W diagnostyce raka cewki moczowej największe znaczenie ma cystoskopia oraz badanie cytologiczne moczu. Leczenie choroby opiera się w głównej mierze na wykonaniu zabiegu operacyjnego, który może wymagać uzupełnienia radioterapią lub chemioterapią.

Przyczyny raka cewki moczowej

Nowotwór cewki moczowej to najrzadsze rozpoznanie spośród wszystkich nowotworów urologicznych, dotyczące poniżej 1% raków złośliwych ogółem. U mężczyzn diagnozuje się go o wiele rzadziej niż u kobiet. W większości przypadków zmiana wywodzi się z nabłonka wyściełającego drogi moczowe. Ma postać raka przejściowokomórkowego.

Czynniki ryzyka zachorowania na raka cewki moczowej u mężczyzn to przede wszystkim: zwężenie cewki moczowej, zapalenie spowodowane chorobami przenoszonymi drogą płciową, przewlekłe podrażnienie, przewlekła reakcja na cewnik, przebycie radioterapii zewnętrznego obszaru cewki. Istotny wydaje się również wpływ zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV).

Objawy raka cewki moczowej u mężczyzn

Choroba rozwija się skrycie, choć większość pacjentów w momencie rozpoznania skarży się na odczuwanie dolegliwości. Objawy raka cewki moczowej u mężczyzn to przede wszystkim:

• ból w trakcie oddawania moczu, pieczenie (tzw. objawy dyzuryczne),
• utrudnienia w odpływie moczu, a nawet jego zatrzymanie,
• zaobserwowanie krwawienia z cewki,
• wyczuwalny guz w obrębie prącia.

Diagnostyka raka cewki moczowej u mężczyzn

W przypadku zaobserwowania niepokojących zmian należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu, który wysłucha, zbada i pokieruje procesem diagnostycznym i przy podejrzeniu nowotworu cewki moczowej skieruje do poradni urologicznej. Specjalista zbierze dokładny wywiad, wypyta pacjenta o ogólny stan zdrowia, a także o przebyte infekcje układu moczowo-płciowego (w tym choroby weneryczne) czy wcześniejsze choroby nowotworowe. Przeprowadzi również dokładne badanie fizykalne z oceną prącia i odbytu.

W diagnostyce raka cewki moczowej najprzydatniejszym badaniem wydaje się cystoskopia. Polega na wprowadzeniu do prącia aparatu endoskopowego, dzięki któremu lekarz może uwidocznić ściany pęcherza moczowego. W trakcie badania możliwe jest pobranie materiału z podejrzanej zmiany (owrzodzenia, nadżerki o nieregularnych obrysach) i przesłanie go do badania histopatologicznego. Czasami nie ma konieczności wykonywania cystoskopii – sytuacja taka występuje, gdy guz uwidacznia się podczas ultrasonografii (USG).

Najczęściej wykonywanym badaniem laboratoryjnym przy podejrzeniu raka cewki moczowej jest cytologia osadu moczu. Polega ona na ocenie mikroskopowej moczu pod kątem występowania komórek nowotworowych. Dodatkowym badaniem koniecznym do wykluczenia przerzutów odległych jest tomografia komputerowa (TK) klatki piersiowej oraz brzucha. Do ustalenia rozległości zmiany miejscowej i sposobu leczenia wykorzystuję się natomiast rezonans magnetyczny (MRI).

Leczenie raka cewki moczowej u mężczyzn

Najważniejszym aspektem leczenia raka cewki moczowej jest przeprowadzenie zabiegu operacyjnego radykalnego lub oszczędzającego prącie, jeśli przewiduje się możliwość zachowania odpowiednich marginesów. Dokładne postępowanie terapeutyczne opracowuje się na podstawie stanu ogólnego pacjenta, stopnia zaawansowania choroby oraz postaci histologicznej. W niektórych przypadkach konieczne może być przeprowadzenie leczenia uzupełniającego, wykorzystującego radioterapię oraz chemioterapię. Przy podejrzeniu obecności przerzutów do układu limfatycznego usuwa się węzły chłonne pachwinowe lub biodrowe.

W niektórych przypadkach konieczne jest operacyjne usunięcie pęcherza moczowego. U takich chorych zakłada się urostomię, umożliwiającą odpływ moczu przez sztuczne drogi. Po leczeniu należy pamiętać o prawidłowej higienie oraz o odpowiednio częstym wymienianiu worków w celu zapobiegania infekcjom.

Rokowania w raku cewki moczowej u mężczyzn

Prognozy w raku cewki moczowej u mężczyzn są stosunkowo dobre – odsetek 5-letniego przeżycia szacuje się na około 80%. Znacząco maleje on u chorych, u których doszło do odległych przerzutów.

Nawet po agresywnym leczeniu raka cewki moczowej, z operacją, radioterapią oraz chemioterapią, choroba może nawrócić. Konieczne jest poddawanie się okresowym kontrolom, by szybko uchwycić ewentualne ponowne wystąpienie zmiany. Większe ryzyko wznowy mają osoby, u których nowotwór rozpoznano w zaawansowanym stadium.

Niestety nie istnieją żadne metody diagnostyczne, dzięki którym można wykryć chorobę na samym jej początku.

Zobacz film: Jak dbać o drogi moczowe?

Bibliografia:

1. Nowotwór cewki moczowej. Krajowy Rejestr Nowotworów. http://onkologia.org.pl/nowotwory-cewki-moczowej/.

2. Sosnowski M., Wytyczne postępowania u chorych z pierwotnym rakiem cewki moczowej, Polskie Towarzystwo Urologiczne, Warszawa 2013.

3. Gakis G., Guidelines on Primary Urethral Carcinoma, European Association of Urology 2015.