Grzybica w strefie klimatycznej Polski może być wywołana przez drożdżaki, dermatofity lub grzyby pleśniowe. Uważa się, że choroba ta stanowi ważny, ciągle aktualny problem epidemiologiczny, terapeutyczny i społeczny. Ma przeważnie charakter zakażeń powierzchownych skóry i błon śluzowych. Zakażenia grzybicze są często endogenne, tzn. grzyby pochodzą z własnej flory człowieka.
Co to jest grzybica?
Grzybica to wysoce zakaźna choroba, za którą odpowiada miejscowe lub ogólne zakażenie chorobotwórczymi, mikroskopijnymi grzybami. Do zarażenia może dojść na skutek bezpośredniego kontaktu patogenu ze skórą, przez drogi rodne, oddechowe czy przewód pokarmowy. Za rozwój grzybicy może odpowiadać około 200 gatunków chorobotwórczych grzybów, które zostały podzielone na 4 kategorie, zgodnie z podziałem kliniczno-diagnostycznym. Są to: drożdżaki, dermatofity, grzyby pleśniowe i grzyby dimorficzne. Jednakże za najczęstszą przyczynę grzybic uważa się drożdżaki z rodzaju Candida. Choroba najczęściej atakuje stopy, paznokcie i pochwę.
Kto najczęściej zmaga się z grzybicą? Odpowiedź znajdziesz w naszym filmie
Grzybica – rodzaje
Grzybica u ludzi nie należy do rzadkości. W zależności od lokalizacji wyróżnia się jej następujące rodzaje:
- powierzchowne – występują najczęściej, ograniczają się do zewnętrznych warstw skóry, włosów, paznokci czy błon śluzowych;
- układowe – nazywane też narządowymi czy głębokimi, mogą mieć charakter jedno- lub wieloukładowy, występują rzadziej, ale wywołują cięższe dolegliwości niż powierzchniowe;
- fungemie – grzybice uogólnione, związane z obecnością grzybów we krwi.
Objawy grzybicy
Objawy grzybicy determinowane są lokalizacją choroby. Symptomy niespecyficzne stanowią m.in.: długotrwałe zmęczenie, osłabienie, zaburzenie koncentracji, biegunka, zaparcie, wzdęcia, zmiany skórne, ból stawów i podwyższona temperatura ciała. Bez względu na to, jakiej części ciała dotyczy, choroba powoduje dyskomfort wynikający z nieestetycznego wyglądu i ból zmienionych chorobowo miejsc. Grzybice uogólnione mogą nawet doprowadzić do śmierci chorego.
Jak zapobiegać grzybicy?
Podstawą zapobiegania grzybicy jest higiena osobista – częste mycie się, dokładne wycieranie, stosowanie własnych przyborów toaletowych i korzystanie z klapek na basenie, saunie czy w łaźniach. Należy dbać o stan zdrowia i wspomagać odporność organizmu. Warto zwrócić uwagę na dietę. Trzeba ograniczyć bezpośrednie kontakty z osobami chorymi na grzybicę.
Czynniki predysponujące do rozwoju infekcji grzybiczej
Do czynników predysponujących do grzybicy należą m.in.:
- stosowanie antybiotyków o szerokim zakresie działania, kortykosteroidów, cytostatyków, preparatów immunosupresyjnych i chemicznych środków antykoncepcyjnych,
- złe nawyki higieniczne,
- nieprawidłowa dieta,
- niedożywienie,
- niedobory witaminowe,
- stany obniżonej odporności organizmu,
- choroby nowotworowe,
- AIDS,
- choroby endokrynologiczne (nadczynność tarczycy czy niewydolność przytarczyc).
Co o grzybicy mówią lekarze? Zobacz nasz film i poznaj opinię eksperta
Jak pozbyć się grzybicy dietą?
Dieta przy grzybicy stanowi czołowy element procesu terapeutycznego. Polega ona przede wszystkim na zmniejszeniu podaży węglowodanów w pożywieniu, produktów zawierających drożdże i antygeny grzybów. Należy pamiętać, że przez pierwsze 2 miesiące leczenia najlepiej nie spożywać wszelkich produktów fermentowanych. Kuracja jest długa, wymaga wiele cierpliwości i konsekwencji. Uznawana jest za restrykcyjną i nakładającą wiele ograniczeń, szczególnie podczas trwania jej początkowej fazy.
