Chleb bezglutenowy stanowi zamiennik dla tradycyjnego pieczywa. Można go kupić w wielu sklepach, jak też przygotować samodzielnie w domu. Jest ważnym składnikiem diety bezglutenowej będącej podstawowym sposobem leczenia celiakii nazywanej inaczej chorobą trzewną.

Chleb bezglutenowy - co to oznacza i dla kogo?

Chleb bezglutenowy jest rodzajem pieczywa przygotowywanego na bazie produktów pozbawionych glutenu - mieszaniny białek zawartych przede wszystkim w pszenicy, życie, jęczmieniu (owies też należy eliminować ze względu na ryzyko zanieczyszczenia tego zboża i braku izolacji upraw owsa). Jest zalecany w diecie bezglutenowej stosowanej przede wszystkim w celiakii, czyli chorobie trzewnej. Schorzenie to ma podłoże genetyczne. U osób cierpiących na celiakię pod wpływem spożywania produktów zawierających gluten dochodzi do zaniku kosmków jelitowych. Konsekwencjami są zaburzenia wchłaniania składników odżywczych z pokarmu i problemy zdrowotne. 

Podstawowymi objawami choroby trzewnej są: bóle brzucha, biegunki, stany depresyjne, uczucie ciągłego zmęczenia, niski wzrost. Chleb bezglutenowy powinien pojawić się również w diecie osób z alergią lub nadwrażliwością na gluten. Przygotowuje się go z bezglutenowych mieszanek chlebowych, mąki ryżowej, gryczanej lub kukurydzianej. W książkach kulinarnych oraz w Internecie można znaleźć różne przepisy na chleb bez glutenu, zarówno wypiekany na zakwasie, na drożdżach lub bez.

Zobacz nasz eksperyment i przekonaj się, jak działa gluten:

Chleb bezglutenowy gryczany i bez drożdży - przepis

Chleb bezglutenowy można przygotować bez dodatku drożdży, zakwasu, a także jajek. Taki wypiek doskonale sprawdzi się nie tylko w diecie osób z celiakią, alergią lub nadwrażliwością na gluten, ale również w przypadku alergii na białko jaja kurzego. Do zrobienia chleba bezglutenowego bez drożdży można wykorzystać mąkę gryczaną połączoną z grochową, sojową, z ciecierzycy lub z soczewicy.

Składniki:

• 350 g mąki gryczanej,
  
• 150 g mąki sojowej,
  
• około 450 ml ciepłej wody,
  
• 2 łyżeczki sody,
  
• 1 garść nasion słonecznika,
  
• 1 łyżeczka soli.
  

Sposób przygotowania:

1. Piekarnik nagrzej do temperatury 180 stopni Celsjusza.
   
2. Wymieszaj w misce: mąkę gryczaną, sojową, sól, sodę i słonecznik. Dolej wodę. Ponownie wymieszaj. Masa powinna uzyskać gęstą konsystencję.
   
3. Formę do pieczenia wysmaruj tłuszczem i oprósz mąką gryczaną. Wyłóż do formy ciasto na chleb bezglutenowy. Posyp nasionami słonecznika i wstaw do piekarnika. Piecz przez około 45-50 minut.
   

Chleb bezglutenowy na zakwasie

Chleb bezglutenowy na zakwasie można przygotować wykorzystując zamiast zakwasu pszennego lub żytniego delikatny zakwas ryżowy lub nieco bardziej pikantny gryczano - ryżowy. Domowy chleb bezglutenowy na zakwasie doskonale smakuje z dodatkiem pestek słonecznika, nasion dyni i chia. Do wypieków pozbawionych glutenu wskazane jest dodawać siemię lniane, które ma żelową konsystencję i przyczynia się do polepszenia struktury chleba.

