Trzydniówka (inne nazwy: gorączka trzydniowa, rumień nagły, choroba szósta, z łac. exanthema subitum) jest chorobą wirusową i jedną z najczęstszych infekcji w wieku niemowlęcym. Zdaniem lekarzy średnio połowa przypadków wysokiej gorączki u małych dzieci jest spowodowana trzydniówką. Gorączkę trzydniową wywołują wirusy HHV-6 i HHV-7. Choroba jest wysoce zakaźna, a czas jej rozwijania się w zainfekowanym organizmie wynosi od 5 do 15 dni.

Objawy trzydniówki: wysoka gorączka, wysypka

Po okresie utajenia wirusa pierwszym widocznym objawem choroby jest nagła i bardzo wysoką gorączką. Temperatura ciała rośnie w ekspresowym tempie i może podnieść się maksymalnie do 39–40°C. Stan gorączkowy utrzymuje się zazwyczaj 3 doby (stąd nazwa choroby), lecz w niektórych przypadkach temperatura może zmaleć dopiero po tygodniu. Choroba może przebiegać bez dodatkowych objawów, jednak najczęściej towarzyszy jej zaczerwienienie i ból gardła. Jak informują lekarze, pozostałymi objawami rumienia nagłego (trzydniówki) są lekko nasilone zmiany w obrębie górnych dróg oddechowych oraz biegunka. Wysoka gorączka u dziecka może wywoływać drgawki.

Po ustąpieniu stanu gorączkowego pojawia się charakterystyczna grudkowo-plamista wysypka o różowym zabarwieniu, we wczesnym etapie występowania widoczna tylko na tułowiu. Wysypka po przebytej gorączce szybko się rozwija i w krótkim czasie jej kolejne ogniska można zauważyć na kończynach, szyi oraz twarzy. Jest to dobry prognostycznie objaw, świadczący o ustępowaniu trzydniówki. Pomimo wysypki na tym etapie samopoczucie dziecka powinno się poprawić. Zmiany skórne trwają zazwyczaj krótko, maksymalnie do kilku dni. Nie mają charakteru wysiękowego i nie trzeba ich smarować. Jak podkreślają lekarze, wysypka w przebiegu rumienia nagłego nie wywołuje swędzenia i potrzeby drapania. Wraz z ustępowaniem wysypki, grudki oraz plamy bledną i zanikają po lekkim uciśnięciu. Należy pamiętać, że niekiedy podczas trzydniówki wysypka w ogóle nie występuje.

Trzydniówka (gorączka trzydniowa) – konieczne badania

Trzydniówka wymaga możliwie jak najszybszej wizyty u lekarza. Wysoka gorączka może być wywołana innymi stanami chorobowymi, takimi jak: zapalenie ucha, ząbkowanie, infekcja układu moczowego, a nawet zapalenie płuc. W diagnostyce trzydniówki wykonuje się badanie fizykalne, a także badanie krwi (morfologia z rozmazem, OB – odczyn Biernackiego, CRP – białko ostrej fazy), a w szczególnych sytuacjach również badanie w wykryciu specyficznych przeciwciał. W przypadku morfologii wykonanej około drugiego dnia od wystąpienia pierwszych objawów wyniki badania wskazują na stosunkowo niski poziom białych krwinek (leukopenie), a także wysoki poziom limfocytów w rozmazie.

Leczenie gorączki trzydniowej

Należy pamiętać, że leczenie trzydniówki sprowadza się do łagodzenia objawów, w przypadku występowania gorączki należy zatem podać leki obniżające temperaturę, by zapobiec drgawkom. Małym dzieciom nie należy podawać kwasu acetylosalicylowego.Bezpieczniejszym rozwiązaniem są odpowiednie dla wieku dziecka dawki paracetamolu lub ibuprofenu, które powinno się uprzednio skonsultować z lekarzem. Istotną kwestią jest nawadnianie organizmu osoby zapadłej na rumień nagły (trzydniówkę). Uzupełnianie płynów jest szczególnie ważne w epizodzie biegunki w trakcie trwania choroby. Domowym i skutecznym sposobem obniżenia wysokiej temperatury organizmu mogą być letnie kąpiele. W takim przypadku woda powinna być nieznacznie chłodniejsza od temperatury ciała dziecka (ok. 1-2°C). W przeciwnym razie można doprowadzić do wstrząsu. Można także zastosować chłodne okłady na czoło, kark oraz łydki. W trakcie trzydniówki dziecko powinno jeść lekkostrawne posiłki, aby nie obciążać dodatkowo organizmu. Osobie chorej na trzydniówkę warto podać np. gotowane mięso kurczaka, zupę marchwiową lub krupnik.

Trzydniówka – czy można jej zapobiec?

Niestety, nie istnieją skuteczne metody profilaktyczne, które mogą zapobiec zakażeniom i rozwojowi rumienia nagłego (trzydniówki). Obecnie nie ma skutecznych szczepionek ani innych środków przeciwko wirusom HHV-6 i HHV-7. Warto jednak pamiętać o przestrzeganiu zasad higieny, dzięki czemu można uchronić się od zarażenia tym oraz innymi wirusami, bakteriami i pasożytami. Rodzice nie powinni oblizywać smoczków i łyżeczek dzieci ani podawać im napojów w kubkach, z których wcześniej pili. Należy pamiętać także o częstym myciu rąk. W trakcie trzydniówki należy ograniczyć kontakt z innymi ludźmi i zwierzętami, ze względu na znaczne osłabienie organizmu i podatność na przenoszone przez nie drobnoustroje. Trzydniówką można zarazić się kilkukrotnie. Trzydniówka występuje powszechnie, niezależnie od pory roku. Spośród dzieci do 5. roku życia 95% przebyło co najmniej raz rumień nagły. W marginalnych sytuacjach na trzydniówkę mogą zapaść dorośli z obniżoną odpornością.