Rak nosogardła ze względu na lokalizację późno powoduje symptomy chorobowe – często pierwszym jego objawem są powiększone węzły chłonne oraz nieżyt nosa. Rozpoznanie stawiane jest po wykonaniu biopsji zmiany. Leczenie raka nosogardła polega na stosowaniu chemioradioterapii. Rokowania co do 5-letniego przeżycia pacjentów są stosunkowo dobre.
Zobacz także:
Rak tarczycy. Jak skutecznie go leczyć?
Jak wygląda rak gardła? Przyczyny, objawy oraz leczenie
Krtań – narząd mowy, badanie krtani, choroby
Co to jest rak nosogardła i jakie są przyczyny jego rozwoju?
Rak nosogardła, czyli jamy nosowo-gardłowej, jest stosunkowo rzadko występującym nowotworem złośliwym człowieka. Należy do grupy nowotworów głowy i szyi, które choć nie są częste, to od kilku lat obserwuje się na nie istotny wzrost zachorowalności. Nowotwór powstaje z nieprawidłowych, zmutowanych genetycznie komórek nabłonka płaskiego, który wyścieła tę część górnego układu oddechowego. Istnieją trzy typy budowy morfologicznej raka nosogardła: raki rogowaciejące (później dające przerzuty odległe i przez to lepiej rokujące), nierogowaciejące oraz niezróżnicowane. Rak nosogardła często występuje u osób młodych, poniżej 40. roku życia. Mężczyźni chorują ponad dwukrotnie częściej niż kobiety. Do czynników ryzyka rozwoju tego nowotworu należą: płeć męska, przewlekła infekcja wirusem Epsteina-Barr, spożywanie ryb konserwowanych solą (zawierają rakotwórcze związki) oraz nikotynizm.
Jakie objawy daje rak nosogardła?
Rak nosogardła przez pewien czas nie daje żadnych objawów chorobowych z racji tego, że jego pierwotny wzrost miejscowy odbywa się w wolnych przestrzeniach części nosowej gardła. Z tego względu często rozpoznawany jest już w stadium zaawansowanym. Zwykle pierwszym objawem raka nosogardła są powiększone węzły chłonne na szyi, utrzymujące się ponad 2 tygodnie. Objawy, takie jak uczucie zatkania nosa, przewlekły nieżyt nosa, bóle głowy, krwawienie z jamy nosowej, pogorszenie słuchu, świadczą już o zaawansowaniu procesu nowotworowego.
Nowotwór przez swój intensywny wzrost wcześnie prowadzi do niszczenia kości należących do podstawy czaszki. Stamtąd bardzo szybko przenosi się na opony mózgowo-rdzeniowe oraz kolejne struktury mózgowia. Powoduje to objawy podwyższonego ciśnienia wewnątrzczaszkowego, z bólami głowy, wymiotami, rozszerzeniem źrenic i wzrostem ciśnienia tętniczego. Zajęcie nerwów czaszkowych objawiać się może zaburzeniami neurologicznymi.
Raka nosogardła cechuje się agresywnym przebiegiem, szybkim, miejscowym wzrostem oraz wczesnymi przerzutami, zarówno do okolicznych węzłów chłonnych, jak i do odległych narządów, przede wszystkim do płuc, wątroby, kości oraz szpiku kostnego. W wielu przypadkach objawy chorobowe, pojawiające się w miejscach przerzutowych raka nosogardła, są jego pierwszymi symptomami.
Na czym polega diagnostyka raka nosogardła?
Diagnostyka raka nosogardła zwykle rozpoczyna się od przeprowadzenia przez lekarza badania otolaryngologicznego – endoskopem (giętkim wziernikiem zakończonym kamerą) oglądana jest część nosowa, ustna gardła oraz obie jamy nosowe. Badanie to uwidocznić może guz nowotworowy. Konieczne jest także badanie palpacyjne węzłów chłonnych głowy, szyi oraz nadobojczykowych, w celu wykluczenia ich powiększenia.
Następnie wykonywane są badania obrazowe – tomografia komputerowa (TK), uzupełniona w niejasnych przypadkach rezonansem magnetycznym (MR) oraz ultrasonografią (USG) węzłów chłonnych. W celu wykluczenia przerzutów odległych wykonywane są zdjęcia rentgenowskie (RTG) klatki piersiowej oraz USG jamy brzusznej. Przy podejrzeniu przerzutów do kości wykonuje się scyntygrafię kości, a zmiany w morfologii krwi (w przypadku przerzutów do szpiku kostnego) obligują do trepanobiopsji szpiku kostnego. Po dokładnym zlokalizowaniu guza w badaniach obrazowych przeprowadzane jest badanie histopatologiczne zmiany lub zmienionego węzła chłonnego, pobranego podczas biopsji.
Jak wygląda leczenie raka nosowej części gardła?
Leczenie raka nosogardła najczęściej ma charakter skojarzony – stosuje się chemioterapię ogólnoustrojową, uzupełnianą radioterapią okolic guza. Ze względu na położenie nie są wykonywane zabiegi operacyjne usuwające guz. W przypadku typów raka bardziej złośliwych (nierogowaciejących oraz niskozróżnicowanych) stosowane są dodatkowe cykle chemioterapii w celu zniszczenia potencjalnych pozostałości przerzutów odległych.
Niestety w wielu przypadkach leczenie zaawansowanego raka nosogardła ma charakter wyłącznie paliatywny, wspomagający i łagodzący objawy bólowe. Rokowania co do przeżycia w raku nosogardła są dobre – 5-letnie przeżycia wynoszą średnio około 70%.
Onkolog ostrzega: Objawy wczesnych nowotworów mogą przypominać przeziębienie
Bibliografia:
1. Nowotwory gardła. http://onkologia.org.pl/nowotwory-gardla/.
2. Nowotwory nabłonkowe narządów głowy i szyi. http://onkologia.zalecenia.med.pl/pdf/zalecenia_PTOK_tom1_01_Nowotwory_nablonkowe_glowy_i_szyi_20140807.pdf.