Na czym polega alergia na gluten? Zobaczcie na filmie:

Chleb bezglutenowy na zakwasie - przepis

Składniki:

• 500 g mąki gryczanej,
  
• 500 g mąki jaglanej,
  
• 500 g mąki ryżowej,
  
• 375 ml mąki ziemniaczanej,
  
• po 125 ml: pestek słonecznika, nasion dyni,
  
• 5 łyżek siemienia lnianego,
  
• 2 łyżeczki soli,
  
• 1 łyżka cukru,
  
• 400 ml zakwasu ryżowego,
  
• 1250 ml wody o letniej temperaturze.
  

Sposób przygotowania:

1. Wymieszaj wszystkie składniki w dużej misce.
   
2. Uzyskaną masę przełóż do formy wysmarowanej tłuszczem i oprószonej mąką bezglutenową. Masa powinna sięgać maksymalnie do ⅔ wysokości formy.
   
3. Ciasto przykryj folią do pieczenia i odstaw na około 6 godzin do wyrośnięcia.
   
4. Zdejmij folię. Chleb bezglutenowy na zakwasie wstaw do piekarnika nagrzanego do 240 stopni Celsjusza na 20 minut. po tym czasie zmniejsz temperaturę do 180 stopni i kontynuuj pieczenie przez 40 minut.
   

Chleb bezglutenowy bez mąki - jak zrobić?

Chleb bezglutenowy można przygotować bez dodatku jakiejkolwiek mąki. Przyrządza się go na bazie różnych ziaren i orzechów. Potrzebnymi składnikami są m.in.: nasiona słonecznika, sezamu, siemię lniane, pestki dyni, zmielone orzechy i migdały oraz różne zioła. Opcjonalnie pieczywo można wzbogacić o suszone śliwki, nasiona chia lub suszoną żurawinę. Składnikiem umożliwiającym “zlepienie” wszystkich składników i zachowanie zwartej konsystencji może być twaróg. Przygotowany chleb bezglutenowy bez mąki można przechowywać przez tydzień w lodówce zawinięty w folię. Pieczywo można również zamrozić lub opiekać w tosterze. Chleb bezglutenowy bez mąki na bazie ziaren jest dobrym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych omega 3. Związki te wspomagają pracę układu sercowo-naczyniowego, zapewniają prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, działają przeciwzapalnie i obniżają poziom “złego” cholesterolu we krwi.

Chleb bezglutenowy bez mąki na bazie ziaren - przepis

Składniki:

• 200 g mielonych migdałów,
  
• 50 g mielonych orzechów,
  
• 100 g siemienia lnianego,
  
• 100 g sezamu,
  
• 100 g nasion słonecznika,
  
• 60 g pestek dyni,
  
• 1 łyżka suszonych ziół: tymianek, oregano, zioła prowansalskie,
  
• 1 łyżeczka nasion kopru,
  
• 1 łyżeczka bezglutenowego proszku do pieczenia,
  
• 1 kostka twarogu,
  
• 4 jaja,
  
• po 1 łyżeczce: soli morskiej i zmielonego pieprzu,
  
• 2 łyżeczki nasion chia,
  
• 100 g posiekanej, suszonej żurawiny.
  

Sposób przygotowania:

1. Wszystkie sypkie składniki (orzechy, siemię lniane, słonecznik, dynię) przełóż do miski i wymieszaj. Dodaj posiekaną żurawinę i nasiona chia.
   
2. Do uzyskanej mieszanki dodaj zioła, koper włoski, sól, pieprz i proszek do pieczenia.
   
3. Ząbki czosnku przeciśnij przez praskę i dodaj do składników w misce.
   
4. Do ziaren z przyprawami dołóż twaróg i jaja. Całość zmiksuj za pomocą miksera lub malaksera.
   
5. Przygotuj podłużną formę i wyłóż ją papierem do pieczenia.
   
6. Masę na chleb bezglutenowy wyłóż do formy i wstaw do nagrzanego piekarnika. Piecz przez około 45 minut w temperaturze 180 stopni Celsjusza.