Polifenole w diecie – podział, źródła, właściwości zdrowotne

Fot.: Lilechka75 / Getty Images

Polifenole to organiczne związki chemiczne występujące naturalnie w wielu jadalnych roślinach. Większość polifenoli wykazuje silne działanie przeciwutleniające, dlatego są utożsamiane z antyoksydantami mającymi dobroczynny wpływ na zdrowie i kondycję ludzkiego organizmu.

Polifenole dzieli się zazwyczaj na trzy główne grupy związków organicznych: kwasy fenolowe, flawonoidy (zwane bioflawonoidami), a także pozostałe związki fenolowe. Uważa się, że największe stężenie polifenoli występują w skórkach owoców.

Polifenole: związki fenolowe

Najszerszą grupą naturalnych polifenoli są związki fenolowe. Do grona związków fenolowych można zaliczyć m.in. flawonoidy, taniny, kwasy fenolowe, stilbenoidy, lignany, ligniny i wiele innych. Polifenole – związki fenolowe- są obecne m.in. w liściach, owocach, nasionach, łodygach, korze, tkankach kwiatowych oraz innych, zdrewniałych częściach roślin. Tak jak pozostałe grupy polifenoli, związki fenolowe wykazują prozdrowotne właściwości. Zdaniem lekarzy związki fenolowe odgrywają rolę ochroną przed chorobami nowotworowymi, wpływają na enzymy odpowiedzialne za biotransformację mutagenów i kancerogenów.

Polifenole z rodzaju związków fenolowych stosowane w leczeniu raka blokują związki o charakterze nowotworowym (kancerogennym). Przyczyniają się do zahamowania procesu neowaskularyzacji poprzez obniżenie aktywności enzymów biorących udział w tym procesie. Dzięki temu zahamowane zostaje powstawanie naczyń krwionośnych w rosnącym nowotworze, co wpływa na zapobieganie jego rozrostowi oraz przerzutom. Związki fenolowe są związane z wydzielaniem estrogenów w organizmie kobiety, zapobiegają infekcjom, alergiom oraz wybranym chorobom przewodu pokarmowego. Polifenole – związki fenolowe działają żółciopędnie, przeciwwrzodowo, a także usprawniają pracę wątroby.

Zobacz film: Jak ważna jest dieta podczas walki z nowotworem. Źródło: 36,6

Polifenole – flawonoidy (bioflawonoidy)

Flawonoidy (bioflawonoidy) to bardzo obszerna grupa naturalnych związków chemicznych (liczy co najmniej 8 tys. związków), które podobnie jak pozostałe polifenole występują głównie w owocach oraz pozostałych roślinach. Flawonoidy, zwane bioflawonoidami, odgrywają wiele istotnych ról: barwników, insektycydów (funkcja obronna przed szkodliwym działaniem owadów), przeciwutleniaczy oraz fungicydów (funkcja obronna przed działanie grzybów). Flawonoidy są w zdecydowanej większości barwnikami roślinnymi, koncentrującymi się w powierzchniowej warstwie tkanek roślinnych. To właśnie flawonoidy nadają owocom oraz pozostałym roślinom intensywny kolor. Głównymi polifenolami są:

  • antocyjanidyny: cyjanidyna (związek obecny w hibiskusie, jagodach, głogu), delfinidyna (w winogronach, czarnym bzie, żurawinie), petunidynie, peonidynie, pelargonidynie oraz malwidynie (winogronach, żurawinie, borówkach),
  • izoflawony – m.in. glicyteina, genisteina (występuje w roślinach bobowatych, soi), daidzeina,
  • flawonole – w tej grupie znajduje się m.in. kwercetyna (występuje w ciemnych winogronach, kwiatach kasztanowca, głogu, cebuli), kemferol, moryna, mirycetyna (orzech włoski, czerwone wino),
  • flawanonole,
  • katechiny – galusan epigallokatechiny (obecny w zielonej herbacie), teaflawiny, katechina,
  • flawanony – hesperydyna (w dużej ilości znajduje się w cytrynach, pomarańczach), naringenina (brzoskwinia),
  • flawony – luteolina, apigenina.

Przedstawiciele polifenoli – flawonoidy (bioflawonoidy) mają wiele prozdrowotnych właściwości. Uważa się, że regularne spożywanie w diecie tej grupy polifenoli sprzyja funkcjonowaniu układu immunologicznego, a niektóre z flawonoidów wykazują działanie przeciwzapalne. Stąd np. napary z kwiatów czarnego bzu, żurawina, hibiskus i cebula są stosowane w okresie przeziębienia. Jak informują lekarze, część przedstawicieli bioflawonoidów wzmacnia reakcje obronne w sytuacji infekcji wirusa grypy i opryszczki. Bioflawonoidy, podobnie jak pozostałe polifenole, są znane z właściwości antyoksydacyjnych. Substancje zawarte w polifenolach, w tym m.in. bioflawonoidach, skutecznie wspierają mechanizmy obronne, które chronią przed procesem utleniania komórek organizmu. Flawonoidy uszczelniają naczynia krwionośne, działają moczopędnie. Są polecane osobom z terapią schorzeń serca, układu krążenia. Stosowanie produktów bogatych w te związki wpływa na zmniejszenie ryzyka powikłań u cukrzyków, zapobiega powstawaniu żylaków, przeciwdziała postępującemu procesowi miażdżycowemu.

