Zwolnienie lekarskie (potocznie zwane L4 ze względu na dawne oznaczenie tego formularza) to zaświadczenie, które pracownikowi – ubezpieczonemu w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych – może wystawić lekarz w celu usprawiedliwienia jego nieobecności w pracy. Przyczyną zwolnienia może być choroba lub konieczność zapewnienia opieki choremu członkowi rodziny. Tak zwane L4 jest podstawą do uzyskania zasiłku chorobowego.
Zobacz także:
Najczęściej występujące choroby kręgosłupa – przyczyny, objawy i leczenie
Czy uraz głowy u dziecka jest groźny? Kiedy trzeba udać się do lekarza?
Pulsujący ból głowy – przyczyny bólu, schorzenia i ich leczenie
Długotrwałe zwolnienie lekarskie
Ze zwolnienia lekarskiego skorzystać można w przypadku każdej choroby, która – zgodnie z orzeczeniem lekarza – utrudnia lub uniemożliwia zawodową aktywność. Najczęściej są to różnego infekcje, po których wraca się do zdrowia w ciągu kilku lub kilkunastu dni. Zdarza się jednak, że pacjent wymaga wielu tygodni, a nawet wielu miesięcy leczenia, na przykład przy dolegliwościach związanych z zabiegiem chirurgicznym i hospitalizacją. Jak długo można być na zwolnieniu lekarskim po operacji albo przy przewlekłym schorzeniu wymagającym codziennych zabiegów rehabilitacyjnych?
Długość zwolnienia lekarskiego w przypadku określonych problemów zdrowotnych nie została opisana w Kodeksie pracy. Czas niezdolności do pracy określa lekarz. Zgodnie z przepisami pracownik może być na zwolnieniu lekarskim nieprzerwanie przez maksymalnie 182 dni. Wyjątek stanowią sytuacje, których L4 wypisane zostanie w okresie ciąży lub ze względu na gruźlicę – pracownikowi przysługuje wówczas 270 dni ciągłego zwolnienia lekarskiego. W tym czasie chory ubezpieczony w ZUS może pobierać zasiłek chorobowy, a pracodawca nie może rozwiązać z nim umowy o pracę bez wypowiedzenia (z wyjątkiem okoliczności określonych w art.53 Kodeksu pracy).
Maksymalna długość zwolnienia lekarskiego a świadczenie rehabilitacyjne
Pracownik, który wykorzystał maksymalny okres przebywania na L4, a nadal jest niezdolny do pracy, może ubiegać się o świadczenie rehabilitacyjne. Wniosek w tej sprawie należy złożyć kilka tygodni wcześniej do odpowiedniej placówki ZUS. Świadczenie zostanie przyznane, jeśli dalsze leczenie lub rehabilitacja pracownika są szansą na jego powrót do zdrowia. Gdy lekarz orzecznik ZUS zadecyduje inaczej, można jedynie ubiegać się o rentę w związku z trwałą niezdolnością do pracy.
Świadczenie rehabilitacyjne można otrzymywać maksymalnie przez 12 miesięcy, jednak tylko przez 3 pierwsze miesiące pracownik chroniony jest przed zwolnieniem bez wypowiedzenia z przyczyn niezawinionych przez pracownika.
Warunki uzyskania długiego zwolnienia lekarskiego
Wystarczającą podstawą uzyskania długotrwałego zwolnienia jest orzeczenie lekarskie. Zarówno pracodawca, jak i ZUS mają jednak możliwość wezwania chorego pracownika na badanie kontrolne potwierdzające zasadność przyznanego mu zwolnienia. Jeśli lekarz orzecznik stwierdzi, że L4 zostało wystawione bez faktycznej przyczyny, pracownik może ponieść poważne konsekwencje – od utraty wypłaconego zasiłku po rozwiązanie stosunku pracy w trybie dyscyplinarnym. Ukarany może zostać także lekarz, który bezpodstawnie wystawił zwolnienie. Chory musi pamiętać także, że w trakcie zwolnienia nie wolno mu podejmować żadnej aktywności zawodowej. Jeśli zatrudniony jest w kilku miejscach jednocześnie, musi zrezygnować z pracy u wszystkich pracodawców.
Lekarz nie może wystawić L4 na okres kilku miesięcy. Aby przebywać nieprzerwanie na długotrwałym zwolnieniu, pacjent musi pojawiać się na kontrolach lekarskich w wyznaczonych terminach. Należy przy tym pamiętać, że zwolnienie wystawiane jest w dniu badania i objąć może co najwyżej 3 dni poprzedzające tę datę. Wyjątek stanowi zwolnienie lekarskie od psychiatry. Jeśli lekarz tej specjalności stwierdzi, że związku z chorobą pacjent miał ograniczoną zdolność do oceny własnego postępowania, może usprawiedliwić jego nieobecność w pracy w okresie dłuższym niż 3 dni poprzedzające badanie.
Długie zwolnienie lekarskie a wynagrodzenie
Pracownik przebywający na długotrwałym zwolnieniu lekarskim przez pierwsze 33 dni otrzymuje 80 proc. wartości swojego normalnego wynagrodzenia od pracodawcy, a po tym okresie – od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jeśli zwolnienie nastąpi w okresie ciąży, po wypadku w pracy lub w drodze do/z pracy, w związku z chorobą zawodową albo w przypadku poddania się badaniom lub zabiegom związanym z oddaniem komórek, tkanek lub narządów, choremu przysługuje zasiłek w wysokości 100 proc. wynagrodzenia.
Po wyczerpaniu maksymalnego okresu zwolnienia lekarskiego i uzyskaniu świadczenia rehabilitacyjnego ubezpieczony przez pierwsze 3 miesiące otrzymuje 90 proc. swojego normalnego wynagrodzenia, a przez pozostały okres – 75 proc. 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku otrzymują te same osoby, którym przysługuje pełne wynagrodzenie w czasie zwolnienia lekarskiego.
E-zwolnienia weszły w życie. "Od 1 grudnia nie musimy pracodawcy nic pokazywać"
Bibliografia:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r., Kodeks pracy, (Dz. U. 1974 Nr 24 poz. 141).
Zasiłek chorobowy, https://www.zus.pl/swiadczenia/zasilki/zasilek-chorobowy/z-ubezpieczenia-chorobowego, [dostęp 11 października 2019].
Świadczenie rehabilitacyjne, https://www.zus.pl/swiadczenia/zasilki/swiadczenie-rehabilitacyjne/z-ubezpieczenia-chorobowego, [dostęp 11 października 2019].