Rwa udowa to zespół bólowy wnikający z podrażnienia lub ucisku nerwu udowego. Najczęstszą jej przyczyną są zmiany zapalne i degeneracyjne w obrębie kręgosłupa lędźwiowego. Objawy zależą od stopnia nasilenia zmian i ich rozległości.

Rwa udowa - objawy

Charakterystycznym objawem rwy udowej jest ból w okolicy lędźwiowej kręgosłupa, promieniujący do ud i pośladków, czasem aż do łydek. Najczęściej jest on jednostronny. Podczas badania można stwierdzić dodatni objaw Mackiewicza, czyli ból pojawiający się podczas biernego zginania nogi w kolanie u osoby lezącej na brzuchu.

Zobacz także: Rwa barkowa - przyczyny, ćwiczenia, objawy, leczenie, trwanie

Jeśli dojdzie do znacznego zaostrzenia symptomów, mogą wystąpić parestezje (czyli nieprzyjemne odczucia typu mrowienie, drętwienie), a także osłabienie i zaniki mięśni kończyny dolnej oraz zniesienie czucia na obszarach zaopatrywanych przez nerw udowy.

Ból jest na tyle silny, że utrudnia normalne poruszanie się. Powinien ustąpić samoistnie, choć zdarza się, że przechodzi w stan przewlekły, trwale upośledzając postawę i chód danej osoby. Ostry przebieg rwy udowej wiąże się najczęściej z gwałtownym ruchem i podrażnieniem korzenia nerwu. Ból jest nagły, silny, potęgowany ruchem. Stan ostry może przejść w przewlekły, choć taki może być również cały przebieg rwy. Dzieje się tak, gdy osoba cierpi na chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa, dyskopatie, które stopniowo doprowadzają do wystąpienia objawów neurologicznych. Wtedy początkowo występuje wzmożone napięcie mięśniowe, a pogłębiający się ucisk na korzeń nerwowy doprowadza po pewnym czasie do coraz silniejszych objawów bólowych i objawów neurologicznych.

Rwa udowa - przyczyny

Przyczyn rwy udowej może być wiele. Wynikają one z patologii samego kręgosłupa, czyli struktury, w której nerwy obwodowe mają swoje ujścia, a także z obwodowych patologii powodujących obrzęk lub ucisk na nerw:

• choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa (to najczęstsza przyczyna rwy udowej);
  
• dyskopatii;
  
• neuralgii - neuropatii uciskowych wynikających z uszkodzenia nerwu obwodowego przez ucisk w miejscu przebiegu nerwu. Ucisk na nerw może być spowodowany obrzękiem samego nerwu zwiększającym jego objętość w wąskiej przestrzeni kanału nerwu. Druga przyczyna to bezpośredni ucisk sąsiadujących struktur;
  
• zmian hormonalnych doprowadzających do przekształceń w strukturze kośćca budującego kręgosłup;
  
• zmian nowotworowych powodujących ucisk;
  
• nieprawidłowo wykonywanych ćwiczeń fizycznych;
  
• wychłodzenia okolicy lędźwiowej kręgosłupa wywołującego naturalny przykurcz mięśni i objawy rwy;
  
• przepukliny udowej;
  
• otyłości.

Rwa udowa - leczenie

Początkowo zalecany jest przede wszystkim oszczędzający tryb życia i standardowe NLPZ, czyli leki przeciwzapalne i przeciwbólowe. Ból powinien ustąpić samoistnie po 3-12 tygodniach. Mimo to nie powinno się lekceważyć problemu. Jeśli rwa wystąpiła, a tym bardziej jeśli zdarzyła się ponownie, należy poszerzyć diagnostykę w celu znalezienia przyczyny bólu. Polecana jest fizjoterapia i rehabilitacja, szczególnie w nawracających zespołach bólowych.

Bardzo ważna jest również profilaktyka, czyli unikanie czynności mogących wywołać atak rwy. Zalicza się do nich wzmacnianie mięśni przykręgosłupowych i mięśni głębokich grzbietu, unikanie pozycji i czynności niekomfortowych dla kręgosłupa (długotrwałego siedzenia, podnoszenia ciężarów), unikanie gwałtownych ruchów w obrębie kręgosłupa lędźwiowego.

Rwa udowa - fizjoterapia

W początkowym etapie stosowany jest często masaż. Wtedy ból nie jest tak silny i nie utrudnia przeprowadzenia zabiegu. Masaż ma na celu zniesienie napięcia mięśni, ich rozluźnienie i zmniejszenie ich nadwrażliwości.

Kolejnym krokiem jest terapia manualna, czyli ćwiczenia. Fizjoterapeuci dobierają formę terapii do możliwości każdego pacjenta. Terapia manualna to nie tylko ćwiczenia w gabinecie fizjoterapeuty. Dana osoba dostaje zestaw ćwiczeń do wykonywania w domu podczas bólu, a także w celach prewencyjnych, by zapobiec podobnym incydentom w przyszłości.

Stosuje się również fizykoterapię, czyli np. krioterapię, laser, ultradźwięki. Zabiegi te są dobiera indywidualnie.

Rwa udowa - podsumowanie

Rwa udowa należy do częstych neuropatii, tzw. zespołów korzeniowych. Charakteryzuje się bólem okolicy lędźwiowej, promieniującym do ud, pośladków i łydek. Najczęściej jest jednostronna. Za główną przyczynę uważa się chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa. Leczenie jest zachowawcze, jednak dla lepszego efektu leczenia i uniknięcia nawrotów zaleca się zastosowanie fizjoterapii i profilaktyki.