz przeciwnie – zapobiega powikłaniom, poprawia samopoczucie i stan ogólny dziecka.
