Błonnik witalny to po prostu błonnik pokarmowy naturalnego pochodzenia. Jest to suplement diety przeznaczony zwłaszcza dla osób dbających o zdrowy tryb życia. Jedną z najczęściej przytaczanych zalet tego produktu jest wspomaganie metabolizmu. Po spożyciu pęcznieje w żołądku, przez co zmniejsza uczucie głodu. Normalizuje czas przejścia mas kałowych przez jelita, a w konsekwencji częstość wypróżniania się. Ponadto zauważono, że ogranicza wchłanianie tłuszczu.
Zobacz nasz film i dowiedz się wszystkiego o błonniku pokarmowym
Co to jest błonnik witalny?
Błonnik witalny nie jest pozyskiwany drogą przemysłową, a pochodzi wyłącznie z naturalnych źródeł. Zaliczany jest do grupy błonników nierozpuszczalnych, dlatego nie ulega degradacji przez mikroflorę jelitową, przez co przyspiesza perystaltykę jelit. Błonnik witalny znajduje się zwłaszcza w jednorocznej roślinie o nazwie babka płesznik (Plantago afra L.), znanej też jako babka afrykańska. Pochodzi ona z zachodniego rejonu Morza Śródziemnego, północnej Afryki i zachodniej Azji. W Polsce rzadko się ją hoduje ze względu na konkurencję w postaci siemienia lnianego o podobnych właściwościach.
W obrocie handlowym w sklepach zielarskich i aptekach dostępne jest nasienie babki płesznik, a także suplementy diety zawierające naturalny błonnik z tej rośliny. Znajduje się w nim około 80% nasion babki płesznik i 20% łupiny babki jajowatej. Produkt ten sprzedawany jest zazwyczaj w opakowaniach o wadze 150, 350 lub 500g.
Zobacz także: Zmiana nawyków żywieniowych wcale nie musi być trudna. Jak zacząć jeść naprawdę zdrowo?
Przeciwwskazania do stosowania błonnika witalnego
Nie zaleca się podawania błonnika witalnego niemowlętom i małym dzieciom. Produkt niewskazany jest do spożywania przez osoby po operacjach jelit, z anomaliami anatomicznymi i niedrożnością jelit oraz trudną do uregulowania farmakologicznego cukrzycą (szczególnie typu 2). Nie należy go stosować przy nadwrażliwości na którykolwiek ze składników, w stanach skurczowych jelit, przy bólach brzucha o nieznanej przyczynie, nudnościach i wymiotach.
Jak przyjmować błonnik witalny?
Dawkowanie błonnika witalnego determinowane jest wiekiem osoby przyjmującej go. Przede wszystkim przygotowuje się go w formie roztworu do picia. Należy 1–3 łyżeczki (5–15 g) całych nasion babki płesznik namoczyć w 500 ml przegotowanej wody, którą można zastąpić także mlekiem, kompotem czy herbatą, a następnie pozostawić na około 20 minut.
Miksturę warto pić 2 razy dziennie przed posiłkiem, najlepiej rano i wieczorem. Niektórzy wskazują, że może stanowić także dodatek do owsianki, musli czy jogurtu, a także do domowego chleba. Działanie preparatu można zauważyć już po upływie 12–24 godzin od zażycia. W okresie, w którym przyjmowany, zaleca się spożywać co najmniej 2 l płynów dziennie.
Błonnik witalny – kalorie
Wartość odżywcza błonnika witalnego w 100 g produktu przedstawia się następująco:
- wartość energetyczna – 1053 kJ/257 kcal,
- tłuszcze – 5,9 g, w tym kwasy tłuszczowe nasycone <0,9 g,
- węglowodany – 10 g, w tym cukry – 0,6 g,
- błonnik – 58 g,
- białko – 12 g,
- sól < 0,02 g.
Jak działa błonnik witalny?
