Guma ksantanowa należy do jednych z najpopularniejszych dodatków do żywności. Pełni rolę emulgatora, stabilizatora i zagęstnika, dzięki czemu pojawia się w składzie takich produktów, jak sosy, dressingi, dżemy, marmolady. Dodawana jest również do preparatów kosmetycznych.

Guma ksantanowa - co to jest?

Guma ksantanowa, określana inaczej jako ksantan, jest polisacharydem (inaczej cukrem złożonym, wielocukrem) zbudowanym z glukozy, mannozy oraz kwasów: glukuronowego, octowego, pirogronowego. Jest otrzymywana w wyniku enzymatycznej syntezy węglowodanów pod wpływem bakterii Xanthomonas campestris. Guma ksantanowa znajduje szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym i kosmetycznym. Stanowi jeden z najpopularniejszych dodatków do żywności stosowanych w Unii Europejskiej i USA. 

Ma postać białego proszku powstającego w wyniku wysuszenia, a następnie zmielenia substancji wytworzonej przez bakterie. Guma ksantanowa cechuje się wysoką lepkością, która w niewielkim stopniu jest zależna od pH środowiska i jego temperatury. Dodatek gumy ksantanowej do roztworów nie powoduje utraty ich właściwości w wyniku mieszania, zamrażania i rozmrażania. Guma ksantanowa samodzielnie nie tworzy żelu, jednak w połączeniu z mączką chleba świętojańskiego uzyskuje się elastyczną i sprężystą masę o dużej odporności na zrywanie.

Guma ksantanowa spożywcza - zastosowanie

Guma ksantanowa znajduje szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym. Należy do popularnych dodatków do żywności, gdyż posiada właściwości emulgujące, zagęszczające i stabilizujące. Jej działanie polega na stworzeniu i utrzymaniu jednorodnej emulsji, czyli mieszaniny dwóch lub więcej składników. Ponadto guma ksantanowa zapewnia utrzymanie właściwej struktury produktu oraz odpowiednią kleistość, lepkość i konsystencję. Ksantan w przemyśle spożywczym oznaczany jest symbolem E415. Występuje w produktach przemysłowo przetworzonych, m.in. w sterylizowanych konserwach, mrożonkach oraz przekąskach. 

Zobaczcie, co jeszcze producenci dodają do żywności. Lista szkodliwych E jest bardzo długa:

Guma ksantanowa dodawana jest do galaretek, produktów mlecznych, dżemów, marmolad, kisieli owocowych, sosów pomidorowych, musztard, słodyczy, polew do ciast i deserów, płatków zbożowych, a także do żywności bezglutenowej oraz przeznaczonej dla dzieci i niemowląt. Guma ksantanowa jest dobrym emulgatorem, dzięki czemu przyczynia się do spajania wody z tłuszczami zapobiegając ich rozwarstwianiu. Z tego powodu ksantan nierzadko stanowi dodatek służący stabilizowaniu sosów, kremów i dressingów. Guma ksantanowa wykorzystywana jest również jako zamiennik tłuszczu w dressingach do sałatek. Wykazuje korzystne działanie na wyroby cukiernicze, gdyż ograniczania wyciekanie wody i rozmiękanie ciasta. 

Guma ksantanowa cechuje się stabilnością i odpornością na warunki środowiska oraz procesy fizyczne, dlatego stosowana jest do zagęszczania silnie kwaśnych i zasadowych roztworów, a także jako składnik produktów zamrożonych oraz przeznaczonych do obróbki termicznej. Dodatek ksantanu do lodów przyczynia się do nadania im kremowej gładkości, gdyż przeciwdziała tworzeniu się kryształków lodu, które są wyczuwalne w trakcie spożywania produktu. Guma ksantanowa jest również powszechnie stosowana w produkcji pieczywa bezglutenowego ze względu na nadawanie ciastu pożądanej lepkiej konsystencji, za którą w zwykłych produktach odpowiada gluten.

Guma ksantanowa w kosmetyce

Guma ksantanowa jest wykorzystywana w przemyśle kosmetycznym, gdyż ma korzystny wpływ na konsystencję preparatu. Przyczynia się do jego zagęszczenia oraz zwiększenia lepkości i plastyczności. Guma ksantanowa stanowi dodatek do takich kosmetyków, jak: szampony, pasty do zębów, płyny do mycia, kremy do twarzy oraz emulsje do ciała. Ksantan stosowany jest również jako składnik tuszów do rzęs, dzięki czemu maskara jest trwalsza i nie rozpływa się.

Guma ksantanowa - szkodliwość i wpływ na zdrowie

Guma ksantanowa jest bezpiecznym dodatkiem do żywności, chociaż nie została ustalona jej dzienna maksymalna dawka do spożycia. O nieszkodliwości gumy ksantanowej świadczy fakt, że jest dodawana do żywności przeznaczonej dla dzieci i niemowląt. Ksantan otrzymywany jest z kukurydzy, pszenicy i soi. Z tego powodu produkty żywnościowe zawierające gumę ksantanową nie powinny pojawić się w diecie osób z alergią na te składniki. Ksantan spożywany w nadmiarze (podobnie jak każda inna substancja) może doprowadzić do zatrucia pokarmowego oraz przyczynić się do wystąpienia takich objawów jak: wysypka, biegunki i wzdęcia. Jest to substancja nie trawiona przez przewód pokarmowy, dlatego ryzyko jej przedawkowania jest niewielkie. Guma ksantanowa ma również korzystny wpływ na zdrowie, gdyż utrudnia wchłanianie cholesterolu z jelit do krwi. Ulega pęcznieniu w żołądku, dzięki czemu przynosi szybkie uczucie sytości.

Guma ksantanowa - gdzie kupić?

Guma ksantanowa jest produktem dostępnym w sprzedaży stacjonarnej i internetowej. Ma postać proszku o kremowej barwie, który wykorzystywany jest do poprawy konsystencji produktów. Guma ksantanowa stosowana jest m.in. do zagęszczania sosów oraz w produkcji domowych lodów. Cena ksantanu waha się w granicach od kilku do kilkunastu złotych.