Mrowienie głowy to potoczne określenie zaburzeń czucia w obrębie powłok czaszki. Powodem może być stan zapalny albo przejściowe niedokrwienie. Chwilowe dolegliwości zwykle nie wymagają żadnej interwencji, jeśli jednak objaw pojawia się w sposób powtarzalny, konieczne może być przeprowadzenie badania lekarskiego i poszukiwanie pierwotnej przyczyny.

Zobacz też:

• Swędzenie skóry głowy – przyczyny, leczenie domowymi sposobami
• Co kryje skóra? Budowa i funkcje skóry
• Czy łuszczyca jest zaraźliwa? Przyczyny łuszczycy

Mrowienie głowy – czym jest i skąd się bierze?

Mrowienie głowy, mrowienie w głowie czy na głowie – to często słyszane skargi w gabinetach lekarskich. Pacjenci przychodzą do lekarza, gdy dolegliwości powtarzają się i są uciążliwe w codziennym życiu. Jeśli nie stwierdza się widocznych chorób skóry głowy, w nomenklaturze medycznej określa się taki stan jako parestezje. Nazwa ta obejmuje zaburzenia czucia pod postacią nieprawidłowych wrażeń zmysłowych, mających charakter pieczenia, swędzenia, zwiększonej wrażliwości, zarówno przy dotykaniu skóry głowy, jak i włosów.

Przypadłość ta może nasilać się przy bezpośredniej stymulacji – czyli np. przy korzystaniu z zagłówków foteli, podczas leżenia z głową opartą o poduszkę czy w czasie noszenia nakryć głowy. Objaw pojawia się czasami spontanicznie, bez żadnego drażniącego impulsu. Opisywanie tego zjawiska przez pacjentów jako „mrowienie w głowie” jest zwykle związane ze sposobem, w jaki chory subiektywnie odczuwa tę dolegliwość. Przyczyna leży zwykle w powierzchownych, znajdujących się w skórze zakończeniach czuciowych.

Nerwica a mrowienie głowy

Oprócz schorzeń czysto somatycznych powodem odczuwania mrowienia głowy bywa nerwica. U chorego mogą wystąpić wówczas różne objawy wegetatywne – zaburzenia rytmu serca, pracy układu pokarmowego, nadmierna potliwość, zawroty głowy, nudności, wymioty, drżenia kończyn czy też problemy z przełykaniem. Jednym z tego typu objawów są właśnie nieprawidłowe wrażenia czuciowe, często dotyczące również skóry głowy. Mrowienie może obejmować tył głowy albo całą powierzchnię sklepienia czaszki. Może też dotyczyć twarzy, gdzie oprócz swędzenia pojawiają się czasem tiki, zwiększone napięcie i skurcze mięśni, drętwienia, problemy z mówieniem. Symptomy zaburzeń nerwicowych wymagają innego postępowania niż w przypadku schorzeń niemających podłoża psychicznego. By dolegliwości całkowicie ustąpiły, często wystarcza poprawa samopoczucia czy podanie niewielkiej dawki leków uspokajających.

Mrowienie połowy głowy

Mrowienie odczuwane w obrębie połowy głowy może mieć różne przyczyny. Najbanalniejszą jest ucisk na skórę głowy, powodujący niewielkie, przejściowe niedokrwienie powłok. Jest to bezpośrednim powodem nieprawidłowego funkcjonowania włókien nerwowych – ich względnego niedotlenienia i braku dowozu substancji odżywczych. Ze zjawiskiem takim można spotkać się w codziennych sytuacjach, takich jak np. dłuższy sen na boku z głową opartą o twarde podłoże.

Mrowienie połowy głowy może być spowodowane przez skurcz naczyń związany z migreną czy tzw. klasterowym bólem głowy. Zaburzenia czucia pod postacią mrowienia po jednej stronie albo na czubku głowy często są wtedy wstępem do silnego ataku bólowego, połączonego np. z paleniem, silnym pieczeniem skóry głowy, zawrotami, nudnościami, wymiotami czy światłowstrętem. Jednostronne mrowienie głowy czy twarzy może wynikać z chorób nerwów czaszkowych – trójdzielnego lub twarzowego, np. stanów zapalnych albo zespołów uciskowych.

Mrowienie głowy a choroby skóry

Mrowienie głowy, przewlekły świąd czy nawet ból mogą być wywołane przez liczne schorzenia owłosionej skóry głowy. Przykładami są np.:

• alergie na kosmetyki (np. szampon czy odżywkę) albo na leki,
• łupież,
• oparzenie słoneczne,
• wszawica,
• przewlekłe łojotokowe zapalenie skóry,
• inne stany zapalne,
• zmiany skórne w przebiegu chorób zakaźnych, np. ospy wietrznej,
• łuszczyca czy inne choroby autoimmunologiczne skóry,
• grzybice.

Subiektywnie odczuwanemu mrowieniu towarzyszą wówczas zwykle widoczne zmiany na skórze głowy: zaczerwienienie, obrzęk, przebarwienia, zwiększone ucieplenie, krostki lub pęcherzyki, miejscowe lub uogólnione wypadanie włosów. Przewlekły, uciążliwy świąd może wywoływać (szczególnie w przypadku dzieci) reakcję obronną pod postacią drapania głowy, co wtórnie nasila stan zapalny i może powodować powstawanie tzw. przeczosów – linijnych, drobnych otarć skóry głowy. Utrudnia to leczenie i wygojenie zmian skórnych, co jest koniecznym warunkiem ustąpienia mrowienia.

Mrowienie głowy a choroby neurologiczne

Mrowienie głowy jest niekiedy spowodowane przez schorzenia obwodowego układu nerwowego – pod wpływem procesu chorobowego dochodzi do zwyrodnienia włókien nerwowych i zaburzeń czucia. Takie polineuropatie mogą być związane z chorobą alkoholową albo wywołane np. cukrzycą.

Zobacz film: Jakie funkcje pełni skóra człowieka?/Budowa skóry

Bibliografia:

1. R. J. G. Rycroft i in., Dermatologia, red. pol. L. Rudnicka i in.,Warszawa 2014.

2. A. Prusiński, Neurologia praktyczna, Warszawa 2011.