Krtań to górny odcinek układu oddechowego, łączący gardło z tchawicą. Jedną z groźniejszych patologii tego narządu są choroby nowotworowe. Rak krtani zaliczany jest do nowotworów złośliwych, lokalizujących się w obrębie głowy i szyi. Szacuje się, że spośród wszystkich zachorowań na nowotwory stanowi około 2,7% u mężczyzn i 0,4% u kobiet. Rokowania w raku krtani zależą w dużej mierze od stopnia zaawansowania choroby.
Przeczytaj też: Krtań – narząd mowy, badanie krtani, choroby
Rokowania w nowotworze złośliwym krtani – przeżywalność
Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów rokowania w nowotworze złośliwym krtani są dość pomyślne. Jednym z lepszych mierników skuteczności opieki onkologicznej jest wskaźnik przeżywalności (z ang. relative survival rate). Obrazuje proporcję liczby osób chorych na raka przeżywających określony okres względem liczby osób niechorujących na raka, które przeżywają ten sam czas. Wskaźnik jednorocznego przeżycia uważa się za wyznacznik sprawności diagnostyki i zdolności do wczesnego wykrywania zmian nowotworowych. Przeżycie dłuższego czasu, np. 5 lat, określa skuteczność leczenia i jakość opieki klinicznej. Brak jest aktualnych danych odnośnie do przeżywalności na tę chorobę. Dostępne informacje dotyczą lat 2000–2002 oraz 2003–2005. Jednoroczne wskaźniki przeżyć w grupie chorych, u których nowotwór krtani rozpoznany został w latach 2000–2002, wynosił ogółem 78,2%. Z kolei jednoroczny wskaźnik przeżyć wśród osób z chorobą zdiagnozowaną w latach 2003–2005 osiągnął 77,7%. Pięcioletni wskaźnik przeżyć w latach 2000–2002 i 2003–2005 wśród wszystkich chorych wyniósł odpowiednio 51,7% i 52,3%.
Tabela przedstawia wartość wskaźników jednorocznego i pięcioletniego przeżycia chorych na nowotwory krtani w Polsce w latach 2000–2002 i 2003–2005.
| Wartość wskaźników przeżywalności | . | Kobiety | Mężczyźni | Ogółem |
|---|---|---|---|---|
| Jednoroczny wskaźniki przeżyć | 2000–2002 2003–2005 |
82% 83% |
77,7% 77% |
78,2% 77,7% |
| Pięcioletni wskaźnik przeżyć | 2000–2002 2003–2005 |
60,4% 62,7% |
50,6% 50,6% |
51,7% 52,3% |
Rokowania w nowotworze złośliwym krtani – umieralność
Innym współczynnikiem pomocnym w określeniu rokowań w raku złośliwym krtani jest umieralność (z ang. mortality rate). Rozumie się ją jako liczbę zgonów z powodu danej jednostki chorobowej wśród ogółu populacji (przeważnie na 100 000). Według danych z 2010 roku nowotwory złośliwe krtani odpowiadały za około 2,6% zgonów u mężczyzn oraz 0,4% zgonów wśród kobiet spowodowanych przez wszystkie choroby nowotworowe.
Tabela przedstawia poziom umieralności na nowotwory krtani w Polsce w roku 2000 i 2010.
| Rok | Kobiety | Mężczyźni | Ogółem |
|---|---|---|---|
| 2000 | 165 | 1465 | 1630 |
| 2010 | 169 | 1358 | 1527 |
W zdecydowanej większości śmierć na skutek raka krtani następuje u osób powyżej 50 lat, przy czym blisko połowa zgonów ma miejsce po osiągnięciu 65 lat. W przypadku mężczyzn największy odsetek zgonów notuje się w 6. dekadzie życia, wśród kobiet zaś na przełomie 6. i 7.
Od czego zależą rokowania w raku krtani?
Rokowania w raku krtani determinowane są przez wiele czynników. Duże znaczenie dla pomyślności podjętej terapii ma obecność przerzutów do węzłów chłonnych lub przerzutów odległych. Ich obecność nawet o połowę zmniejsza szanse chorego na wyleczenie. Poszczególne części krtani mają odmienne unaczynienie chłonne. W przypadku gdy guz zlokalizowany jest w obrębie górnego piętra krtani, ryzyko przerzutów do węzłów chłonnych jest dość spore. Szacuje się je na około 50–60%. Najrzadziej do powstawania przerzutów dochodzi, kiedy guz występuje w okolicy głośni. Ryzyko ich pojawienia się wynosi około 4–10%. Dodatkowo na rokowania w nowotworze krtani wpływają choroby współistniejące, ogólny stan chorego i podejmowanie zachowań ryzykownych, typu palenie papierosów czy picie alkoholu.
Rokowania w raku krtani a lokalizacja guza
Nie bez znaczenia dla przeżywalności chorych z rakiem krtani pozostaje lokalizacja guza. W zależności od położenia zmiany rokowanie szacowane jest na:
- około 60% w raku nagłośni, który dotyczy 30–35% przypadków choroby,
- około 80% w raku głośni, który dotyczy 60–65% przypadków choroby,
- około 15% w raku podgłośniowym, który dotyczy <1–5% przypadków choroby.
Rokowania w nowotworze krtani a postępowanie terapeutyczne i po leczeniu
W niezaawansowanych i umiarkowanie zaawansowanych przypadkach leczenie polega głównie na napromienianiu. We wczesnych stadiach choroby daje ono praktycznie 100% możliwości wyleczenia. W zaawansowany postaciach podstawą jest leczenie chirurgiczne. Radykalne, będące samodzielną formą terapii, daje około 70% pięcioletnich przeżyć. W przypadku braku radykalności zabiegu konieczne jest zastosowanie leczenia uzupełniającego (operacja + napromienianie). Wówczas wskaźnik pięcioletnich przeżyć szacowany jest na 46%. Operacyjne leczenie niepowodzeń radioterapii pozwala uratować około 50% osób. Po zakończeniu terapii nowotworu krtani konieczne są systematyczne badania kontrolne. W ciągu pierwszego roku powinny odbywać się co miesiąc, w 2. co 2 miesiące, a przez kolejne, aż do upłynięcia 5 lat od zakończenia leczenia – co 3 miesiące. W następnych latach wskazana jest wizyta kontrolna co pół roku.
Przeczytaj też: Wczesne i późne objawy raka krtani – diagnoza i leczenie choroby
Bibliografia:
- R. Beaglehole, R. Bonita, T. Kjellstrom, Podstawy epidemiologii, Instytut Medycyny Pracy, Łódź 2002.
- K. Osowiecka, M. Rucińska, S. Nawrocki, Przeżycia chorych na raka krtani leczonych napromienianiem w latach 2003–2006 w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z Warmińsko-Mazurskim Centrum Onkologii w Olsztynie, [w:] „Journal of Oncology”, 2014, 64(3), s. 237–246.
- B. Semczuk, O wczesną diagnostykę raka krtani, [w:] „Medycyna Rodzinna”, 2001, 2, s. 72–75.
- R. Kordek, Onkologia. Podręcznik dla studentów i lekarzy, VIA MEDICA, Gdańsk 2007.
- W. Szyfter, Nowotwory w otola
Zobacz też, historię człowieka, który wygrał z rakiem krtani.