Dieta wpływa na organicznie przerostu grzybów, reguluje funkcjonowanie flory jelitowej, poprawia odporność organizmu, łagodzi nieprzyjemne objawy i zapobiega reakcjom alergicznym czy nietolerancjom pokarmowym. Pozytywne efekty leczenia można odczuć już po pierwszym miesiącu dietoterapii.
Grzybica – podstawy diety
Podstawę diety przeciwgrzybiczej stanowią warzywa i produkty białkowe. Doskonałym źródłem białka jest mleko i jego przetwory, takie jak: jogurt naturalny, ser biały, śmietana, maślanka, a także mięso drobiowe, wołowina, jagnięcina i ryby. Zaleca się jedzenie pietruszki, ziemniaków, selera, rzodkiewki, szpinaku, ogórków, szparagów, brokułów, kapusty, sałaty, kalafiora, cebuli i pora. W jadłospisie powinny się znaleźć się: brązowy i dziki ryż, jukka, sorgo, tapioka, płatki owsiane oraz kasza jęczmienna, gryczana i jaglana. Z owoców najlepiej spożywać jabłka, żurawinę, cytrynę, morele, grejpfruty, brzoskwinie, jeżyny, awokado, maliny, jagody, kiwi i wiśnie. Warto, w ramach przekąski, sięgać po masło orzechowe, pestki słonecznika, dyni czy sezamu, siemię lniane, migdały i rozmaite orzechy.
Trzeba pamiętać o regularnym spożywaniu posiłków. Zaleca się, aby liczba wynosiła co najmniej 4 dziennie. Należy zwrócić także uwagę na odpowiednie nawodnienie organizmu, któremu trzeba dostarczyć w ciągu doby około 2 l płynów. Najlepiej pić niegazowaną wodę mineralną, herbaty ziołowe, wodę z cytryną czy soki warzywne.
Jak wyleczyć grzybicę?
Skuteczne leczenie grzybic zależy od właściwego doboru odpowiednich preparatów przeciwgrzybiczych. Farmakoterapia może być oparta na rozmaitych środkach na grzybice, które mogą być stosowane miejscowo lub ogólnie. Wśród nich wymienia się zwłaszcza polieny (nystatyna, natamycyna, amfoterycyna) i azole (ketokonazol, imidazol, flukonazol, itrakonazol, mikonazol, klotrimazol, ekonazol). Zastosowanie mają także naturalne środki, takie jak maść i płukanka z nagietka czy płukanka z szałwii.
Jak skutecznie pozbyć się grzybicy? Dowiesz się tego z naszego filmu
Bibliografia:
1. Kurczabińska-Luboń D., Kandydoza problem cywilizacyjny, „Food Forum”, 2016, 4(14), s. 16–20.
2. Chaitow L., Candida Albicans: Natural Remedies for Yeast Infection, Nowy York, Simon and Schuster, 2016.
3. Grzechowiak A., Dieta w walce z kandydozą, „Naturoterapia w praktyce”, 2017, 1(1), s. 69–71.
4. Trzmiel D., Lis-Święty A., Bergler-Czop B., Klinika zakażeń grzybiczych skóry i jej przydatków w praktyce lekarza rodzinnego – problem ciągle aktualny, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu”, 2011, 17(4), s. 212–217.
5. Paczkowska I., Wójtowicz A., Malm A., Wybrane aspekty farmakoterapii kandydoz, „Farmacja Polska”, 2010, 66(8), s. 539–543.
6. Bierzniewska B., Grzybica stóp, „Farmaceutyczny Przegląd Naukowy”, 2007, 10, s. 12–16.
7. Szymańska M., Baranowski A., Płachta D., Przegląd preparatów najczęściej stosowanych w leczeniu chorób grzybiczych, „BIULETYN Wydziału Farmaceutycznego Akademii Medycznej w Warszawie”, 2007, 1, 1–12.