Torbiel jajnika to zlokalizowana w obrębie tego narządu struktura wypełniona płynną lub półpłynną zawartością. Jej pojawienie się i wzrost mogą być związane z cechami genetycznymi, ale największy odsetek torbieli powstaje wskutek zaburzeń równowagi hormonalnej. Niektóre mają charakter nowotworowy, co oznacza, że żadnego podejrzenia torbieli w obrębie jajnika nie należy pozostawiać bez pełnej diagnostyki.

Czym jest torbiel jajnika?

Torbiel jajnika to patologiczna, pęcherzowata struktura wychodząca z tkanek jajnika, która wypełniona jest cieczą lub półpłynną, gęstą zawartością. Jest zwykle efektem oddziaływania hormonów męskich lub hormonu luteinizującego. Może też powstać wskutek nieprawidłowo zakończonej owulacji, gdy pęcherzyk Graafa nie pęka, a ilość zawartego w nim płynu się zwiększa. Niektóre torbiele mają niestety charakter nowotworowy i są jednym z typowych objawów raka jajnika. Patologiczny rozrost komórek błony śluzowej macicy (endometrioza) może spowodować powstawanie wysp nieprawidłowego nabłonka na jajniku i być przyczyną tworzenia się torbieli. Zupełnie inny charakter ma zespół policystycznych jajników, w przebiegu którego tworzą się mnogie, grupujące się torbiele, a jajnik może wielokrotnie zwiększać swoją objętość. Ze schorzeniem tym wiąże się wiele przypadków trwałej niepłodności.

Jak rozpoznać torbiele jajnika i wybrać odpowiednią metodę leczenia?

Wstępne rozpoznanie torbieli jajnika potwierdza się za pomocą ultrasonografii. Przypadki, w których obraz kliniczny czy wyniki badań są wątpliwe, poddaje się weryfikacji, korzystając z możliwości wykonania biopsji i badania histopatologicznego. Torbiele duże czy zagrażające skręceniem, pęknięciem lub obfitym krwawieniem kwalifikuje się do usunięcia metodą laparoskopową bądź klasyczną. Pozostałe poddaje się obserwacji, a w uzasadnionych przypadkach – leczy hormonalnie.

Naturalne leczenie torbieli jajnika

Torbiel jajnika jest zmianą, która w określonych warunkach może się cofnąć. Wiele torbieli wchłania się (resorbuje) pod wpływem naturalnych wahań poziomów hormonów płciowych. Niektórzy lekarze uważają, że proces ten warto przyspieszać metodami naturalnymi i że przynoszą one pozytywny efekt. Hipoteza taka jest bardzo trudna do zweryfikowania, ponieważ nie można ustalić prawidłowej metodyki badań, które miałyby ją potwierdzać. Trudno jest jednoznacznie orzec, czy zanik torbieli wynikał z naturalnego toku jej przemian, czy był spowodowany wdrożeniem domowych metod leczenia.

Zwolennicy naturalnego leczenia torbieli na jajniku za najważniejsze elementy terapii uważają dwie składowe:

• dostosowanie diety tak, by zmniejszyć zawartość naturalnych, roślinnych lub zwierzęcych estrogenów w produktach pokarmowych;
• wzbogacenie pożywienia w naturalne substancje przeciwutleniające i przeciwzapalne.

Tego typu podejście jest spotykane zarówno w ziołolecznictwie i dietetyce europejskiej, jak i w tradycyjnej medycynie azjatyckiej, np. w indyjskiej ajurwedzie i na Dalekim Wschodzie.

Do produktów zawierających znaczne ilości fitoestrogenów zalicza się przede wszystkim soję i inne rośliny strączkowe. W przypadku torbieli jajników powinny one być całkowicie eliminowane z diety. Zalecane jest też przejście na dietę wegańską, gdyż często spotykany jest pogląd, że przemysłowe metody hodowli bydła, trzody chlewnej czy drobiu oparte są na wspomaganiu hormonalnym. Z tego samego względu odrzucane jest spożywanie jajek z chowu fermowego.

Silnie wyrażany jest postulat zwiększenia w diecie zawartości naturalnych składników o działaniu antyoksydacyjnym oraz witamin i substancji przeciwzapalnych. Opiera się na przekonaniu, że powstawanie torbieli jajnika związane jest ze stanami zapalnymi organizmu i z jego ograniczoną zdolnością do zwalczania procesów chorobowych w przypadku diety, w skład której wchodzą głównie produkty wysokoprzetworzone. Z tego względu proponuje się powrót do produktów pochodzących z upraw ekologicznych, spożywanych bez intensywnej obróbki, zawierających naturalne przeciwutleniacze: witaminę A i C, flawonoidy i karotenoidy.

Jedna z teorii dotyczących naturalnego leczenia torbieli zakłada nawet, że zmiany w obrębie jajnika pojawiają się (podobnie jak mięśniaki macicy) w sytuacji, gdy przeciążona jest wątroba. Dlatego niektórzy zwolennicy naturalnej terapii zalecają dodatkowo dietę lekkostrawną (wątrobową) – pozbawioną produktów smażonych, grillowanych, pieczonych czy obfitych w tłuszcze.

W każdym przypadku decyzja o podjęciu naturalnego leczenia torbieli jajnika powinna być poprzedzona konsultacją z ginekologiem, gdyż oprócz wykluczenia złośliwego charakteru zmiany niezbędne jest też określenie, czy nie stanowi ona bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia i czy nie powinna być leczona metodami farmakologicznymi lub operacyjnymi.

Zobacz film: Profilaktyka raka jajnika

Bibliografia:

1. G.H. Bręborowicz, Położnictwo i ginekologia, Warszawa 2017.

2. H. Ciborowska, A. Rudnicka, Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Warszawa 2014.