Objawy glisty ludzkiej u dorosłych oraz dzieci są podobne, jednak u młodszych pacjentów w wyniku długo trwającej infestacji dojść może do zaburzeń rozwoju psychoruchowego. Glistnicę rozpoznaje się na podstawie badania kału. Leczy się także zarażenia bezobjawowe.

Przeczytaj też: Leczenie glisty ludzkiej – wskazania i przebieg

Z czym związane są objawy zakażenia glistą ludzką?

Zakażenie glistą ludzką to coraz rzadziej spotykany problem w Europie, jednak na kontynentach rozwijających się ciągle można zaobserwować tendencję do zachorowań. Do infestacji (zakażenia) dojść może poprzez spożycie zanieczyszczonych inwazyjnymi jajami warzyw, owoców lub gleby.

Objawy glisty ludzkiej u dzieci obserwuje się częściej niż u dorosłych, gdyż mają one większą tendencję do zachowań obciążonych ryzykiem, takich jak spożywanie niemytych warzyw i owoców oraz geofagia (jedzenie ziemi). Objawy w większości przypadków są miernie nasilone lub mogą w ogóle nie występować, pojawiają się w masywnych zakażeniach i wtedy mogą prowadzić do poważnych w skutkach powikłań. Pierwsze dolegliwości ze strony układu oddechowego występują od 4 do 16 dni od połknięcia jaj.

Połknięcie jaj inwazyjnych skutkuje pojawieniem się larw w jelicie cienkim, które penetrują do naczyń krwionośnych. Wędrując przez wątrobę i serce, przedostają się do płuc, gdzie wywołują objawy. Następnie przebijają ścianę pęcherzyków płucnych, drogą oskrzeli i gardła dostają się do jamy ustnej. Tam pasożyty zostają ponownie połknięte i lądują w przewodzie pokarmowym, gdzie ostatecznie pozostają i żyją 2–3 lata.

Glista ludzka – objawy płucne

Dolegliwości związane z zakażeniem glistą ludzką zależą od stadium rozwojowego oraz zajętego narządu. Początkowo są związane z zajęciem płuc. Występuje kaszel z odpluwaniem zabarwionej krwią wydzieliny lub wymiotami z towarzyszącymi objawami ogólnymi: gorączką oraz złym samopoczuciem. Przy masywnych inwazjach może dojść do eozynofilowego zapalenia płuc, charakteryzującego się podwyższeniem temperatury, potów nocnych, duszności i bólu mięśni. Dolegliwości płucne mają tendencję do nasilania się w nocy, ustępują po około 2 tygodniach trwania choroby, kiedy wędrówka larw glisty w układzie oddechowym się kończy.

Glista ludzka – objawy ze strony przewodu pokarmowego

Po przedostaniu się glisty ludzkiej z płuc do przewodu pokarmowego pojawiają się dolegliwości związane z jego zajęciem. Pacjent skarży się na bóle brzucha (czasem o charakterze kolkowym), nudności, wymioty. Zaobserwować można wzdęcie, a niekiedy nawet znaczne powiększenie obwodu brzucha. Zmianie ulega także rytm wypróżnień. Występują biegunki o charakterze tłuszczowym lub wręcz przeciwnie – zaparcia. Zwykle zaburzeniu ulega apetyt – chory nie ma ochoty przyjmować pokarmów.

Obecność powyżej 60 glist w przewodzie pokarmowym predysponuje do zaburzeń wchłaniania: niedożywienia oraz utraty masy ciała. W masywnych infestacjach kłębiące się pasożyty mogą zablokować jelito, prowadząc do jego niedrożności lub zapalenia wyrostka robaczkowego. Bardzo rzadko robaki przedostają się przez ścianę jelita do jamy otrzewnej, wywołując jej zapalenie. Perforacji sprzyjają owrzodzenia w obrębie błony śluzowej, występujące w przebiegu innych chorób, takich jak gruźlica czy dur brzuszny.

Glisty mogą przedostawać się do dróg żółciowych, powodując objawy zastoju żółci, takie jak żółtaczka. Dzieje się to jednak rzadko. W wyniku zablokowania przewodów dochodzi do zapaleń dróg żółciowych lub ostrego zapalenia trzustki.

Objawy skórne glisty ludzkiej

Objawy skórne glisty ludzkiej są wynikiem reakcji alergicznej występującej w organizmie. W przebiegu zakażenia może dojść do pojawienia się wysypki pod postacią pokrzywki na powierzchni skóry. Zmiany są zazwyczaj swędzące, mogą przyjmować wygląd bąbla porcelanowobiałego lub różowego, otoczonego rumieniem. Szybko powstają i szybko znikają. Mogą się przemieszczać. Nie pozostawiają śladów i mogą zajmować rozmaite obszary skóry. W wyniku reakcji alergicznej dochodzi niekiedy do obrzęku powiek oraz dłoni.

Objawy związane z toksemią

W związku z zatruciem substancjami, które wytwarza pasożyt, także podczas rozkładu, mogą pojawić się objawy neurologiczne. Glista ludzka w takim przypadku powoduje apatię lub nadmierne pobudzenie oraz zaburzenia odpoczynku sennego. Te objawy mogą występować także u osób z bliskiego otoczenia chorego, które mają kontakt z dorosłymi osobnikami pasożyta. Glista ludzka długo przebywająca w organizmie dziecka może doprowadzić do zahamowania jego rozwoju psychofizycznego.

Glista ludzka – objawy laboratoryjne

Podejrzenie glistnicy wymaga przeprowadzenia badań laboratoryjnych. W diagnostyce wykorzystuje się badanie mikroskopowe kału, które wykonuje się trzykrotnie w odstępach 3–5 dni. Należy wziąć pod uwagę, że wykrywa ono jedynie jaja pasożyta, a ich obecność w stolcu jest możliwa do zaobserwowania dopiero po 2–3 miesiącach po zakażeniu.

Przeczytaj też: Glista ludzka u dziecka – jakie daje objawy i jak ją leczyć?

Bibliografia:

• Szczeklik A., Interna Szczeklika. Medycyna Praktyczna. Kraków 2018.
• Popielska J., Najczęstsze zarażenia pasożytnicze w Polsce. Pediatria po Dyplomie 2012;16(5):33–41.
  
  Zobacz też fakty i mity o pasożytach.