Krwinkomocz to jedno z częściej występujących odchyleń w badaniu ogólnym moczu, które zawsze wymaga potwierdzenia, poszerzenia diagnostyki i wszczęcia odpowiedniego leczenia. Jest to objaw związany przede wszystkim ze schorzeniami toczącymi się w obrębie nerek czy dróg moczowych. Mikroskopowy krwinkomocz bardzo często związany jest z patologią samych kłębuszków nerkowych. Makroskopowy krwiomocz jest raczej efektem schorzeń pozakłębuszkowych. Przyczyn występowania krwinkomoczu czy też krwiomoczu jest wiele, różnią się między sobą przebiegiem, objawami towarzyszącymi czy rokowaniem.

Co to jest krwinkomocz i jak go rozpoznać?

Jeśli mocz przybiera kolor czerwony, czyli zmienia właściwości fizyczne, określa się to mianem krwiomoczu. Jeśli natomiast krwinki czerwone występują w mniejszej ilości niezmieniającej właściwości fizycznych moczu, czyli wykrywalne są jedynie w badaniu mikroskopowym, mówi się o krwiomoczu mikroskopowym, czyli właśnie krwinkomoczu.

Wykrycie krwinkomoczu jest możliwe za pomocą testów paskowych, które są bardzo czułymi metodami diagnostycznymi, ponieważ dają wynik dodatni już nawet przy pojedynczym erytrocycie w polu widzenia. Zaleca się potwierdzenie krwinkomoczu określonego testem paskowym poprzez wykonanie standardowej metody mikroskopowej.

Wynika to z tego, że test paskowy może dawać wyniki fałszywie dodatnie przy np. licznych bakteriach w moczu czy hemoglobinurii bądź fałszywie ujemne, kiedy badany przyjmuje duże ilości witaminy C. Próbka moczu dla wykrycia krwinkomoczu może być pobrana zawsze, choć nie zaleca się tego u kobiet w trakcie miesiączki.

Czysta czerwona barwa moczu nie zawsze wskazuje na krwiomocz, dlatego lekarz powinien zwrócić uwagę na wywiad z chorym i dopytać, czy np. nie jadł on buraków, które zmieniają barwę moczu. Ponadto przy obecności dużej ilości erytrocytów mocz zmienia barwę na brunatną, a nie czerwoną. Wyjątkiem jest świeże krwawienie z końcowego odcinka dróg moczowych.

Ocena krwinkomoczu

Krwinkomocz jest objawem nieswoistym, mogącym świadczyć o chorobach zarówno nefrologicznych, jak i urologicznych. Wykrycie krwinkomoczu to problem obejmujący wiele specjalizacji medycznych. Ze względu na to, iż sam krwinkomocz nie jest dla lekarza żadną wskazówką co do rozpoznania schorzenia, zwraca się również uwagę w wyniku badania mikroskopowego moczu na wygląd erytrocytów. Jeśli są to erytrocyty świeże, najczęściej pochodzą z dolnego odcinka dróg moczowych. Jeśli opisane na wyniku są erytrocyty wyługowane, świadczy to o patologii wyższych pięter układu moczowego. Lekarz jednak musi pamiętać, iż kwaśny mocz ma ogromny wpływ na strukturę erytrocytów, dlatego też świeże erytrocyty mogą dość szybko ulec wyługowaniu. Bardzo ważne jest również określenie współistniejących objawów klinicznych, by właściwie ukierunkować dalszą diagnostykę. Niejednokrotnie u pacjentów stwierdza się bezobjawowy krwinkomocz, który wymaga jedynie okresowej obserwacji. Warunkiem jest jednak wykonanie badania ultrasonograficznego (USG), by wykluczyć np. zmiany typu rak w obrębie układu moczowego.

Przyczyny krwinkomoczu

Przyczyny krwinkomoczu dzieli się na kłębuszkowe i pozakłębuszkowe, a także niezwiązane bezpośrednio z nerkami. Wśród kłębuszkowych przyczyn krwinkomoczu wymienia się nefropatię IgA (najczęstsza przyczyna bezobjawowego krwinkomoczu), rodzinny krwinkomocz wynikający z choroby cienkiej błony podstawnej, zespół Alporta, przewlekłe zapalenie kłębuszków nerkowych. Pozakłębuszkowe przyczyny krwinkomoczu obejmują:

• wielotorbielowatość nerek,

• raka nerki,

• kamicę nerkową,

• gruźlicę nerek,

• nadmierne wydalanie wapnia z moczem,

• nerkę gąbczastą,

• zapalenie pęcherza moczowego,

• zapalenie prostaty,

• zapalenie cewki moczowej,

• raka gruczołu krokowego.

Krwinkomocz może być objawem również w przypadku np. przyjmowania leków przeciwzakrzepowych, w skazach krwotocznych.