Zarówno depresja jak i nerwica zostały ujęte w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD–10 w rozdziale „Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania”. Te pierwsze to zaburzenia afektywne, czyli dotyczące nastroju (oznaczone symbolami F30–F39), a drugie to zaburzenia o podłożu lękowym (oznaczone symbolami F40–F48 w ICD–10).
Czytaj też:
- Pandemia coraz bardziej zagraża naszemu zdrowiu psychicznemu
- Jak leczyć nerwicę lękową - objawy i przyczyny zaburzenia
- Pandemia nie istnieje? Naukowcy sprawdzili, kto najczęściej neguje obecność wirusa, a także... dlaczego
Nerwica a depresja
Depresja i nerwica to schorzenia o różnych podłożach i innym typie wiodących symptomów. Nerwice to zaburzenia, których źródłem jest lęk. Może on przyjmować różne postacie, np. fobii lub natręctw. Symptomatyka nerwic jest bardzo zróżnicowana – od patologicznych form zachowania, po psychogenne objawy wegetatywne. Depresja to z kolei zespół zaburzeń psychicznych dotykających samopoczucia. Charakterystyczne jest dla niej obniżenie nastroju o różnym nasileniu. Towarzyszą mu dolegliwości psychosomatyczne.
Na czym polega nerwica?
Charakterystyczny dla wszystkich nerwic jest silny, irracjonalny lęk. Może to być lęk uogólniony lub pojawiający się w obliczu określonych sytuacji czy obiektów. Chory zwykle ma świadomość, że jego reakcje są nieadekwatne do okoliczności, ale nie jest w stanie nad nimi zapanować. Przyczyną nerwic są najczęściej negatywne doświadczenia z okresu dzieciństwa lub przewlekły stres.
Symptomy nerwicy podzielić można na cztery grupy:
- objawy wegetatywne – bóle i zawroty głowy, kołatanie serca, nagłe skoki ciśnienia tętniczego, napady duszności, zaburzenia równowagi, nadmierne pocenie się, drżenie kończyn, nudności, wymioty, biegunki, bezsenność,
- zaburzenia poznawcze – problemy z koncentracją uwagi i zapamiętywaniem, natrętne myśli, zmiany w postrzeganiu rzeczywistości,
- zaburzenia behawioralne – kompulsje (przymus wykonywania określonych, irracjonalnych czynności), unikanie sytuacji, które budzą dyskomfort i poczucie zagrożenia,
- problemy emocjonalne – chwiejność nastroju, niepokój, spadek energii i motywacji, anhedonia, rozdrażnienie.
Na czym polega depresja?
Depresja charakteryzuje się długotrwałym obniżeniem nastroju, z którym współwystępują zwykle różne objawy somatyczne. Choroba ma podłoże wieloczynnikowe. Rozwija się pod wpływem predyspozycji genetycznych, zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu oraz na skutek uwarunkowań zewnętrznych (np. traum, niepowodzeń).
Objawy, w oparciu o występowanie których diagnozuje się depresję, to utrzymujące się przez minimum dwa tygodnie:
- obniżenie nastroju – smutek, apatia, rozdrażnienie,
- brak energii, wzmożona męczliwość,
- anhedonia i utrata dotychczasowych zainteresowań.
Depresji często towarzyszą inne symptomy, takie jak osłabienie zdolności poznawczych, obniżona samoocena, irracjonalne poczucie winy, bóle głowy czy brzucha, zaburzenia snu i apetytu, spadek libido, myśli i czyny samobójcze.
Cechy wspólne nerwicy i depresji
Zaburzenia lękowe i afektywne łączy szereg objawów. W obu przypadkach następują: obniżenie nastroju, brak energii, osłabienie sprawności myślenia, a także dolegliwości somatyczne o podłożu psychicznym, takie jak problemy ze snem czy bóle o niejasnej etiologii. Co więcej, depresja i nerwica niejednokrotnie współwystępują. Lęk jest bardzo częstym, choć niespecyficznym objawem depresji. Przeważnie przyjmuje postać uogólnioną – chory czuje się zagrożony, przewiduje niekorzystny bieg wydarzeń. Jednocześnie osoby cierpiące na nerwicę zwykle dodatkowo mają złe samopoczucie w związku z faktem, że ich funkcjonowanie społeczne czy zawodowe jest upośledzone przez paraliżujący strach.
Depresja a nerwica – jakie są między nimi różnice?
Choć obraz kliniczny depresji i nerwicy może być bardzo podobny, są to odrębne jednostki chorobowe o różnej etiologii, więc wymagają odmiennego postępowania terapeutycznego.
Zaburzenia lękowe mają podłoże psychiczne, dlatego zasadniczą rolę w ich leczeniu odgrywa psychoterapia. W większości przypadków skuteczne okazują się metody terapii poznawczo–behawioralnej, które pozwalają zmodyfikować nieprzystosowawcze schematy myślenia i lękowe zachowania pacjenta. Nauka radzenia sobie z symptomami choroby często prowadzi do całkowitego ich ustąpienia. W cięższych przypadkach nerwic pomocne bywa doraźne stosowanie leków redukujących uciążliwe objawy, np. beta-blokerów lub benzodiazepin. W niektórych przypadkach zastosowanie mają także preparaty antydepresyjne. Dzięki ich działaniu poprawia się samopoczucie pacjenta, więc łatwiej mu podjąć walkę z chorobą.
W przypadku depresji farmakoterapia odgrywa kluczową rolę. Reguluje ona poziom neuroprzekaźników odpowiedzialnych za nastrój, tym samym łagodząc zasadnicze objawy choroby. Psychoterapia jest wskazana, jeśli u podłoża zaburzenia znajdują się problemy emocjonalne pacjenta. Wówczas – w zależności od ich charakteru – skorzystać można z metod terapii psychodynamicznej, behawioralnej czy humanistycznej, dzięki którym cierpiąca na depresję osoba może lepiej zrozumieć swoją chorobę, zmienić postrzeganie samego siebie czy przepracować wewnętrzne konflikty.
Zobacz film: Czym jest depresja i jak ją leczyć?
Bibliografia:
1. M. Seligman, E. Walker, D. Rosenhan, Psychopatologia, tł. J. Gilewicz, A. Wojciechowski, Poznań 2003.
2. W. Imielski, Zaburzenia psychiczne i emocjonalne, Warszawa 2010.
3. C. Hammen, Depresja, tł. M. Trzebiatowska, Gdańsk 2006.
4. A. Kępiński, Psychopatologia nerwic, Kraków 2009.