Wodę uważa się za źródło życia – znajduje się w składzie wszystkich żywych organizmów. Specjalnym jej rodzajem są wody lecznicze, które zawierają pierwiastki (np. żelazo, fluor jod) i gazy (np. metan, ditlenek węgla, siarkowodór). Mają specyficzne właściwości, dzięki którym korzystnie wpływają na ludzki organizm. Wspomagają m.in. leczenie cukrzycy, dolegliwości żołądkowych i schorzeń nerek.

Co to są wody lecznicze?

Wody lecznicze definiuje się jako wody podziemne (zalegające na różnych głębokościach pod powierzchnią Ziemi), które pod względem mikrobiologicznym i chemicznym nie są zanieczyszczone. Charakteryzują się naturalną zmiennością chemicznych i fizycznych cech. Poziom ogólnej mineralizacji wody leczniczej w Polsce nie powinien wynosić mniej niż 1000 mg/dm3.

Zobaczcie, dlaczego warto pić wodę i jaką wodę wybrać:

Rodzaje wód leczniczych

Woda lecznicza spełniać musi co najmniej jeden z niżej przedstawionych warunków z zakresu zawartości składników mineralnych. Na tej podstawie wyróżnia się następujące rodzaje wód:

• wody fluorkowe – minimalna zawartość jonu fluorkowego, czyli F-, wynosić powinna 2 mg/dm3,
• wody żelaziste – minimalna zawartość jonu żelazawego, czyli Fe2+, wynosić powinna 10 mg/dm3,
• wody jodkowe – minimalna zawartość jonu jodkowego, czyli I−, wynosić powinna 1 mg/dm3,
• wody krzemowe – minimalna zawartość kwasu metakrzemowego, czyli H2SiO3, wynosić powinna 70 mg/dm3,
• wody radonowe – minimalna zawartość radonu, czyli Rn, wynosić powinna 74 Bq/dm3,
• wody kwasowęglowe – minimalna zawartość dwutlenku węgla, czyli CO2, wynosić powinna 250–1000 mg/dm3,
• szczawa – minimalna zawartość dwutlenku węgla wynosić powinna powyżej 1000 mg/dm3,
• wody siarczkowe – minimalna zawartość siarki dwuwartościowej w postaci siarkowodoru, jonu wodorosiarczkowego, jonu siarczkowego, jonu tiosiarczanowego, polisulfanu (polisiarczki wodoru), czyli odpowiednio H2S, HS–, S2–, S2O32–, H2Sn, wynosić powinna 1,0 mg/dm3.

W jakich miastach występują lecznicze wody mineralne?

Źródła wód leczniczych występują głównie w południowej części Polski (przede wszystkim w okolicach Sudetów i Karpat). Najbardziej znane miejscowości z wodami leczniczymi to: Kudowa-Zdrój, Ustroń, Świeradów-Zdrój, Długopole-Zdrój, Rymanowa-Zdrój, Busko-Solec, Szczawno-Zdrój, Lądek-Zdrój, Duszniki-Zdrój, Czerniawa-Zdrój, Iwonicz-Zdrój, Rabka-Zdrój oraz Przerzeczyn-Zdrój.

Właściwości prozdrowotne wybranych wód leczniczych

Lecznicze wody mineralne wykazują wiele cennych dla zdrowia właściwości. Wody siarczkowe znalazły zastosowanie w leczeniu chorób dermatologicznych, w tym łojotokowego zapalenia skóry głowy i łuszczycy skóry owłosionej głowy. Za terapeutyczne działanie odpowiada głównie zawarty w niej disulfan, czyli H2S2. Wody lecznicze osłabiają aktywność mitotyczną naskórka, działają odkażająco, keratolitycznie i złuszczająco. Sprawiają, że skóra staje się bardziej miękka, gładka i elastyczna. Wody radonowe wspomagają leczenie chorób układu ruchu, układu pokarmowego i krążenia, schorzeń ginekologicznych, alergicznych oraz neurologicznych.

Łagodzą bóle mięśniowo-stawowe, pobudzają mikrokrążenie, wzmacniają procesy naprawcze DNA, zwiększają wydalanie kwasu moczowego i podnoszą ogólną odporność organizmu. Z kolei szczawa to woda lecznicza zalecana przy chorobach nerek i dróg moczowych. Działa silnie moczopędnie, zapobiega powstawaniu kamieni nerkowych oraz wspomaga leczenie kamicy nerkowej. Dodatkowo obniża poziom cholesterolu i glukozy we krwi. Z tego powodu polecana jest przy miażdżycy i cukrzycy. Szczawa wskazana jest dla osób cierpiących na zgagę lub chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy, gdyż neutralizuje kwasy żołądkowe.

Zobaczcie, jakie dolegliwości łagodzi picie wody leczniczej:

W jaki sposób stosuje się wody lecznicze?

Wody lecznicze mogą być wykorzystywane w różny sposób. W celach balneoterapeutycznych najczęściej stosuje się inhalacje i kąpiele. Dość często też jest oferowana tzw. kuracja pitna. Wody wykorzystuje się także do wytwarzania produktów zdrojowych (np. szlamów, soli, ługów, preparatów farmaceutycznych). Podkreślić należy, że wody lecznicze nie mogą być podstawą terapii danej choroby. Traktuje się je jako element jedynie wspomagający terapię zasadniczą.

Wody termalne – inny przykład wód leczniczych

Wody termalne definiuje się jako wody podziemne o podwyższonej temperaturze. Według przyjętych w Polsce norm na wypływie z ujęcia powinny mieć temperaturę co najmniej 20°C. Najbardziej znane miejscowości z wodami termalnymi w naszym kraju to Cieplice, Ciechocinek, Bukowina Tatrzańska i Jaszczurówka.

Wody termalne (tzw. termy) działają relaksująco, uspokajająco i wyciszająco. Dodatkowo wspomagają przemianę materii, przywracają równowagę psychiczną, stabilizują tętno. Wspomagają leczenie dolegliwości reumatycznych, chorób cywilizacyjnych związanych ze stresującym trybem życia, otyłości, bezsenności i bólów głowy.

Bibliografia:

1. Ginter-Kramarczyk D., Kruszelnicka I., Kiersnowska Z., Wody lecznicze w Polsce, „Technologia wody” 2017, nr 2 (52), s. 22–28.

2. Dowgiałło J., Kleczkowski A., Macioszczyk T., Rożkowski A., Słownik hydrogeologiczny, Warszawa 2002.

3. Juszkiewicz-Borowiec M., Chodorowska G., Wojnowska D., Wody siarczkowo-siarkowodorowe słone ze źródeł mineralnych uzdrowiska Busko-Solec w leczeniu łuszczycy skóry owłosionej głowy i łojotokowego zapalenia skóry głowy, „Balneologia Polska” 2005, nr 3–4, s. 84–87.

4. Latour T., Drobnik M., Właściwości biochemiczne wód geotermalnych rozpoznanych w Polsce określające sposób ich wykorzystania do celów leczniczych lub rekreacji, „Technika Poszukiwań Geologicznych” 2016, nr 55 (1), s. 67-74.