Leczeniem chorób zatok klinowych zajmuje się lekarz laryngolog. Terapia jest poprzedzona szczegółową diagnostyką. W zależności od jednostki chorobowej specjalista może zlecić wykonanie tomografii komputerowej, rezonansu magnetycznego lub zdjęcia rentgenowskiego zatok obocznych nosa. Niekiedy przydatna jest endoskopia jam nosa. Postępowanie lecznicze w przypadku chorób zatok klinowych zależy od rodzaju schorzenia, stanu pacjenta i objawów klinicznych. Może wymagać stosowania środków farmakologicznych lub przeprowadzenia zabiegu chirurgicznego.
Czym są zatoki klinowe?
Zatoki klinowe to przestrzenie pneumatyczne położone w trzonie kości klinowej. Mają one połączenie z jamą nosową. Ich funkcja w organizmie nie została do końca poznana. Przypuszcza się, że biorą istotny udział w procesie oddychania (oczyszczają, ogrzewają i nawilżają powietrze), powonienia, termoizolacji podstawy czaszki, a także chronią mózgoczaszkę przed urazami i ucho wewnętrzne przed przenoszeniem drgań drogą kostną podczas emisji głosu.
Zatoki klinowe są wyścielone błoną śluzową i z tego powodu narażone na wystąpienie różnego rodzaju procesów patologicznych. Najczęściej są to: przewlekłe i ostre stany zapalne, polipy oraz torbiele, a w rzadkich przypadkach rak.
Przyczyny chorób zatok klinowych
Przyczyny chorób zatok klinowych są różne. Czynniki, które sprzyjają różnego rodzaju procesom chorobowym, to:
- zakażenie bakteryjne lub wirusowe;
- zaburzenia budowy anatomicznej nosa;
- częste infekcje górnych dróg oddechowych;
- przerost migdałka gardłowego;
- przewlekły katar;
- astma oskrzelowa;
- mukowiscydoza;
- predyspozycje genetyczne.
Zapalenie zatoki klinowej
Zapalenie zatoki klinowej jest jedną z najczęściej występujących chorób tego narządu. Ich przyczyną są zakażenia bakteryjne, wirusowe, grzybicze, a także alergie. Patogeny dostają się do organizmu przez jamę nosową. Kiedy dojdzie do uszkodzenia śluzówki, przemieszczają się dalej, aż do zatok. Często infekcja dotyczy kilku zatok przynosowych jednocześnie. Natomiast bardzo rzadko proces chorobowy obejmuje tylko ich jeden rodzaj – mowa wówczas o zapaleniu izolowanym.
Wyróżnia się kilka rodzajów choroby, w zależności od czasu jej trwania:
- ostre zapalenie zatok klinowych – trwa kilka tygodni;
- przewlekłe zapalenie zatok klinowych – trwa powyżej 12 tygodni;
- zapalenie zatok klinowych nawracające – do zachorowania dochodzi minimum 4 razy w ciągu roku.
Objawy zapalenia zatok klinowych nie są charakterystyczne. Najczęściej pacjent skarży się na silne bóle głowy (w okolicy nosa, oczu i czoła), które nasilają się podczas schylania, w pozycji leżącej lub podczas wysiłku fizycznego. Poza tym obecny jest gęsty i obfity katar oraz wydzielina, która spływa po tylnej ścianie gardła. Osoba chora jest osłabiona, zmęczona, pojawia się brak apetytu, gorączka i uczucie ogólnego rozbicia. U niektórych pacjentów mogą wystąpić zaburzenia widzenia.
Leczenie zapalenia zatok klinowych wymaga zastosowania antybiotyku. Pacjent powinien ponadto przyjmować leki przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwgorączkowe. Donosowo zalecane są środki farmakologiczne, które zmniejszają obrzęk błony śluzowej np. ksylometazolina. Skuteczne są również inhalacje z soli fizjologicznej lub olejków eterycznych oraz płukanie nosa. Pacjent powinien dużo odpoczywać.
Zdarza się także, że konieczna jest operacja zatok klinowych. Zabieg przeprowadza się metodą endoskopową. Nie warto zwlekać z jego wykonaniem, ponieważ chore zatoki klinowe powodują groźne powikłania:
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych;
- ropień oczodołu;
- upośledzenie widzenia (do zatok klinowych wpukla się nerw wzrokowy).
Torbiel zatoki klinowej
Torbiel zatoki klinowej to nieprawidłowa przestrzeń w jej obrębie, która powstała na skutek niedrożności ujścia gruczołu wydzielającego śluz. Na skutek tego dochodzi do jego powiększenia się i zwężenia ujścia zatok klinowych oraz pojawienia się dokuczliwych objawów. Jest to bardzo rzadkie schorzenie – stanowi ono zaledwie 1% wszystkich torbieli zatok przynosowych.
Objawy torbieli zatok klinowych to:
- upośledzona drożność nosa;
- silne bóle głowy;
- zawroty głowy;
- zaburzenia węchu.
Leczenie torbieli zatoki klinowej wymaga przeprowadzenia operacji metodą endoskopową. Zabieg poprzedzony jest szczegółową diagnostyką obrazową.
Polip zatoki klinowej
Polip zatoki klinowej powstaje na skutek rozrostu błony śluzowej. Często prowadzi do niedrożności ujścia zatoki, co jest przyczyną wystąpienia dokuczliwych dolegliwości: bólu głowy, uczucia zatkanego nosa, wycieku wydzieliny z nosa, problemów z oddychaniem przez nos, zaburzeniem węchu. Leczenie polipów zatoki klinowej polega na stosowaniu glikokortykosteroidów donosowych. W niektórych przypadkach konieczna jest operacja.
Zobacz wideo: Jak wygląda leczenie zapalenia zatok?
Bibliografia:
1. M. Sharifi i wsp., Torbiel rozwojowa zatoki klinowej – opis przypadku, [w:] „Otolaryngologia”, 2015, 14(1), s. 51–53.
2. I. Łapińska, L. Zawadzka-Głos, Izolowane zapalenie zatoki klinowej – przypadki własne, [w:] „Nowa Pediatria”, 2016, nr 3, s. 71–74.
