Histamina w organizmie jest magazynowana w formie nieczynnej. Uruchamia się ona w konkretnych sytuacjach, np. przy uszkodzeniu tkanki, kontakcie z alergenem lub przy dużej zmianie temperatury.
Co to jest histamina?
Histamina to amina biogenna, która zaangażowana jest w wiele istotnych procesów biologicznych w ludzkim organizmie.
Aminy biogenne (oprócz histaminy to tryptamina, kadaweryna oraz fenyloamina) powstają w procesie dekarboksylacji aminokwasów. Polega on na odłączeniu się aminy od grupy karboksylowej. Sama histamina powstaje w wyniku dekarboksylacji histydyny.
Działanie histaminy opiera się przede wszystkim na łączeniu się z receptorami na powierzchni komórek, rozmieszczonymi w różnych tkankach, przez co hormon spełnia wiele istotnych biologicznie funkcji. W przypadku histaminy wyróżnia się cztery receptory (H1, H2, H3, H4), które mogą stać się celem leków stosowanych przy różnych schorzeniach.
Funkcje histaminy
Działanie histaminy dotyczy przede wszystkim procesów odpornościowych, nie jest to jednak jej jedyna funkcja. Histamina reguluje wydzielanie hormonów przedniego płata przysadki. W mózgu histamina jest syntetyzowana przez neurony. Pełni tam funkcję neuroprzekaźnika, a więc przenosi informacje między kolejnymi neuronami.
W żołądku histamina odpowiada za wydzielanie kwasu solnego przez stymulację odpowiednich komórek okładzinowych.
Niewątpliwie podstawową funkcją histaminy jest wywoływanie reakcji alergicznych. Histamina jest uwalniana po kontakcie błony śluzowej z alergenem. To ona wywołuje lokalny stan zapalny i prowadzi do pojawienia się objawów uczulenia.
Zobacz film i dowiedz się wszystkiego i histaminie:
Histamina a alergia:
- wywołuje obrzęk i świąd skóry, prowadzi do jej przekrwienia;
- przyczynia się do skurczu mięśni gładkich i zwiększonego wydzielania śluzu (katar, kaszel);
- pobudza nerwy obwodowe czuciowe, przez co wywołuje kichanie;
- rozszerza naczynia krwionośne (blokada nosa);
- wpływa na zaczerwienienie, swędzenie i łzawienie oczu;
- w przypadku alergii pokarmowej prowadzi do skurczu mięśni gładkich i wzmożonej produkcji soków trawiennych; podrażnia błonę śluzową jelita cienkiego (biegunki).
Nietolerancja histaminy – czy to możliwe?
Histamina nie tylko reaguje na alergeny, lecz także sama może wywoływać nietolerancję. Nietolerancja histaminy jest dość nową jednostką chorobową. Obecnie przyjmuje się, że dotyka ona około 1% populacji, najczęściej osoby w średnim wieku.
Ze względu na toksyczność histaminy jej obecność w żywności podlega ścisłej kontroli. Najmniej histaminy jest w świeżej żywności pochodzenia roślinnego. Histamina w rybach, mięsie, serach lub jajach występuje jednak w zdecydowanie większej ilości. Najwięcej histaminy mają produkty fermentowane z udziałem mikroorganizmów.
Zatrucie rybami z rodziny makrelowatych (scombrotoksizm) to typowy przykład spożycia zbyt dużej ilości histaminy. Ryby makrelowate są bogate w histydynę, jednak przy nieodpowiednim przechowywaniu zostaje ona przekształcona w histaminę.
Żywność może zawierać również związki, które stymulują uwalnianie histaminy zgromadzonej w komórkach układu odpornościowego – komórkach tucznych i bazofilach.
Uwalnianie histaminy stymulują m.in.: cytrusy, truskawki, ananas, orzechy, pomidory, szpinak, czekolada, a także ryby, skorupiaki oraz wieprzowina.
Objawy nietolerancji histaminy:
- ból i zawroty głowy;
- podrażnienie błony śluzowej nosa;
- problemy z oddychaniem;
- częstoskurcz, nadciśnienie;
- zaburzenia pracy układu pokarmowego (wzdęcia, ból brzucha, biegunka);
- wysypka skórna;
- swędzenie.
Histamina a stres
Histamina reaguje na stres. Zwiększony metabolizm histaminy może być efektem nasilającego się lęku lub depresji wywołanej przez stres. Ten ostatni nie tylko przyspiesza metabolizm histaminy, lecz także stymuluje uwalnianie z komórek tucznych kolejnych porcji histaminy. W ten sposób histamina może zaburzać pracę układu krwionośnego.
Jak wygląda leczenie alergii? Dowiesz się tego z filmu:
Histamina – norma i zatrucie
Według rozporządzenia WE1441/2007 histaminy w rybach i produktach rybnych powinno być mniej niż 200 mg/kg produktu. Przyjęcie od 5 do 10 mg histaminy z żywności może wywołać pseudoalergiczną reakcję u osób wrażliwych. Pierwsze objawy zatrucia histaminą pojawiają się przy 50 mg/kg produktu. Są to: ból głowy, pokrzywka, zaczerwienienie twarzy i szyi. Powyżej 200 mg/kg pojawiają się dodatkowo ostre zaburzenia oddychania oraz obniżenie ciśnienia krwi. Jeśli histaminy w rybach i produktach rybnych jest więcej niż 1000 mg/kg produktu dochodzi do zatrucia histaminowego, które w skrajnych przypadkach może prowadzić do śmierci.