Najwięcej błonnika dostarczają nasiona i łuski nasion babki płesznik. W powłoce nasiennej występują związki, które pęcznieją na skutek pochłaniania wody i zmniejszają uczucie głodu. Dzieje się tak, gdy nasiona zostaną spożyte z dużą ilością wody. Przedostają się w niemalże niezmienionej postaci do jelita grubego, gdzie powodują zahamowanie resorpcji zwrotnej wody, zwiększając tym samym objętość mas kałowych. W konsekwencji dochodzi do pobudzenia perystaltyki jelit i wzmożonego odruchu defekacji.
Zobacz także: Przejście na dietę wcale nie musi być męczarnią. Jak bezpiecznie i smacznie pozbyć się zbędnych kilogramów?
Jakie właściwości posiada błonnik witalny?
Błonnik witalny wykazuje szerokie działanie. Posiada liczne właściwości, które w korzystny sposób oddziałują na ludzki organizm. Badania dowodzą, że prowadzi m.in. do:
- obniżenia ciśnienia tętniczego krwi;
- poprawy perystaltyki jelit, przez co zapobiega zaparciom, reguluje rytm wypróżnień i zwiększa masę stolca (błonnik witalny polecany jest zwłaszcza kobietom w ciąży);
- pobudzenia ukrwienia jelit, co wpływa korzystnie na przyswajalność składników odżywczych;
- zmniejszenia wchłaniania cholesterolu i trójglicerydów, a do wzrostu HDL (tzw. dobrego cholesterolu), a w konsekwencji zmniejszenia ryzyka wystąpienia chorób układu krążenia;
- spowolnienia rozkładu węglowodanów, a dzięki temu obniżenia stężenia glukozy we krwi oraz zapotrzebowania organizmu na insulinę, wspomaga także leczenie cukrzycy;
Zobacz także: Z wiekiem odchudzanie staje się coraz trudniejsze. Czy to prawda, że nasz metabolizm zwalnia?
- rozwoju korzystnych bakterii jelitowych;
- zmniejszenia ryzyka rozwoju chorób nowotworowych przewodu pokarmowego;
- zmniejszenia uczucia głodu;
- usunięcia z organizmu szkodliwych substancji, takich jak toksyny czy metale ciężkie;
- złagodzenia objawów przy hemoroidach (guzkach krwawniczych odbytu), a zwłaszcza bólu, świądu i krwotoków;
- stworzenia osłony (dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym) podczas choroby wrzodowej, podrażnienia przewodu pokarmowego lub zespołu jelita drażliwego.
Skutki uboczne stosowania błonnika witalnego
Błonnik witalny spożywany nieprawidłowo, a zwłaszcza w nadmiarze, może stać się przyczyną zaburzeń w funkcjonowaniu układu pokarmowego. Skutkami ubocznymi, do których może doprowadzić, są m.in. wzdęcia, biegunki, nadmiar oddawania kału oraz zmniejszone wchłanianie witamin i składników mineralnych.
Bibliografia:
1. Krawczyk K., Błonnik witalny ABC, Łódź, Zielarnia, 2013.
2. Król D., Babka płesznik (Plantago psyllium L.) – wartościowa roślina lecznicza, „Postępy Fitoterapii”,2009, 4, s. 256–259.
3. Lamer-Zarawska E., Kowal-Gierczak B., Niedworok J., Fitoterapia i leki roślinne, Warszawa, PZWL, 2007.
4. Wyk van B.E., Wink M., Rośliny lecznicze świata, Wrocław, MedPharm Polska, 2008.
5. Kohlmünzer S., Farmakognozja: podręcznik dla studentów farmacji, Warszawa, PZWL, 2003.
6. Zdrojewicz Z., Idzior A., Kocjan O., Spirulina i błonnik witalny a leczenie otyłości, „Medycyna Rodzinna”, 2015, 1(18), s. 18–22.
Zobacz także: Układ pokarmowy nie kończy się na żołądku. Z czego się składa i jakie pełni funkcje?