Nadmierne pragnienie oznacza niepohamowaną potrzebę picia, przy czym sumaryczna dobowa ilość przyjmowanych płynów przekracza 2,5 litra. Duże pragnienie może wynikać z wielu stanów fizjologicznych, jak również patologicznych. Ciągłe uczucie pragnienia może wynikać z zaburzeń elektrolitowych, utraty objętości krwi, zaburzeń hormonalnych i wielu innych patologii. Wzmożone pragnienie jest efektem nadmiernego pobudzenia uczucia pragnienia w ośrodkowym układzie nerwowym za pośrednictwem licznych receptorów znajdujących się na obwodzie i odbierających informacje o stanie układu krążenia i niedoborach płynów.
Nadmierne uczucie pragnienia – czy zawsze świadczy o chorobie?
Nadmierne pragnienie nie zawsze oznacza chorobę. Jednak większość osób odczuwa nadmierne pragnienie dopiero w stanie odwodnienia organizmu. Wcześniej częściej odczuwa się chęć podjadania. Dopiero kiedy organizm nie potrafi wyrównać pewnych zaburzeń w organizmie w następstwie niedoboru płynów, pojawia się uczucie pragnienia. Uczucie pragnienia często towarzyszy wzmożonej aktywności fizycznej. Wzmożone pragnienie niemal zawsze towarzyszy też spożyciu bardzo słonych tudzież pikantnych potraw. Nadmierne spożywanie słodkich napojów typu coca-cola oraz alkoholu również w konsekwencji powoduje wzrost pragnienia. Wzmożone pragnienie w ciąży również jest zjawiskiem fizjologicznym. Nie jest więc zjawiskiem niepokojącym fakt, że pojawia się nadmierne pragnienie, które człowiek jest w stanie szybko ugasić, spożywając doustnie pożądaną ilość płynów. Powinna to być woda niegazowana. Napoje typu kawa, herbata czy słodkie napoje nie gaszą pragnienia, a przynajmniej nie nawadniają organizmu.
Czym się różni woda mineralna od źródlanej? Zobaczcie na filmie:
Choroby powodujące nadmierne pragnienie
Nadmierne pragnienie może być konsekwencją niektórych schorzeń. Podstawową jednostką chorobową objawiającą się nadmiernym pragnieniem jest cukrzyca. Wzmożone pragnienie w cukrzycy jest konsekwencją postępującego odwodnienia organizmu w przebiegu wielomoczu. Wielomocz z kolei to konsekwencja diurezy osmotycznej, czyli wydalania przez nerki nadmiaru wody, by jak najbardziej rozcieńczyć mocz, w którym zaczyna się pojawiać glukoza. Glukoza, jako substancja osmotycznie czynna, niejako “ściąga” wodę. Ponadto organizm w przebiegu cukrzycy wydziela zwiększoną ilość moczu, aby pozbyć się ketonów.
Do innych schorzeń powodujących nadmierne pragnienie jako skutek wzmożonego wydalania wody z organizmu lub problemów z przyjmowaniem wody należą:
- choroby podwzgórza,
- nadmierne pragnienie na tle psychogennym,
- nadmierne pragnienie wywołane lekami, których efektem ubocznym jest m.in. suchość w ustach,
- nadmierna utrata wody przez nerki w przebiegu moczówki prostej, czyli schorzenia polegającego na nadmiernym wydzielaniu lub działaniu wazopresyny,
-
diureza osmotyczna w przypadku leczenia mannitolem lub diuretykami,
- nadmierna utrata wody innymi drogami niż przez nerki, np. przez nerki, skórę czy przewód pokarmowy, co objawia się potami, gorączką, biegunką, wymiotami,
-
choroby tarczycy pod postacią nadczynności tarczycy.
Ciągłe nadmierne pragnienie – co robić?
Aby ustalić przyczynę nadmiernego pragnienia, konieczne jest szczegółowe badanie przedmiotowe i podmiotowe wykonywane przez lekarza. Ocenia on nawodnienie organizmu, zbiera szczegółowy wywiad obejmujący ilość przyjmowanych leków, a także częstość i objętość wydalanego moczu, następnie zleca badania laboratoryjne. Czasami konieczne jest przeprowadzenie specjalistycznych testów. Zawsze należy wziąć pod uwagę fizjologiczne przyczyny nadmiernego pragnienia, ważne jest także, aby podać lekarzowi wszystkie rodzaje dodatkowych suplementów i ziół, jakie pacjent przyjmuje. Istotny w diagnostyce jest czas trwania nadmiernego pragnienia, a także objawy dodatkowe w postaci np. obrzęków, spadku masy ciała czy gorączki.
Czy nadmierne pragnienie trzeba leczyć?
Leczenie nadmiernego pragnienia nie zawsze jest konieczne. Wszystko zależy od przyczyny wywołującej ten objaw. Wzmożone pragnienie związane z wysiłkiem, ciążą czy innymi przyczynami fizjologicznymi wymaga jedynie właściwego, regularnego nawadniania. Jeśli wzmożone pragnienie jest jednak objawem patologii, konieczne jest zastosowanie leczenia przyczynowego, choć oczywiście konieczne jest również objawowe nawodnienie chorego. Jeśli doustne nawadnianie pacjenta nie jest możliwe, konieczne bywa zastosowanie płynoterapii dożylnej.
