Czekolada to jeden z ulubionych przysmaków większości ludzi. Przepadają za nią szczególnie dzieci. Niestety, jest to produkt, który zawiera sporo alergenów, więc nie wszyscy mogą go spożywać bez konsekwencji. Uczulenie na czekoladę u dziecka zdarza się przy tym znacznie częściej niż w przypadku osób dorosłych, ponieważ układ pokarmowy młodego organizmu ma mniejszą tolerancję na wiele substancji. Jak rozpoznać alergię na czekoladę i poradzić sobie z tym problemem?
Skąd się bierze alergia na czekoladę?
Uczulenie jest nadmierną reakcją układu immunologicznego na określone substancje, które komórki odpornościowe traktują jako potencjalnie niebezpieczny, obcy antygen. W przypadku alergii pokarmowej objawy pojawiają się na skutek spożycia alergenu. W czasie intensywnej reakcji immunologicznej wydzielane zostają (oprócz przeciwciał) jej mediatory – związki chemiczne, takie jak histamina, leukotrieny i inne. To one są odpowiedzialne za wystąpienie stanu zapalnego w organizmie, czyli objawów alergii.
Czekolada jest produktem złożonym z wielu składników, spośród których większość ma właściwości uczulające, choć oczywiście indywidualna reakcja może wiązać się z obecnością jednego tylko alergenu. Objawy alergii powodować mogą: kakao, mleko, gluten, dodatki, takie jak orzechy, owoce, a także barwniki, aromaty, konserwanty. Określenie przyczyny uczulenia na czekoladę ułatwia radzenie sobie z tym problemem. Często nie musi się to wiązać z całkowitą rezygnacją ze spożywania ulubionych słodyczy – wystarczy uważnie czytać etykiety i wybierać takie produkty, który nie zawierają alergenu.
Uczulenie na czekoladę – objawy
Alergia na czekoladę manifestuje się zwykle natychmiast po jej zjedzeniu, choć zdarza się, że reakcja następuje po kilku godzinach, a nawet dopiero po kilku dniach. Może dotyczyć skóry, układu pokarmowego lub dróg oddechowych. Objawy uczulenia na czekoladę są typowe dla większości alergii pokarmowych. Należą do nich:
- wysypka,
- silny świąd skóry,
- katar sienny,
- napad kaszlu,
- duszność,
- obrzęk warg, języka lub gardła,
- wzdęcia,
- zgaga,
- biegunka,
- nudności lub wymioty,
- ból głowy,
- ogólne złe samopoczucie.
W rzadkich przypadkach alergia może wywołać zagrażający życiu wstrząs anafilaktyczny, w którym do łagodniejszych objawów uczulenia dołączają spadek ciśnienia tętniczego, zaburzenia rytmu serca czy trudności w oddychaniu. W takiej sytuacji niezbędna jest natychmiastowa pomoc medyczna.
Jak leczyć uczulenie na czekoladę?
Alergie pokarmowe nie podlegają odczulaniu, więc wyleczenie się z nich jest niemożliwe. Uczulenie na czekoladę u dzieci często przemija z wiekiem. Dorośli zmuszeni są radzić sobie z problemem poprzez stosowanie diety eliminacyjnej, czyli ograniczanie lub całkowite usuwanie alergenów z jadłospisu. W związku z tym należy przede wszystkim ustalić, jakie konkretnie produkty spożywcze działają na daną osobę alergizująco.
Postawienie jednoznacznej diagnozy w kwestii uczulenia na czekoladę wymaga konsultacji z lekarzem alergologiem. Rozpoznanie może nastąpić po przeprowadzeniu testów skórnych. Często jednak niezbędne okazuje się wykonanie tzw. testu prowokacji. Powinien on odbyć się w warunkach szpitalnych w związku z możliwością wystąpienia gwałtownej reakcji alergicznej. Pacjent spożywa wówczas ściśle określone porcje czekolady i poddawany jest obserwacji pozwalającej ustalić, który składnik wywołuje niepożądane objawy.
Wprowadzona po ustaleniu przyczyny uczulenia dieta eliminacyjna polega na wykluczeniu z jadłospisu uczulającego produktu, co nie musi oznaczać całkowitej rezygnacji z jedzenia słodyczy. Na przykład w przypadku uczulenia na orzechy wystarczy wybierać taką czekoladę, która nie zawiera ich nawet w śladowych ilościach. Jeśli źródłem alergii jest substancja obecna w kakao (np. nikiel), rozwiązaniem może być jedzenie białej czekolady, w której skład wchodzi wyłącznie tłuszcz kakaowy. Alternatywę dla wyrobów kakaowych stanowią też produkty zawierające karob, czyli proszek wytwarzany z owoców drzewa świętojańskiego, zapachem i smakiem przypominający posłodzone kakao.
Osoba uczulona na czekoladę powinna uważnie czytać etykiety kupowanej żywności, pytać w restauracjach o skład zamawianych potraw. Czekolada lub jej alergizujące składniki mogą stanowić mało oczywisty dodatek do wielu produktów i potraw, np. pikantnych sosów czy konfitur.
W przypadku wystąpienia reakcji alergicznej po spożyciu czekolady można zastosować leki przeciwhistaminowe (redukują świąd i stany zapalne) albo wziewne preparaty z grupy glikokortykosteroidów lub beta2-mimetyków (łagodzą kaszel i duszność).