Neuropatia cukrzycowa jest powikłaniem cukrzycy. W wyniku stale podwyższonego stężenia glukozy we krwi dochodzi do stopniowego uszkodzenia włókien nerwowych nerwów obwodowych, odpowiedzialnych za przekazywanie informacji ruchowych i czuciowych z komórek ciała do mózgu i odwrotnie. Wyróżnia się neuropatię ruchową, czuciową i autonomiczną. Schorzenie to określa się także mianem polineuropatii, ponieważ najczęściej uszkodzeniu ulega kilka nerwów jednocześnie. Aby nie wystąpiły objawy neuropatii cukrzycowej, konieczne jest leczenie cukrzycy, utrzymywanie odpowiedniego stężenia glukozy i cholesterolu oraz zaprzestanie palenia tytoniu.

Jakie są objawy neuropatii cukrzycowej?

Objawy neuropatii cukrzycowej zależą od tego, które nerwy zostały objęte procesem patologicznym. Przez wiele lat choroba może przebiegać bez żadnych dolegliwości, a jej wczesne wykrycie jest możliwe tylko dzięki specjalistycznym badaniom włókien nerwowych. Jest to ważne, ponieważ neuropatia cukrzycowa prowadzi do poważnych zaburzeń funkcjonowania organizmu.

Jeżeli doszło do uszkodzenia nerwów czuciowych, objawy neuropatii cukrzycowej to zaburzenia czucia dotyku, bólu, temperatury i wibracji. Pojawia się nieprzyjemne drętwienie, mrowienie oraz kłucie w dłoniach i stopach (tzw. mrowienie rękawiczkowe lub skarpetkowe). Dochodzi także do napadów silnego, palącego bólu w kończynach górnych i dolnych.

W przypadku zajęcia nerwów ruchowych pojawiają się takie objawy neuropatii cukrzycowej, jak:

• osłabienie siły mięśni,
• drżenie i bolesne kurcze mięśni,
•  zniesienie odruchów ścięgnistych,
• zniekształcenia stóp,
• zanik mięśni,
• problemy z poruszaniem się.

W przypadku polineuropatii jednocześnie występują objawy uszkodzenia nerwów czuciowych i ruchowych. Najbardziej niebezpieczne są zaburzenia czucia, ponieważ pacjent bardzo często nie zdaje sobie sprawy z tego, że doszło do skaleczenia. W konsekwencji rana zostaje zakażona i trudno się goi.

Objawy neuropatii cukrzycowej autonomicznej

W przebiegu neuropatii cukrzycowej może dojść także do uszkodzenia nerwów autonomicznych, co wiąże się z zaburzeniami dotyczącymi funkcjonowania całego organizmu, a w szczególności naczyń krwionośnych, układów: krążenia, pokarmowego i moczowo-płciowego.

Objawy neuropatii cukrzycowej ze strony układu sercowo-naczyniowego to zmniejszenie tolerancji wysiłku, szybsza męczliwość, przyspieszenie akcji serca, omdlenia i zawroty głowy. Dla osób chorych na cukrzycę charakterystyczny jest brak odczuwania bólu w klatce piersiowej podczas zawału serca.

Dolegliwości ze strony układu pokarmowego to problemy z trawieniem pokarmu, nudności, wzdęcia, zaparcia lub biegunki oraz zaburzenia połykania. Jeżeli chodzi natomiast o układ moczowo-płciowy, może pojawić się:

•  nietrzymanie moczu,
• brak uczucia wypełnionego pęcherza,
• zaburzenia w trakcie oddawania moczu,
•  nawracające infekcje,
• suchość pochwy,
• zaburzenia erekcji,
• utrata libido.

Objawy neuropatii cukrzycowej przy uszkodzeniu nerwów autonomicznych to nieodczuwanie spadku stężenia glukozy we krwi, zaburzenia snu oraz wydzielania potu i związany z tym świąd skóry, utrata owłosienia, zmiany skórne.

Diagnostyka i leczenie neuropatii cukrzycowej

Neuropatię cukrzycową można zdiagnozować na podstawie badania lekarskiego. Zalecane jest jednak potwierdzenie jej dodatkowymi testami. Lekarz ocenia funkcje czuciowe, ruchowe i autonomiczne. Często zdarza się tak, że pacjent nie zgłasza żadnych dolegliwości, jednak badania wykazują nieprawidłowości.

W leczeniu neuropatii cukrzycowej działania skupiają się na przyczynach i objawach zaburzenia. Ważna jest przede wszystkim terapia cukrzycy – dobranie odpowiedniej dawki insuliny i wyrównanie poziomu glikemii. Pacjent powinien przestrzegać także odpowiedniej diety, zrezygnować z palenia tytoniu i rozpocząć codzienną aktywność fizyczną.

Łagodzenie objawów neuropatii cukrzycowej to przede wszystkim terapia bólu. W zależności od jego nasilenia pacjentom podaje się środki przeciwbólowe, przeciwdepresyjne lub przeciwdrgawkowe. Szczególne znaczenie mają także zabiegi fizjoterapeutyczne i akupunktura. W przypadku neuropatii autonomicznej stosuje się różnego rodzaju metody zmniejszające objawy ze strony konkretnego układu. Leczenie jest trudne i musi zostać dobrane indywidualnie do każdego chorego.

Jak zapobiegać objawom neuropatii cukrzycowej?

W zapobieganiu neuropatii cukrzycowej znaczącą rolę odgrywa właściwe leczenie cukrzycy. Chorzy powinni stosować się do zaleceń lekarza, kontrolować stężenie glukozy, podawać odpowiednie dawki insuliny oraz zgłaszać się na wizyty i badania kontrolne. Zalecane jest także prowadzenie zdrowego stylu życia.

Zobacz film: Cukrzyca

Bibliografia:

1. S. Szczyrba i wsp., Neuropatia cukrzycowa – patogeneza, rozpoznawanie, zapobieganie, leczenie, [w:] „Forum Medycyny Rodzinnej” 2010, t. 4, nr 5, s. 339–355.