Dwie skrajne nieprawidłowości dotyczące poziomu cukru we krwi to hipoglikemia, czyli niedocukrzenie, i hiperglikemia - zbyt wysoki poziom cukru. Zarówno niedocukrzenie, jak i zbyt wysokie stężenie glukozy w organizmie jest szkodliwe i może powodować nieodwracalne skutki.
Hipoglikemia może skończyć się nawet śpiączką lub śmiercią, a hiperglikemia może doprowadzić do uszkodzenia siatkówki oka, nerek czy układu krwionośnego i nerwowego.
Zobacz też: Retinopatia cukrzycowa - powikłanie cukrzycy
Ogólne zasady w diecie cukrzycowej
Dieta dla cukrzyka powinna uwzględniać nie tylko chorobę, ale też wiek, ogólny stan zdrowia i tryb życia diabetyka. Ogólne zasady diety cukrzycowej są takie same dla wszystkich typów cukrzycy i dotyczą przede wszystkim unikania wahań poziomu cukru we krwi.
Dieta w cukrzycy typu 2 powinna dodatkowo dążyć do redukcji masy ciała. Na cukrzycę typu 2 chorują przeważnie osoby z nadwagą i otyłością, a zmniejszenie wagi ułatwia leczenie i poprawia komfort życia diabetyków z tym typem cukrzycy.
Więcej o cukrzycy typu 2 dowiecie się z filmu:
Dieta cukrzycowa produkty dozwolone i zabronione określa dokładnie. Szczególną uwagę diabetycy powinni zwracać na indeks glikemiczny spożywanych posiłków. Im niższy indeks glikemiczny produktu, tym lepiej. Produkty z wysokim indeksem glikemicznym powinny zniknąć z jadłospisu diety cukrzycowej.
Indeks glikemiczny określa, jak szybko i jak bardzo po spożyciu danego produktu wzrasta stężenie glukozy w organizmie.
W diecie dla cukrzyka tabela z indeksem glikemicznym powinna być jednym z głównych drogowskazów odżywiania. Aby posiłki były odpowiednio zbilansowane i różnorodne, warto wybrać się do dietetyka, który może ułożyć na dietę cukrzycowa jadłospis tygodniowy. Jest to wygodne rozwiązanie, bo nie wymaga dodatkowego planowania ze strony diabetyka ani przeliczania wartości i wagi użytych produktów.
Jadłospis dla cukrzyka powinien uwzględniać od 4 do nawet 7 posiłków dziennie, w zależności od indywidualnego zapotrzebowania organizmu. Dieta cukrzycowa w ciąży wygląda jak w innych rodzajach cukrzycy. Spodziewając się dziecka, diabetyczka powinna szczególnie uważać na groźną dla niej i dla płodu hipoglikemię.
Zobacz też: Badanie glukozy w ciąży
Czy osoby chore na cukrzycę mogą stosować dietę sokową? Odpowiedź na filmie:
Chude mięso, jedno- i wielkonienasycone kwasy tłuszczowe, błonnik, czyli co może jeść cukrzyk
Dieta cukrzyka powinna zaspokajać jego potrzeby energetyczne. Sugerowany przez diabetologów najlepszy udział składników w dziennym jadłospisie to:
- od 45 do 50% wartości energetycznej - węglowodany pochodzące z produktów o indeksie glikemicznym poniżej 50,
- od 30 do 35% wartości energetycznej - tłuszcze jedno- i wielonienasycone,
- od 15 do 20% wartości energetycznej - białka pochodzące z chudego mięsa, chudego nabiału oraz roślin.
Ważny w diecie cukrzycowej jest też błonnik, regulujący pracę układu pokarmowego i wspomagający detoksykację organizmu. Dziennie osoba cierpiąca na cukrzycę powinna spożyć go od 25 do 40 gramów.
Przepisy dla diabetyków najczęściej wymagają użycia składników nieprzetworzonych albo niskoprzetworzonych, chudego mięsa oraz warzyw. W diecie cukrzyka najpopularniejsze przepisy to te opierające się na mięsie z indyka, cielęcinie, chudej wołowinie (w niewielkich ilościach), mięsie króliczym i rybach. Ważne, by dieta w cukrzycy typu 2 szczególnie ograniczała tłuszcze zwierzęce.
Dieta cukrzycowa może zawierać pełnoziarniste pieczywo, kasze gruboziarniste, płatki owsiane, brązowy ryż i makron pełnoziarnisty, białko jaj, chudy i półtłusty twaróg i mleko o niskiej zawartości tłuszczu. Wskazane są też warzywa strączkowe, takie jak groch, fasola, soczewica, ciecierzyca i soja.
Warto też zwrócić uwagę na zalecane sposoby przyrządzania posiłków. Promowane są:
- gotowanie na parze lub w wodzie,
- gotowanie makaronu, ryżu i kasz "na ząb", czyli al dente,
- pieczenie w folii lub papierze,
- grillowanie.
Dieta przy cukrzycy nie wyklucza także słodkości. Deser dla cukrzyka to np. kisiel, galaretka, budyń na chudym mleku czy migdały. Dozwolone w diecie dla diabetyków są również sałatki owocowe bez dodatku cukru czy miodu.
To, jakie owoce można jeść przy cukrzycy zależy od tego, ile cukru zawierają, i wysokości ich indeksu glikemicznego. Dozwolone są m.in. jabłka, brzoskwinie, truskawki, maliny i gruszki czy morele.
Przepis na sałatkę owocową:
- 1 jabłko,
- 1 gruszka,
- 6 truskawek,
- pół szklanki malin,
- 1 mały jogurt naturalny.
Sposób przyrządzenia: Owoce umyć, jabłko i gruszkę obrać, pokroić w kostkę. Truskawki pokroić na pół. Włożyć wszystkie owoce do miski i zalać jogurtem naturalnym.
Słodkie napoje, śmietanka, tłuste mięso i słone przekąski, czyli produkty zabronione w diecie cukrzycowej
Dieta dla cukrzyków wyklucza tłuste mięsa i jego przetwory, w tym m.in. wieprzowinę, kaczkę, kiełbasy, pasztety, salami i parówki. Diabetolog zdecydowanie odradzi również spożywanie smalcu, słoniny, masła z mleka krowiego, oleju palmowego oraz kokosowego, a także majonezu.
W diecie cukrzycowej zakazane są też tłuste przetwory mleczne i tłuste mleko. Zatem lepiej wyłączyć z menu dla cukrzyka żółte sery, mleko skondensowane i śmietanę czy śmietankę do kawy.
W diecie cukrzycowej zabronione są też słone przekąski i słodycze, w tym paluszki, chipsy, smażone orzeszki, ciastka, czekolada, słodkie napoje gazowane i lody.
Na czarnej liście diabetyka powinny znaleźć się też owoce o wysokim indeksie glikemicznym, takie tak banany, ananasy, melony, arbuzy i wszelkie owoce z puszki w słodkich syropach.
Poznajcie psa, który potrafi zdiagnozować spadek cukru we krwi i uratować cukrzyka przed zasłabnięciem: