Ziarna kakaowca, powszechnie znane jako superfood – zdrowa żywność, bogata w składniki odżywcze – występują na rynku pod wieloma postaciami: czekolady, kakao w proszku (naturalne kakao), kruszonych ziaren kakao. Nie wszystkie z nich są tak samo wartościowe. Najzdrowsze są surowe ziarna kakaowca, wyprodukowane bez użycia obróbki termicznej i bez dodatków, takich jak cukier, nabiał i polepszacze smaku. Słyną one z wysokiej zawartości przeciwutleniaczy – w surowej formie zawierają nawet 15 razy tyle antyoksydantów, co czarne jagody, 20 razy tyle, co czerwone wino, i 30 razy tyle, co zielona herbata.

Jak powstają ziarna kakaowca?

Drzewa kakaowca są raczej niewysokie – zajmują niższą warstwę lasów tropikalnych. Osiągają od 5 m wysokości (gdy rosną w formie krzewów), do 15 (w formie pokrytych gęstymi liśćmi, wiecznie zielonych drzew). Ziarna kakaowe kryją się w środku zielono-żółto-brązowych owoców o kształcie piłek do rugby. W jednym owocu jest ich średnio od 20 do 60.

Po zbiorach owoce kakaowca usypuje się w kopce, przykrywa się i zostawia na 4–5 dni do wstępnej fermentacji. Następnie otwiera się je i wydłubuje ziarna, które poddaje się wtórnej fermentacji, a potem suszeniu. Na tym etapie są one już gotowe do spożycia. I właśnie w takiej formie zachowują największą ilość wartości odżywczych.

Ziarna kakaowca – właściwości

Ziarna kakaowca zawierają dużą ilość substancji odżywczych i mogą być pomocne w zapobieganiu wielu dolegliwościom, w tym licznym chorobom cywilizacyjnym, takim jak:

• wylewy, zawały, choroby układu krążenia,
  
• nowotwory,
  
• ciągłe zmęczenie, zły nastrój i depresja,
  
• problemy z koncentracją
  
• cukrzyca i otyłość,
  
• zmniejszony popęd płciowy.
  

Ziarna kakaowca – wartości odżywcze

Przeciwutleniacze występujące w ziarnach kakaowca, takie jak antocyjany czy flawonoidy (epikatechiny, katechiny), zmniejszają w organizmie ilość wolnych rodników, które są odpowiedzialne za rozwój nowotworów i chorób układu krążenia. Antyoksydanty nie tylko spowalniają procesy starzenia oraz pozwalają na szybszą regenerację tkanek, ale też pomagają zmniejszyć ilość złego cholesterolu we krwi, wspomagają funkcje serca i naczyń krwionośnych, zapobiegają wylewom i zawałom.

Spośród składników mineralnych ziarna kakaowca zawierają: magnez, żelazo, potas, cynk, chrom, miedź, selen i mangan, a także witaminę C, witaminy z grupy B i kwasy tłuszczowe omega-6. Nieoceniona jest przede wszystkim zasobność kakao w magnez, który odpowiada za prawidłowe skurcze mięśni, w tym mięśnia sercowego. Obecność wymienionych składników mineralnych wpływa także korzystnie na pracę układu nerwowego, wspomaga procesy myślowe, koncentrację, redukuje stres i nastroje depresyjne. Kakao jest świetnym substytutem kawy – zawiera kofeinę (w mniejszych i zdrowszych ilościach niż kawa) i teobrominę, które stymulują centralny układ nerwowy i ułatwiają dopływ krwi do mózgu poprzez rozszerzanie naczyń krwionośnych.

Kakao jest powszechnie znanym afrodyzjakiem – dzięki zawartej w nim fenyloetyloaminie (PEA), której zadaniem jest uwalnianie endorfin (tzw. hormonów szczęścia). Jej obecność w mózgu naturalnie wzrasta w stanie zakochania i podniecenia seksualnego. Podobne działanie ma anandamid. Organizm wytwarza go po wysiłku fizycznym. Wywołuje on euforię i poczucie dobrostanu. Kakao jest jedyną rośliną, która zawiera tę substancję.

Surowe kakao może być sprzymierzeńcem w walce z otyłością. Łyżka sproszkowanego, nieodtłuszczonego kakao dostarcza tylko 41 kcal. Już sam magnez jest bezcenny w odchudzaniu – bierze udział w 300 reakcjach metabolicznych w ciele człowieka. Kakao pomaga hamować apetyt na słodkie, słone i tłuste potrawy, daje uczucie sytości, a dzięki zawartości epikatechiny pomaga spalić niepotrzebny tłuszcz poprzez pobudzanie mięśni. Jest ponadto polecane cukrzykom ze względu na niski indeks glikemiczny (IG = 20).

W jakiej postaci spożywać ziarna kakaowca?

Kakao najlepiej spożywać w jak najmniej przetworzonej, surowej postaci – w proszku lub w formie kruszonych ziaren. W obu przypadkach jest gorzkie, więc dobrym rozwiązaniem jest dodanie go do porannego, owocowego smoothie, posypanie nim granoli, musli, gotowej owsianki czy sałatki. Koneserom poleca się spożywanie nasion w postaci przekąski, bez dodatków. Nie jest wskazane łączenie surowego kakao z mlekiem pochodzenia zwierzęcego ani z białym cukrem, gdyż może to osłabiać jego właściwości lecznicze – jako zamienniki zaleca się mleko roślinne i miód. W związku z powyższym warto unikać mlecznych czekolad. Najzdrowsza jest czekolada wyprodukowana z surowych składników, z ziarna konszowanego „na zimno”, a nie z prażonego. Jeśli jest ona niedostępna, dobrze jest wybrać czekoladę z jak największą zawartością kakao – najlepiej 70–98%, bez nabiału i z minimalną ilością innych składników.