Płukanie żołądka ma za zadanie usunięcie niebezpiecznych substancji z żołądka. Największą skuteczność osiąga się bezpośrednio po ich spożyciu, jednak w niektórych przypadkach zabieg wykonuje się również po dłuższym czasie. Metodę tę stosuje się m.in. podczas zatrucia lekami, grzybami i narkotykami.

Zobacz także:

Rodzaje bólu brzucha - o czym może świadczyć ból brzucha?

Co zwiastują skurcze brzucha? Przyczyny i objawy

Zatrucie pokarmowe u dziecka – objawy i przyczyny. Jaka powinna być dieta przy zatruciu?

Płukanie żołądka: wskazania

Płukanie żołądka wykonuje się dosyć często. Zazwyczaj zaleca się je w ciągu maksymalnie kilku godzin po spożyciu niebezpiecznych substancji. Kluczowe znaczenie ma zwłaszcza tzw. złota godzina. W przypadku zatrucia muchomorem sromotnikowym zasadne jest jednak przeprowadzenie zabiegu również po dłuższym czasie – resztki grzybów zalegają w żołądku nawet przez kilka dni. Wskazaniem do przeprowadzenia zabiegu jest przede wszystkim spożycie substancji toksycznych, leków o przedłużonym uwalnianiu, substancji tworzących złogi w przewodzie pokarmowym oraz zwalniających perystaltykę przewodu pokarmowego. Istnieją również liczne przeciwwskazania do przeprowadzenia płukania żołądka. Należy do nich m.in. zatrucie substancjami żrącymi, węglowodorami, detergentami i truciznami lotnymi. Rezygnuje się z niego również, jeżeli zachodzi ryzyko krwawienia z przewodu pokarmowego.

Na czym polega płukanie żołądka?

Płukanie żołądka polega na wprowadzeniu do niego wody przez specjalny zgłębnik, którą wypłukuje się wraz z treścią żołądkową. Jest to jedna z procedur dekontaminacyjnych, która ma na celu uniemożliwienie wchłaniania substancji z przewodu pokarmowego. Do innych należy m.in. podawanie węgla aktywowanego, środków przeczyszczających oraz prowokowanie wymiotów.

Jak wygląda płukanie żołądka?

Płukanie żołądka rozpoczyna się wprowadzeniem do żołądka sondy. W celu miejscowego znieczulenia końcówkę sondy pokrywa się lidokainą, a następnie wsuwa się ją przez nos lub usta. Zabieg u osób przytomnych przeprowadza się w pozycji siedzącej, u osób zamroczonych w pozycji bocznej ustalonej, a jeżeli doszło do utraty przytomności, jedynie po intubacji. Lekarz sprawdza, czy zgłębnik przedostał się do żołądka – dokonuje tego poprzez osłuchiwanie lub wykonanie zdjęcia rentgenowskiego (RTG). Wpust żołądka znajduje się 40 cm od zębów. W następnym kroku do zgłębnika wlewa się 200–300 ml wody o temperaturze ciała. Lejek opuszcza się poniżej żołądka, w celu wypłynięcia wody wraz z treścią żołądkową. Płukanie żołądka przeprowadza się kilkakrotnie, aż do kompletnego wypłukania treści. Podczas ostatniego wlewu dodaje się 50–100 g węgla aktywowanego – preparatu o właściwościach adsorpcyjnych, który chroni błonę śluzową przewodu pokarmowego, a także wiąże niektóre leki i substancje narkotyczne.

Płukanie żołądka u dzieci

Płukanie żołądka wykonuje się często u dzieci, które spożyły toksyczne środki. Niestety, ze względu na brak współpracy z małym pacjentem przeprowadzenie zabiegu jest często utrudnione. Jeżeli dziecko nie jest przytomne albo nie obserwuje się u niego odruchu kaszlowego, konieczne jest przeprowadzenie intubacji tchawicy. Przebieg zabiegu jest taki sam jak w przypadku osób dorosłych, jednak niezwykle ważne jest uspokojenie przytomnego pacjenta i przekonanie go do wykonywania poleceń lekarza. Często na dziecko uspokajająco działa obecność rodziców lub opiekunów.

Płukanie żołądka domowym sposobem

Płukanie żołądka nie może być wykonane domowym sposobem. W każdym przypadku, w którym podejrzewamy konieczność wykonania zabiegu, należy jak najszybciej zwrócić się do specjalisty. Wbrew pozorom nie zawsze należy również prowokować wymioty u osoby, która zażyła niebezpieczną substancję. Jeżeli poszkodowany miał kontakt z substancją żrącą, jest nieprzytomny lub zamroczony, pod żadnym pozorem nie należy tego robić. Drażniący środek uszkodził już strukturę układu pokarmowego, a jego ponowne przejście przez przełyk może jedynie doprowadzić do pogorszenia stanu.

Nie należy podawać zatrutym osobom wody z solą – fale wymiotów mogą być bardzo obfite, w związku z czym zwiększa się ryzyko zadławienia i powstania większych podrażnień. Jeżeli doszło do połknięcia kwasów (np. wypicia wybielacza, kapsułek do prania), należy zawiadomić pogotowie oraz podawać wodę niegazowaną w ilościach, które nie spowodują wymiotów.

W przypadku, w którym spożyta substancja jest nieznana i znajduje się w nieoryginalnym opakowaniu, konieczne jest jej zachowanie i przekazanie ratownikom – pozwoli to na ustalenie jej pochodzenia oraz podjęcie właściwego leczenia. Poszkodowanego kładzie się w pozycji bocznej ustalonej, należy upewnić się także, czy wymiociny nie doprowadzą do zachłyśnięcia, a następnie uspokajać zatrutą osobę i czekać na przybycie pomocy.

Jak zbudowany jest układ pokarmowy? Dowiesz się tego z filmu: