Czym jest śmietana?

Śmietana to produkt mleczny, zebrany z górnej warstwy odwirowanego mleka pełnotłustego. Najczęściej ma nieco żółte zabarwienie, wynikające z wysokiej koncentracji lipidów. Zebrany produkt poddawany jest procesowi fermentacji mlekowej, dzięki któremu otrzymuje się gotową kwaśną śmietanę. W takiej postaci wykorzystywana jest to produkcji wielu innych produktów, np. masła. Śmietana występuje w różnych wariantach zawartości tłuszczu. W zależności od procentowej ilości tłuszczu w śmietanie, różne jest jej zastosowanie. Śmietana o zawartości od 30 proc. do 36 proc. tłuszczu nazywana jest śmietanką (nie jest poddawana fermentacji). Charakteryzuje ją słodki smak i wykorzystywana jest to wyrobu różnych kremów do ciast, do bitej śmietany i innych deserowych dodatków. Śmietanę o zawartości tłuszczu 18 proc. i 12 proc. wykorzystuje się jako dodatek do zup, sosów, sałatek i dań na ciepło. W przeciwieństwie do śmietanki ma ona lekko kwaskowaty smak.

Zobacz także: Dlaczego warto jeść zupy? 5 powodów, dlaczego zupy powinny znaleźć się w diecie

Właściwości odżywcze śmietany

Przede wszystkim śmietana jest dobrym źródłem łatwo przyswajalnego białka zwierzęcego. Białko jest jednym z głównych budulców wszystkich narządów w organizmie, uczestniczą w wielu reakcjach zachodzących w organizmie i zapewniają mu prawidłowe funkcjonowanie. Śmietana jest również źródłem witaminy A, która niezbędna jest do zachowania prawidłowego funkcjonowania wzroku, jest silnym antyoksydantem, dzięki czemu zwalcza wolne rodniki w organizmie oraz wpływa na rozrost tkanki nabłonkowej. Dodatkowo, śmietana dostarcza wapń i fosfor, które są niezbędne do budowy zdrowych i mocnych kości i zębów.

Zobacz film i dowiedz się jak powstaje śmietana:

Śmietana zawiera szczepy bakterii, które wspomagają trawienie białka, wzmacniają odporność organizmu, wpływając na odbudowę prawidłowej flory bakteryjnej jelit. Dzięki tej ostatniej właściwości, śmietana zalecana jest w przypadku przebytych kuracji antybiotykowych.

Śmietana, która nie przeszła procesu pasteryzacji dodatkowo zawiera witaminy z grupy B, a dokładniej witaminę B2, B3 oraz B12. Witaminy te pozytywnie wpływają na układ nerwowy, wspomagają trawienie węglowodanów oraz tłuszczów. Organizm nie magazynuje witamin z grupy B, dlatego trzeba je dostarczać cały czas z pożywieniem.

A co z kalorycznością śmietany?

Śmietana jest kalorycznym produktem ze względu na sporą zawartość tłuszczu. Śmietana 12 proc. ma ok. 134 kcal, śmietana 18 proc. - 186 kcal, natomiast śmietana 30 proc. ma aż 291 kcal na 100g produktu. Najczęściej śmietanę stosujemy „na łyżki”, dlatego nie jest to duże obciążenie energetyczne dla organizmu, zwłaszcza w porównaniu z innymi produktami, np. piwem czy frytkami. Co więcej, badania dowodzą, że tłusty nabiał nie wpływa na ryzyko nadwagi czy otyłości. Pełnotłusty nabiał zawiera kwas rumenowy, który obecnie jest wykorzystywany w syntetycznych suplementach diety wspomagających odchudzanie. Śmietanie zarzuca się również podwyższanie cholesterolu we krwi, jednak badania wykazują, że szczepy bakterii w pełnotłustym nabiale mogą obniżać jego poziom. Dodatkowo obecność kwasu linolowego przeciwdziała miażdżycy, opóźnia rozwój chorób nowotworowych oraz ma działanie antyoksydacyjne.

Rodzaje śmietany

Wyróżnia się:

• śmietanę słodką – śmietanka,

• śmietanę kwaśną - wynik dodatkowego fermentowania, do którego dodaje się specjalny zakwas i pozostawia do dojrzewania. Po 20 godzinach śmietana jest chłodzona, a proces fermentacji zostaje zatrzymany.

Kwaśna śmietana jest gęsta, często homogenizowana i ma lekko kwaśny i słony smak. Słodka śmietanka zawdzięcza swój smak cukrowi mlecznemu i nie powinna być dosładzana.

Czy warto sięgać po śmietanę? Dowiesz się tego z filmu:

W sklepach najczęściej mamy do czynienia z produktami pasteryzowanymi, przeznaczonymi do przechowywania w lodówce przez krótki czasu. Dostępne są też są takie, które przechowywać można do 6 miesięcy (sterylizacja metodą UHT). Jednak te śmietany będą miały mniejszą wartość odżywczą.

Przy wyborze śmietany należy zwrócić uwagę na jej skład. Im krótszy skład tym lepszy. Niektórzy producenci dodają do niej różne dodatkowe substancje. Aby śmietana miała przyjemną dla konsumenta konsystencję dodaje się do niej emulgatory, tłuszcze roślinne, skrobię modyfikowaną czy mączkę chleba świętojańskiego.

Czym zastąpić śmietanę?

Na rynku coraz częściej pojawiają się alternatywne produkty, które można wykorzystać jako zamiennik śmietany. Weganom oraz osobom uczulonym na białko mleka (kazeinę) można polecić śmietany wykonane z mleka roślinnego, np. sojowego, kokosowego, owsianego czy ryżowego. Wszystkie mają właściwości zabielające, jednak zdecydowanie różnią się smakiem od klasycznej śmietany. Jako zamiennik można wykorzystać również jogurt naturalny lub grecki. Spożywanie ich niesie ze sobą wiele korzyści. Jogurty te są zdecydowanie mniej kaloryczne, również zawierają białko, wapń oraz inne składniki odżywcze, są probiotykami, czyli pozytywnie działają na florę bakteryjną jelit, wzmacniają odporność oraz zapobiegają rozwojowi drobnoustrojów.