Polifenole – kwasy fenolowe

Kolejnymi przedstawicielami polifenoli są kwasy fenolowe, zwane także fenolokwasami, kwasami fenylokarboksylowymi. Kwasy fenolowe dzieli się na: kwasy monohydroksybenzoesowe, kwasy dihydroksybenzoesowe (w tym m.in. kwas protokatechowy występujący w ziarnach, pszenicy, a także kwas gentyzynowy występujący m.in. w goryczce), kwasy trihydroksybenzoesowe (kwas galusowy, kwas floroglucynowy). Część tej grupy polifenoli to składniki tanin – związków chemicznych mających spore zastosowanie w medycynie. Taniny mają właściwości ściągające oraz przeciwzapalne (szczególnie w przypadku stanów zapalnych błon śluzowych oraz skóry). Taniny są odpowiedzialne za hamowanie krwawienia, likwidację obrzęków, a także działania antyoksydacyjne. Kwasy fenolowe występują w sporej ilości gatunków roślin, w znacznym stężeniu są obecne również w suszonych ziołach. 

Zobacz film: Czy warto jeść produkty witaminizowane? Źródło: Wiem, co kupuję

Data aktualizacji: 24.02.2018,
Opublikowano: 23.02.2018 r.

Komentarze (0)

Trwa dodawanie...
Komentarz dodany!
Komentarz nie mógł zostać dodany
Rodzaje i rola błonnika w diecie

Błonnik pokarmowy jest cennym wsparciem dla całego organizmu, ponieważ poprawia pracę jelit, zmniejsza poziom cholesterolu i optymalizuje poziom cukru we krwi. W tym artykule dzielimy się przydatną wiedzą na temat prozdrowotnych właściwości błonnika oraz produktów, które go zawierają. 

Czytaj więcej
Skończyłeś pięćdziesiąt lat? To warzywo powinno stać się twoim najlepszym przyjacielem

Po 50. roku życia gorzej działają nasze narządy, a niektóre procesy zachodzące w organizmie spowalniają. Na szczęście dzięki odpowiedniemu stylowi życia, a zwłaszcza diecie można temu zaradzić. Szczególnie cenne jest jedzenie porów. Dlaczego? 

Czytaj więcej
Jak stłumić nadmierny apetyt? Te sposoby ci w tym pomogą

Ciągły apetyt może się pojawić z bardzo wielu powodów. Często jest wynikiem nadmiernego stresu. Jak można sobie poradzić z potrzebą ciągłego sięgania po jedzenie?  

Czytaj więcej
Krupnik – idealna zupa na zimę. Oczyszcza jelita i wzmacnia organizm 

Krupnik to jedna z najbardziej popularnych zup. Choć ma tyle samo zwolenników, co przeciwników to stanowi jedno ze zdrowszych dań w rodzimej kuchni. Dlaczego warto jeść krupnik? 

Czytaj więcej
Witamina D3 - niedobór, dawkowanie, właściwości i działanie

Witamina D3 jest wyjątkowym związkiem chemicznym, gdyż w organizmie działa podobnie do hormonów. Jest typem witaminy D, który możemy przyjmować poprzez odżywianie oraz jako suplement diety. Zarówno jej niedobór, jak i nadmiar jest szkodliwy dla naszego organizmu.

Czytaj więcej
O której jeść śniadanie? To ważne dla naszego zdrowia 

Mówi się, że śniadanie to najważniejszy posiłek w ciągu dnia. Znaczenie ma nie tylko to, co, ale i o której godzinie zjemy. Kiedy jest najlepsza pora na śniadanie?  

Czytaj więcej
Witamina B6, niedobór, objawy, jak suplementować, w czym jest 

Witamina B6 jest niezbędna do prawidłowego działania organizmu. Wspomaga przyswajanie żelaza oraz magnezu. Ma również wpływ na funkcjonowanie układu nerwowego. Gdzie jej szukać i co może świadczyć o jej niedoborze?  

Czytaj więcej
To warzywo może pomóc Ci uniknąć cukrzycy 

Leczenie cukrzycy nie ogranicza się tylko do przyjmowania leków. Konieczna jest także zmiana stylu życiu i diety. Zdaniem badaczy szczególnie cennym warzywem dla diabetyków jest okra. Jakie ma właściwości?  

Czytaj więcej
Adaptogeny - naturalne wsparcie dla całego organizmu

Adaptogeny to rośliny, które mają korzystny wpływ na działanie organizmu. W jaki sposób oddziałują na ciało człowieka i gdzie szukać tych wartościowych substancji?  

Czytaj więcej
Witamina E  to prawdziwe źródło młodości. Jak ją stosować? 

Witamina E - nazywana witaminą młodości - stanowi jeden z cenniejszych związków dla organizmu człowieka. Gdzie jej szukać i jak wpływa na organizm? 

Czytaj więcej