Mąka gryczana należy do produktów bezglutenowych, a przy tym posiada wysoką wartość odżywczą. Jest bogatym źródłem roślinnego białka i błonnika pokarmowego. Ten rodzaj mąki wykorzystywany jest m.in. w diecie osób z nietolerancją glutenu oraz cukrzycą.
Mąka gryczana – wartości odżywcze
Mąka gryczana produkowana jest ze zmielonych nasion gryki. Produkt ten nie zawiera glutenu, dlatego może być wykorzystywany w diecie osób z celiakią (inaczej chorobą trzewną) oraz nietolerancją glutenu. Wartość odżywcza mąki gryczanej jest wysoka, dzięki obecności w niej wielu cennych substancji dla organizmu człowieka. Mąka gryczana dostarcza dużych ilości roślinnego białka o korzystnym składzie aminokwasowym. Zawierają się w nim niezbędne aminokwasy – lizyna i arginina, które nie są samodzielnie wytwarzane przez organizm. W składzie mąki gryczanej występuje błonnik pokarmowy, który usprawnia procesy trawienne i przeciwdziała uporczywym zaparciom. Ten rodzaj mąki jest również cennym źródłem substancji o działaniu przeciwutleniającym, które wywierają pozytywny wpływ na funkcjonowanie układu krążenia. Bezglutenowa mąka gryczana dostarcza wielu witamin z grupy B (B1, B2, B3, B5, B6, B12, kwas foliowy) oraz składników mineralnych, takich jak: magnez, wapń, selen, cynk, miedź, fosfor, potas, żelazo oraz sód.
Właściwości prozdrowotne mąki gryczanej
Właściwości mąki gryczanej znajdują zastosowanie w usprawnianiu funkcjonowania układu krążenia oraz przewodu pokarmowego. Wysoka zawartość błonnika pokarmowego i roślinnego białka w mące gryczanej przyczynia się do obniżania poziomu cholesterolu we krwi. Dodatkowo błonnik pokarmowy polepsza procesy trawienne i przyspiesza ruchy perystaltyczne jelit, co zapobiega zaparciom, a jednocześnie usprawnia procesy przemiany materii i sprzyja utrzymaniu prawidłowej masy ciała. Mąka wytwarzana z gryki pozwala na wzmocnienie naczyń krwionośnych oraz obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, czego skutkiem jest zmniejszenie ryzyka wystąpienia chorób układu krążenia. Polifenole roślinne obecne w mące gryczanej należą do naturalnych antyoksydantów, które niszczą wolne rodniki tlenowe, a tym samym zapobiegają powstawaniu komórek nowotworowych oraz ochraniają DNA organizmu przed niebezpiecznymi uszkodzeniami. Ponadto, związki polifenolowe wykazują właściwości przeciwzapalne i przeciwmiażdżycowe.
Bezglutenowa mąka gryczana odznacza się niskim indeksem glikemicznym oraz reguluje stężenie glukozy we krwi umożliwiając utrzymanie jej stałego poziomu, dlatego może być stosowana przez osoby chorujące na cukrzycę. Mąka z gryki wykorzystywana jest również w profilaktyce cukrzycy oraz zespołu metabolicznego, który cechuje się otyłością oraz opornością tkanek na insulinę. Duże ilości magnezu obecne w mące z gryki wspomagają procesy regeneracyjne mięśni. Miedź występująca w produkcie zwiększa odporność organizmu, a także przeciwdziała chorobom serca i układu krążenia, gdyż uczestniczy w wytwarzaniu krwinek czerwonych oraz zapewnia ich prawidłowe funkcjonowanie. Związki obecne w mące gryczanej posiadają również korzystny wpływ na pracę układu nerwowego, dzięki czemu wspomagają leczenie depresji oraz zwalczają uciążliwe bóle głowy.
Zastosowanie mąki gryczanej
Mąka gryczana posiada charakterystyczną, szarobrązową barwę. Ma szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym – wykorzystywana jest do produkcji różnych wypieków, takich jak: chleb, bułki, makarony oraz ciasta. W kuchni polskiej mąka gryczana stosowana jest jako zamiennik glutenowej mąki pszennej do przygotowywania omletów, naleśników, placków, gofrów, blinów, klusek, pierogów oraz ciast i ciasteczek. Produkty wytwarzane z mąki gryczanej mają ciemniejszy kolor oraz charakterystyczny smak przypominający kaszę gryczaną. W przypadku braku przeciwwskazań, jakimi są: celiakia lub nietolerancja glutenu, mąkę gryczaną zaleca się mieszać z mąką pszenną – wówczas potrawy są mniej kruche i nie będą się rozpadać. Dodanie mąki gryczanej do tradycyjnie przyrządzanych dań i wypieków, np. do chleba lub ciast przyczynia się do podkreślenia i wzmocnienia smaku. Mąkę gryczaną można w prosty sposób przygotować samodzielnie w domu. W tym celu potrzebny jest wysokoobrotowy blender, za pomocą którego mieli się ziarna kaszy gryczanej dostępnej powszechnie w sklepach spożywczych aż do uzyskania drobnej mąki.
Przepis na bezglutenowe naleśniki z mąki gryczanej
Składniki:
- 1 szklanka mąki gryczanej,
- 1 szklanka mleka,
- 2 jajka,
- 1 szklanka gazowanej wody mineralnej,
- 3 łyżki oleju roślinnego,
- 1/3 łyżeczki soli.
Sposób przygotowania:
- Mąkę gryczaną należy wsypać do miski, a następnie dodać do niej: mleko, jaja, sól i wodę. Całość miksuje się aż do uzyskania ciasta o gładkiej konsystencji.
- Do ciasta dodaje się olej roślinny. Całość należy ponownie zmiksować. Przygotowane ciasto odstawia się na około 30 minut.
- Naleśniki smaży się obustronnie na rozgrzanej patelni. Wskazane jest przemieszanie ciasta przed każdym nabraniem go i smażeniem.
