Cukier to produkt, który stał się symbolem i przekleństwem diety współczesnego człowieka. Znaczna dawka kalorii i niewielka ilość substancji istotnych dla zdrowia sprawiają, że obecne zalecenia dietetyczne koncentrują się przede wszystkim na ograniczeniu jego spożycia. Proponuje się również cukier brązowy jako „zdrowszą” wersję produktu, którego mało kto sobie odmawia. Okazuje się jednak, że nawet niektóre rodzaje cukru brązowego to tylko tzw. puste kalorie.

Zobaczcie, jak producenci oszukują konsumentów właśnie na cukrze:

Cukier brązowy – ile ma kalorii?

Czy cukier brązowy ma mniej kalorii niż biały? Czy cukier trzcinowy ma mniej kalorii niż buraczany? W obu przypadkach odpowiedź brzmi – nie. We wszystkich dostępnych wyrobach ponad 99% stanowi sacharoza – dwucukier, który dostarcza organizmowi potężną dawkę energii. Każde 100 gramów zawiera prawie 400 kilokalorii (kcal). Jest to aż jedna piąta całkowitego zapotrzebowania przeciętnego organizmu na energię!

Przeliczając podaną ilość cukru na inne produkty, uzyskujemy zaskakujące wyniki. To tyle samo kalorii, ile ma:

• 180 g mięsa wołowego,
  
• 0,5 kg bananów,
  
• 2,5 kg pomidorów.
  

Cukier brązowy – zabarwienie

Oprócz sacharozy naturalny cukier (niezależnie od tego, czy trzcinowy, czy buraczany) zawiera wiele innych składników. Łącznie tworzą one masę nazywaną melasą cukrową. Jej barwa jest brązowa i stąd bierze się zabarwienie cukru.

Melasa stanowi najbardziej wartościową z punktu widzenia dietetycznego, choć objętościowo niewielką, część cukru. Jeśli cukier poddawany jest rafinacji, melasa jest oddzielana od sacharozy.

Polecamy: Dlaczego słodycze szkodzą?

Rafinacja cukru

Rafinacja to proces przemysłowego oczyszczania cukru. Metoda ta pozwala na oddzielenie wszystkich zanieczyszczeń i uzyskanie białego cukru w postaci mniejszych lub większych regularnych kryształków. Cukier rafinowany to praktycznie czysta sacharoza. Brak w nim cennych składników, które pozostają w melasie, np. potasu, magnezu, wapnia czy żelaza. Taki cukier (oprócz tego, że jest źródłem energii) nie dostarcza organizmowi żadnej wartości.

Cukier brązowy – rodzaje

Cukier brązowy to pojęcie, które nie oznacza konkretnego produktu. Niektórzy utożsamiają cukier brązowy z cukrem zdrowym, co nie zawsze jest prawdą. Według innej obiegowej opinii cukier brązowy jest produkowany z trzciny cukrowej, co też nie zawsze odpowiada stanowi faktycznemu.

Jak cukier wpływa na nasze zdrowie? Zobacz film i poznaj opinię ekspertów

Cukier brązowy może należeć do jednej z trzech grup produktów. Wyróżnia się:

• cukier nierafinowany, który ma naturalną, brązową barwę,
  
• cukier rafinowany z niewielkim (o wiele mniejszym niż naturalna proporcja) dodatkiem melasy, która nadaje ostatecznemu produktowi barwę,
  
• cukier rafinowany, który został zabarwiony w procesie karmelizacji – podgrzewania kryształków cukru tak, aby w niewielkim stopniu uległy na powierzchni przemianom powodującym powstanie brązowej barwy.
  

Oznacza to, że cukier brązowy może mieć dużo składników mineralnych (jeśli jest nierafinowany), zawierać ich niewiele (barwiony melasą) lub być ich zupełnie pozbawiony (karmelizowany).

Cukier buraczany a trzcinowy

Cukier trzcinowy uważany jest przez niektórych za cukier zdrowszy od buraczanego. Jest to jednak chwyt marketingowy, ponieważ ich wartość dietetyczna przy podobnym stopniu przetworzenia jest identyczna. Podobnym nieporozumieniem (podsycanym przez osoby, którym brakuje odpowiedniej wiedzy oraz przez niektórych producentów cukru) jest stawianie znaku równości pomiędzy cukrem trzcinowym a brązowym.

Warto wiedzieć: Uzależnienie od słodyczy, cukru i czekolady – objawy i jak je leczyć

Jaki cukier wybrać?

Niezależnie od tego, czy cukru chcemy użyć do słodzenia napojów, przygotowywania wypieków czy do innych celów, najbardziej odpowiednim rodzajem wydaje się cukier brązowy. Ale nie każdy – powinien to być cukier nierafinowany. Przemawiają za tym opisane wyżej względy:

• taki cukier będzie zawsze zawierał pełną porcję melasy,
  
• obecne w nim składniki mogą odegrać ważną rolę w przemianach metabolicznych (magnez, żelazo, wapń) oraz mieć duży wpływ na gospodarkę wodno-elektrolitową organizmu (potas).

Ile cukru zjadamy? Obejrzyj film i poznaj odpowiedź

Podstawowym pytaniem pozostaje jednak inne zagadnienie – czy i ile cukru spożywać. Jest ono o wiele ważniejsze od tego, który cukier jest lepszy. Bo lepszy nie znaczy dobry. Elementy mineralne dostarczane z cukrem znajdują się w wielu innych, bardziej wartościowych produktach. Odpowiedniej ilości kalorii można dostarczyć – nawet najciężej pracującej albo uprawiającej wyczynowo sport osobie – w postaci bardziej wartościowych składników, a przynajmniej cukrów o korzystniejszym metabolizmie.

Podstawowym parametrem jest indeks glikemiczny, określający sposób wchłaniania się i metabolizowania cukru w czasie. Im jest on niższy, tym lepiej. Cukier wchłania się wtedy wolniej, nie powodując znacznych zmian poziomu glukozy we krwi. Spożyta porcja węglowodanów wystarcza więc na dłużej i nie powoduje gwałtownych skoków glikemii. Sacharoza zawarta w cukrze dość mocno obciąża organizm.

Podstawową zasadą zdrowego żywienia musi pozostać zastępowanie cukru innymi źródłami węglowodanów, takimi jak np. owoce, warzywa, kasze, ryż, makarony gotowane al dente. Powinny o tym szczególnie pamiętać osoby z nadwagą lub otyłością, nietolerancją cukrów albo chorobami trzustki.