Rak gardła zaliczany jest do nowotworów głowy i szyi. Powstaje na skutek patologicznego namnażania się komórek w nosogardle, gardle środkowym lub dolnym. Największą liczbę zachorowań odnotowuje się u osób po 65 roku życia. Do czynników ryzyka wystąpienia raka gardła zalicza się przede wszystkim picie alkoholu i palenie tytoniu, a także zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego. Objawy zależą od lokalizacji guza, jednak najczęściej są to: zmiana zabarwienia głosu, ból gardła, chrypka, kaszel, problemy z połykaniem, nieprzyjemny zapach z ust, nieuzasadniona utrata masy ciała i trudności w oddychaniu. Niekiedy na szyi może pojawić się widoczny guz.

Przeczytaj też: Jak wygląda rak gardła? Przyczyny, objawy oraz leczenie

Od czego zależą rokowania w przypadku raka gardła?

Rokowania w przypadku raka gardła zależą przede wszystkim od:

• lokalizacji guza (w nosogardle, ustnej części gardła, krtani),
• stopnia zaawansowania choroby w momencie postawienia diagnozy,
• obecności przerzutów do innych narządów i węzłów chłonnych,
• wielkości guza pierwotnego,
• ogólnego stanu chorego.

Najlepsze rokowania w przypadku raku gardła są przy wcześnie wykrytym guzie. Niestety choroba przez długi czas może rozwijać się bezobjawowo, a pierwsze dolegliwości zwykle nie są charakterystyczne dla nowotworu. Z tego powodu pacjenci (zwłaszcza znajdujący się w grupie ryzyka) powinni regularnie poddawać się badaniom laryngologicznym. Poza zebraniem wywiadu i badaniem fizykalnym lekarz może zdecydować także o konieczności pobrania wycinka do oceny histopatologicznej oraz przeprowadzenia testów obrazowych (takich jak rentgen, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny).

Ocena stopnia zaawansowania choroby

Do oceny stopnia zaawansowania choroby nowotworowej wykorzystuje się klasyfikację TNM. Służy ona nie tylko do określenia rokowania w przypadku raka gardła, ale także jest pomocna przy planowaniu i wyborze odpowiednich metod leczenia. W klasyfikacji TNM bierze się pod uwagę 3 czynniki:

• T (tumor – guz) – wielkość guza pierwotnego,
• N (node – węzeł) – obecność przerzutów w węzłach chłonnych,
• M (metastasis – przerzut) – przerzuty do innych narządów.

Każdemu z nich dodatkowo przypisuje się cyfrę – 0 oznacza brak przerzutów lub guza pierwotnego, 1, 2 i 3 to kolejne stopnie rozwoju guza lub przerzuty w bardziej odległych węzłach chłonnych, natomiast symbol M1 oznacza przerzuty do narządów odległych. Najlepsze rokowania w przypadku raka gardła stwierdza się dla guza T1, N0 i M0 (ograniczonego do jednej lokalizacji, bez żadnych przerzutów).

Rokowania w przypadku raka gardła

Im wcześniej rozpoznana choroba, tym rokowania w przypadku raka gardła są lepsze. Pięcioletnie przeżycie możliwe jest nawet u 70–90% chorych (rak krtani i części ustnej gardła). Przy bardziej zaawansowanych stadiach choroby, mimo zastosowania agresywnej terapii, szanse na wyleczenie maleją. Wówczas 5 lat przeżywa około 40% pacjentów. Dodatkowo nowotwór złośliwy krtani ma tendencję do wznowy w pierwszych dwóch latach od przeprowadzenia zabiegu chirurgicznego.

Rokowania w raku nosogardła są nieco gorsze ze względu na ograniczone możliwości chirurgicznego wycięcia guza. 5 lat od rozpoznania choroby we wczesnym stadium przeżywa 60% chorych. Ten rodzaj nowotworu rocznie rozpoznaje się w Polsce u 180 osób.

Leczenie raka gardła

Leczenie raka gardła zależy od jego lokalizacji. W przypadku zmian w nosogardle niemożliwe jest przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego. U chorych stosuje się chemioradioterapię, a w przypadku wcześnie rozpoznanej choroby tylko radioterapię. Jeżeli doszło do zajęcia węzłów chłonnych, wskazane jest operacyjne usunięcie układu chłonnego szyi.

Leczenie nowotworu złośliwego krtani zależy od fazy rozwoju choroby. Na wczesnym etapie stosuje się radioterapię, laserową chordektomię (usunięcie fałdu głosowego) lub częściową laryngektomię (wycięcie krtani). U pacjentów z zaawansowaną postacią schorzenia wskazane jest całkowite usunięcie krtani połączone z trwającą 4–5 tygodni radioterapią. Leczenie paliatywne ma na celu łagodzenie objawów i zwiększenie komfortu życia chorych. Można wykonać naświetlania guza lub tracheotomię – wprowadzenie rurki do światła tchawicy, co umożliwia oddychanie z pominięciem nosa, gardła i krtani.

Rak części ustnej gardła na wczesnym etapie zaawansowania leczy się wyłącznie radioterapią, która daje dobre wyniki. W przypadku, kiedy choroba zostaje rozpoznana w późniejszym stadium, konieczny jest wybór innej metody, np. chemioradioterapii lub operacyjnego wycięcia guza i węzłów chłonnych szyi. U osób, które nie kwalifikują się do zabiegu, stosuje się naświetlanie łagodzące objawy choroby.

Przeczytaj też: Budowa anatomiczna i funkcje gardła, najczęstsze choroby

Bibliografia:

• Krajowy Rejestr Nowotworów, http://onkologia.org.pl/nowotwory-gardla, [dostęp: 30.07.2019].
• A. Kawecki, S. Nawrocki, Nowotwory nabłonkowe narządów głowy i szyi. Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych 2013 r., http://onkologia.zalecenia.med.pl/pdf/zalecenia_PTOK_tom1_01_Nowotwory_nablonkowe_glowy_i_szyi_20140807.pdf, [dostęp: 30.07.2019].
  
  Zobacz też, jak dbać o gardło w czasie pandemii.