Syndrom Stendhala należy do zaburzeń somatoformicznych, które objawiają się nie tylko zawrotami głowy, ale i nagłym, przyspieszeniem bicia serca. Niektórzy ludzie doświadczają również halucynacji. A to wszystko pod wpływem oglądania dzieł sztuki. Nazwa choroby wywodzi się od francuskiego pisarza Stendhala (właściwie Marie-Henriego Beyle’a), autora takich powieści jak „Czerwone i czarne” czy „Pustelnia parmeńska”.
Czym jest syndrom Stendhala?
Syndrom Stendhala należy do syndromów psychologicznych. W 1817 roku Stendhal zanotował w pamiętniku wspomnienie z Florencji. Był pod tak dużym wrażeniem grobu Dantego, „Dawida” Michała Anioła oraz galerii Uffizi, że kolejne dni spędził w łóżku z objawami wysokiej gorączki. Następnie za każdym razem, gdy tylko wyszedł zwiedzać arterie miasta, bicie jego serca natychmiast przyspieszało. Upłynęło sporo lat, zanim lekarka włoskiego pochodzenia – Graziella Magherini – doznała podobnych wrażeń, zwiedzając Florencję w 1979 roku. Trzy lata później doszło do zdiagnozowania syndromu Stendhala po raz pierwszy. Do dzisiaj wielu koneserów sztuk pięknych doznaje omdleń w galeriach sztuki czy w muzeach. Mówi się też o tym, że w dzisiejszych czasach na syndrom Stendhala można zapaść nawet podczas zakupów ze względu na mnogość i różnorodność towarów, a nawet podczas słuchania muzyki. W połowie lat 90. ubiegłego wieku nakręcono film pod tytułem „Syndrom Stendhala”, którego akcja rozgrywa się m.in. w Uffizi.
Zaburzenia podobne do syndromu Stendhala lub z nim mylone
Nie tylko dzieła sztuki w przepięknej Florencji powodują niecodzienne doznania. Świat zna także sporo przypadków obłędu jerozolimskiego, określanego jako syndrom jerozolimski. Występuje on przede wszystkim wśród turystów (oraz pielgrzymów), którzy zdecydowali się na zwiedzanie Jerozolimy. Okazuje się, że osoby głęboko wierzące w miejscach związanych z kultem religijnym doznają szoku. Nierzadko utożsamiają się z postaciami biblijnymi. Dlatego też, zwiedzając miejsca kultów religijnych, można natrafić na przebranych w szaty ludzi, którzy twierdzą, że są np. mesjaszami. Co ciekawe, chrześcijanie częściej wyobrażają sobie, że są postaciami z Nowego Testamentu, natomiast Żydzi – ze Starego Testamentu. Psycholodzy twierdzą, że takie objawy ze strony psychiki występują w wyniku zderzenia oczekiwań i rzeczywistości. Pierwszy raz opisano tę przypadłość w latach 30. ubiegłego wieku. Wtedy też izraelski psychiatra Jair Bar-El nadał temu schorzeniu nazwę. Jednakże zgodnie z niektórymi źródłami historycznymi objawy te towarzyszyły już pielgrzymom w średniowieczu. Zgodnie ze statystykami na syndrom jerozolimski zapada około 200 turystów rocznie, przy czym głównie są to mężczyźni między 20 a 30 rokiem życia. Syndrom jerozolimski stał się w 1969 roku powodem poważnych, krwawych zamieszek oraz próby spalenia meczetu Al-Aksa.
Syndrom paryski
Syndrom paryski to kolejny rodzaj zaburzenia związanego z miłością do piękna czy określonego zakątka na ziemi. Zjawisko obserwuje się u turystów pochodzenia japońskiego. Bardzo często okazuje się, że Paryż nie przypomina im tego romantycznego i melancholijnego miasta, który znają ze starych filmów i książek. Nazwa syndrom paryski powstała całkiem niedawno, bo w 2004 roku, i została opisana w piśmie „Nervure”. Autorzy skonkludowali, że jest to jedna z odmian syndromu Stendhala. Nieco inne zdanie na ten temat ma dr Mahmoudia Youcef, który twierdzi, że to nie rozczarowanie, a oczarowanie Paryżem wywołuje objawy tachykardii czy halucynacje.
Zobacz film i dowiedz się wszystkiego o układzie nerwowym:
Syndrom sztokholmski
Schorzeniem, które objawia się zupełnie inaczej niż syndromy Stendhala, jerozolimski i paryski, jest syndrom sztokholmski. Bywa on mylony z poprzednimi, jednakże ma zupełnie inne podłoże. Jest to stan psychiczny pojawiający się u ofiar czy zakładników przetrzymywanych przez zbrodniarzy. Ofiary po pewnym czasie zaczynają odczuwać nić porozumienia i sympatii ze swoimi oprawcami. Często nawet pomagają im w zbrodni lub ucieczce. Uważa się, że syndrom sztokholmski jest następstwem bardzo silnego stresu oraz próbą wzbudzenia w przestępcach współczucia. Po raz pierwszy nazwy tej użyto w 1973 roku przy okazji wydarzeń w Kreditbanku w Sztokholmie, gdzie 23 sierpnia kilkoro napastników wzięło zakładników i więziło ich przez 6 dni. Po wypuszczeniu ofiary zaczęły bronić swoich oprawców przed policją i sądem. Co więcej, odmawiały współpracy z organami ścigania. Określenie to po upływie kilku lat upowszechniło się w dziedzinie psychologii.