Flawonoidy zaliczane są do grupy polifenoli, a jeszcze szerzej do naturalnych związków roślinnych, tzw. fitozwiązków. Sklasyfikowano ok. 4 tys. flawonoidów, w których znajdują się np. glikozydy flawonoidowe i izoflawonoidy. Występują głównie w roślinach – najczęściej w warzywach i owocach. Nadają im barwę i pełnią funkcje ochronne. Z kolei dla człowieka największą wartością są ich właściwości przeciwutleniające. Flawonoidy są łatwo dostępne, dlatego stosuje się je nie tylko do leczenia i profilaktyki, ale także jako składnik w kosmetyce.
Flawonoidy (bioflawonoidy) – czym są? Preparaty i ich działanie
Flawonoidy mają właściwości, które powinna docenić każda dbająca o swoje zdrowie osoba. Substancje te mają m.in. działanie: przeciwutleniające, przeciwnowotworowe, przeciwzapalne i przeciwmiażdżycowe. Pomagają także w detoksykacji i uszczelniają naczynia. Ponadto wykazują właściwości spazmolityczne, hipotensyjne, moczopędne i przeciwarytmiczne. To właśnie flawonoidy (bioflawonoidy) skutecznie obniżają ciśnienie krwi, oczyszczają wątrobę z toksyn, a także wzmacniają działanie układu krwionośnego. Obecne w organizmie umożliwiają szybsze przyswojenie witaminy C. Dodatkowo skutecznie chronią przed chorobami oczu. Warto podkreślić, że to właśnie ich działanie przeciwutleniające jest dla człowieka szczególnie istotne. Jeśli w organizmie stężenie flawonoidów jest wysokie, umożliwia to niszczenie wolnych rodników, które przyczyniają się do powstawania różnych chorób, w tym nowotworowych.
Flawonoidy – występowanie
Flawonoidy są popularne, dlatego ich występowanie jest rozległe. Według klasyfikacji obecnie wyróżnia się nawet 4 tys. tego typu związków. Są m.in. w warzywach i owocach (liście, kwiaty, owoce i nasiona). Nadają im barwę, dlatego najwięcej jest ich w produktach mających intensywny kolor. Ich źródłem są m.in. czerwone i fioletowe pokarmy, np. papryka, porzeczka, winogrona i aronia. Znajdują się także m.in. w: kaszy gryczanej, jabłkach, cebuli, pomidorach, sałacie, roślinach strączkowych, kakao i brokułach. Można je spotkać również w ziołach i napojach, takich jak: zielona herbata, kawa, piwo czy czerwone wino.
Szacuje się, że człowiek spożywa dziennie ok. 1 g flawonoidów. Zależne jest to jednak od nawyków żywieniowych – zdrowa dieta bez używek z pewnością będzie obfitować w te związki. Ze względu na ich szeroką dostępność realizacja powyższej normy nie jest trudnym zadaniem. Aby cieszyć się nimi jak najdłużej, warto jesienią i zimą korzystać z mrożonych warzyw i owoców, które dostarczą składniki potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Flawonoidy są dostępne także w lekach opartych na naturalnych składnikach. Znajdują się w preparatach z głogiem, lipą bądź czarnym bzem. Są również w środkach zażywanych przez osoby chorujące na serce lub wątrobę czy przez kobiety wchodzące w okres menopauzy.
Flawonoidy występują także w kosmetykach. Wzbogacają głównie skład produktów przeciwstarzeniowych. Swoim działaniem wzmacniają także preparaty przeznaczone do cery tłustej bądź naczynkowej. Badania potwierdzają, że dzięki zawartości flawonoidów w składzie kosmetyki ujędrniają i napinają skórę, a także nadają jej miękkości. Związki te są również stosowane w środkach przeciwłupieżowych.
Flawonoidy w profilaktyce i terapii. Czy warto je stosować?
Szeroki zakres działania flawonoidów wpływa na to, że bardzo często stosowane są zarówno w profilaktyce, jak i terapii. Fitozwiązki są przede wszystkim używane w zapobieganiu nowotworom. Oprócz tego, że działają antyoksydacyjnie, to dodatkowo pomagają w aktywacji substancji, które blokują replikację DNA komórek rakowych. Ponadto flawonoidy stosowane są u osób borykających się z chorobami sercowo-naczyniowymi. Właśnie ta grupa chorób stanowi najczęstszą przyczynę zgonów Polaków, dlatego też istotne jest nie tylko leczenie, ale również działania profilaktyczne. Badania dowodzą, że produkty zawierające flawonoidy skutecznie obniżają ryzyko zachorowania. M.in. odpowiadają za uelastycznienie naczyń, obniżają frakcję „złego” cholesterolu i zmniejszają proces zapalny w przebiegu miażdżycy. Inną chorobą cywilizacyjną, którą można skutecznie zwalczać i zapobiegać jej powstawaniu dzięki flawonoidom, jest cukrzyca. Związki te przede wszystkim stymulują syntezę insuliny, co w konsekwencji umożliwia jej regulację.
Ponadto flawonoidy w profilaktyce bardzo często stanowią składnik zalecanych suplementów diety. Warto jednak pamiętać, że także ich nadmiar może negatywnie wpływać na organizm i zachować umiar w ich stosowaniu.