Ekspandowanie to proces przetwarzania artykułów spożywczych, zwłaszcza ziaren i nasion. W czasach PRL-u popularnym produktem był np. ryż ekspandowany, nazywany też preparowanym. Stanowił znany i lubiany przysmak, którym chętnie zajadały się dzieci. Współcześnie spotkać można o wiele więcej zbóż ekspandowanych, które cieszą się sławą zwłaszcza w krajach wysokorozwiniętych. Jedną z ich zalet jest to, że mogą być wykorzystywane jako prosta przekąska, a także składnik wielu przepisów kulinarnych.

Czym jest ekspandowanie?

Ekspandowanie to termin związany z technologią żywności, oznaczający proces przetwarzania produktów spożywczych. Choć w sklepach bez trudu można znaleźć artykuły opatrzone tym określeniem, dla laika może brzmieć ono nieco obco. Co to znaczy „ekspandowany”? Czym wyróżnia się proces ekspandowania? Warto znać odpowiedzi na te pytania jeszcze przed zakupem poddanych obróbce zbóż.

Mianem ekspandowania nazywa się gwałtowne rozprężanie pary wodnej, powstałej z wody znajdującej się wewnątrz produktu, który został odpowiednio oczyszczony, rozgrzany i poddany działaniu wysokiego ciśnienia. Pod wpływem tego działania ziarna ekspandowane znacznie zwiększają objętość i wyglądają jak nadmuchane. Co ważne, w całym procesie nie używa się substancji chemicznych. Przykładem produktu będącego efektem ekspandowania jest np. popcorn.

Czy ziarno, z którego powstaje mąka powinno być badane? Odpowiedź na filmie:

Popularne ziarna ekspandowane

Obecnie w sklepach można kupić różnorodne zboża ekspandowane. Najpopularniejsze z nich to m.in.:

• amarantus ekspandowany,
• kasza jaglana ekspandowana,
• orkisz ekspandowany,
• gryka ekspandowana,
• pszenica ekspandowana,
• proso ekspandowane,
• ryż ekspandowany,
• owies ekspandowany,
• komosa ekspandowana,
• żyto ekspandowane,
• quinoa ekspandowana.

Żywność ekspandowana dostępna jest w niektórych supermarketach, sklepach ekologicznych, a także w internecie. Cena konkretnego artykułu zależy m.in. od rodzaju zboża i producenta. Mimo to za jedno opakowanie trzeba najczęściej zapłacić ok. 5–10 zł.

Zastosowanie ekspandowanych nasion

Ziarna ekspandowane są popularną przekąską, która stanowi dobry zamiennik chipsów czy słonych paluszków. Ponadto można jeść je z mlekiem lub jogurtem jako substytut płatków śniadaniowych czy dodatek do musli i owsianki. Ekspandowane ziarna zbóż znajdują także zastosowanie przy przygotowywaniu domowych koktajli, wypieków i deserów. Producenci wykorzystują je jako półprodukty służące do wytwarzania chleba, ciastek, czekolady czy batonów. Dodatkowo amarantus ekspandowany doskonale sprawdzi się jako alternatywa dla grzanek dodawanych do zup i sałatek.

Jakie są zalety ekspandowanych ziaren?

Główną zaletą produktów ekspandowanych jest szybkość ich przygotowania. Po wyjęciu z opakowania od razu są gotowe do spożycia, nie trzeba poddawać ich dodatkowej obróbce, np. gotowaniu. Stanowi to duże ułatwienie, zwłaszcza dla osób, które nie mają dużo czasu na przyrządzanie potraw. Ponadto ekspandowane nasiona mają ciekawe walory smakowe, a także charakteryzują się atrakcyjną konsystencją, wyróżniającą się delikatną kruchością i chrupkością. Mimo iż ekspandowana żywność wytwarzana jest bez zastosowania substancji chemicznych, ma długi czas przydatności do spożycia.

Czy zboża ekspandowane są zdrowe?

Ekspandowane ziarna charakteryzują się zmienionymi właściwościami fizykochemicznymi. Pod wpływem poddawania ich działaniu wysokiej temperatury zboża tracą wiele korzystnych składników, w tym witaminy (zwłaszcza C, a także A, E, B i kwas foliowy) oraz niektóre mikroelementy. W procesie ekspandowania dochodzi też do obniżenia wartości odżywczych białek. Należy również pamiętać, że żywność ekspandowana jest dość tucząca, a przy tym mało sycąca. Oprócz tego wyróżnia się wysokim indeksem glikemicznym. Na produkty tego typu powinny więc uważać zarówno osoby dbające o linię, jak i te zmagające się z cukrzycą lub insulinoopornością.

Zboża ekspandowane mają jednak niezaprzeczalne atuty. Najważniejszym z nich jest mikrobiologiczna czystość otrzymywanych produktów. Ponadto w procesie ekspandowania dochodzi do likwidacji wszelkich składników antyodżywczych, które występują w nieprzetworzonych ziarnach. Zaletą żywności ekspandowanej jest także zawartość prozdrowotnych antyoksydantów oraz błonnika.

Czy warto więc stosować ziarna ekspandowane? Choć najlepiej wybierać produkty jak najmniej przetworzone, czasem można pokusić się o pewną odmianę. Ważne, aby zachować umiar. Należy także pamiętać, aby kupować ekspandowane zboża bez zawartości sztucznych barwników czy cukru. O wiele lepiej wybrać artykuły wzbogacone w składniki mineralne czy witaminy, które również można znaleźć na sklepowych półkach.