Dyslipidemia aterogenna – definicja, leczenie niefarmakologiczne i farmakologiczne

Fot.: Andrew Brookes / Getty Images

Dyslipidemia aterogenna obejmuje zaburzenia wartości lipidów czy lipoprotein. Ponieważ objawy nie są dla pacjenta widoczne, jest to zaburzenie często lekceważone. Tymczasem może nieść poważne powikłania.

Dyslipidemie to grupa zaburzeń związana z nieprawidłowymi wynikami w zakresie gospodarki lipidowej, co przekłada się istotnie na wzrost ryzyka chorób sercowo-naczyniowych i pogorszenie rokowania pacjentów. Dyslipidemia aterogenna to jedna z podtypów dyslipidemii (oprócz niej wyróżnia się bowiem hipercholesterolemię i hipertriglicerydemię). Dyslipidemie wykrywane są na podstawie lipidogramu, czyli panelu badań z krwi żylnej określającego poziom: cholesterolu całkowitego, poszczególnych jego frakcji, jak HDL czy LDL, a także triglicerydów.

Czym jest dyslipidemia aterogenna?

Dyslipidemia aterogenna to nieprawidłowe wartości profilu lipidowego obejmujące:

  • wzrost poziomu trójglicerydów (>150 mg/dl),
  • niski poziom HDL (lipoprotein o dużej gęstości) – poniżej 40 mg/dl u kobiet, 45 mg/dl u mężczyzn,
  • nieprawidłowe cząsteczki LDL (lipoprotein o małej gęstości),
  • wysoki poziom VLDL (lipoprotein o bardzo małej gęstości).

Czy dyslipidemia aterogenna daje jakieś objawy? Po czym można ją rozpoznać?

Dyslipidemia aterogenna, jak już podkreślono, to przede wszystkim odchylenia w badaniach laboratoryjnych, na które nakłada się dodatkowo złożony obraz kliniczny pacjenta. Osoby, u których rozpoznaje się dyslipidemię aterogenną, najczęściej są otyłe, chorują na cukrzycę typu 2 czy np. PCOS (zespół policystycznych jajników), co z kolei jest podstawą dla narastającej insulinooporności. Żeby więc rozpoznać dyslipidemię aterogenną, należy wykonać podstawowe badania laboratoryjne, w tym oczywiście profil lipidowy, w którym stwierdza się wymienione wcześniej odchylenia laboratoryjne.

Dyslipidemia aterogenna musi być różnicowana z hiperlipidemią mieszaną, kiedy to obserwuje się dodatkowo znacznie podwyższone wartości LDL. Nie jest to więc konkretna jednostka chorobowa, której przypisuje się konkretne objawy kliniczne. Jest to zaburzenie wynikające ze złego stylu życia czy chorób współistniejących. Każdy człowiek, który ma czynniki ryzyka wystąpienia dyslipidemii aterogennej, powinien regularnie wykonywać podstawowe badania krwi, w tym lipidogram. Do takich czynników ryzyka zalicza się:

  • siedzący tryb życia,
  • nieprawidłowa dieta obfitująca w cukry proste i tłuszcze nasycone,
  • rodzinna hipercholesterolemia,
  • alkohol,
  • nadciśnienie tętnicze,
  • rodzinne obciążenia sercowo-naczyniowe.

Czy konieczne jest bycie na czczo do badań na dyslipidemię?

Poziom cholesterolu całkowitego, trójglicerydów czy poszczególnych frakcji cholesterolu teoretycznie bada się na czczo. Jednak według naukowych doniesień pojedyncze badanie lipidogramu w celach przesiewowych nie wymaga 12–14 godzin przerwy od ostatniego posiłku. Jednak taka przerwa jest zalecana w celach rzetelnego wykonania badania kontrolnego poziomu triglicerydów we krwi.

Jak zbudowany jest układ krążenia? Dowiesz się tego z filmu:

Zobacz film: Budowa i funkcje układu krążenia. Źródło: 36,6

Skoro nie ma objawów klinicznych, to po co leczyć?

Dyslipidemia aterogenna nie daje swoistych objawów klinicznych, co przekłada się na to, że wiele osób lekceważy nieprawidłowy wynik lipidogramu. Otóż okazuje się, że dyslipidemia aterogenna i związane z nią nieprawidłowości w zakresie poszczególnych frakcji cholesterolu czy trójglicerydów przyczyniają się do wzrostu ryzyka incydentów sercowo-naczyniowych. Bardzo istotnie podwyższają śmiertelność i rokowanie chorych obciążonych kardiologicznie, a także podwyższają ryzyko rozwoju wielu chorób sercowo-naczyniowych. Tacy chorzy częściej przechodzą zawał serca, a przeżycie w przypadku takiej sytuacji jest gorsze w stosunku do osób z prawidłowym lipidogramem. Osoby z dyslipidemią aterogenną mają zwiększone ryzyko wystąpienia takich powikłań miażdżycy, jak: zatorowość płucna, przełom nadciśnieniowy, udar mózgu czy konieczność amputacji kończyny.

Dyslipidemia aterogenna – leczenie

Najistotniejszym elementem leczenia jest modyfikacja stylu życia. Aktywność fizyczna i odpowiednio zbilansowana dieta to podstawa przewlekłego leczenia zaburzeń lipidowych. W przypadku otyłości należy dążyć do normalizacji, a przynajmniej częściowej redukcji masy ciała. Konieczna jest rezygnacja ze spożywania cukrów prostych, zmniejszenie spożycia nasyconych kwasów tłuszczowych na rzecz nienasyconych kwasów tłuszczowych. Bardzo ważne jest wprowadzenie tych ostatnich do diety, ze szczególnym naciskiem na kwasy omega-3 (oleje rybne). Istotna jest abstynencja, ponieważ alkohol zwiększa poziom triglicerydów we krwi.

Wprowadza się też leczenie farmakologiczne, którego podstawą są statyny. W momencie utrzymujących się wysokich wartości trójglicerydów we krwi rozważa się włączenie do leczenia fibratów. Wysokie wartości triglicerydów można również redukować przez zastosowanie kwasów omega-3.

Bibliografia:

1. Kłosiewicz-Latoszek L., Cybulska B. Aterogenna dyslipidemia — problem kliniczny, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2010, vol. 1, nr 3, 141–148.

Data aktualizacji: 12.04.2019,
Opublikowano: 12.04.2019 r.

Komentarze (0)

Trwa dodawanie...
Komentarz dodany!
Komentarz nie mógł zostać dodany
Alzheimerem można się zarazić? Niepokojące odkrycie badaczy

Priony to groźne białka, które przyczyniają się do rozwoju choroby Creutzfeldta-Jakoba. Najnowsze badania sugerują, że związki te mają swój udział w powstawaniu zmian w mózgu typowych dla schorzeń otępiennych, w tym alzheimera. Jak to możliwe?  

Czytaj więcej
Te objawy mogą wskazywać na cukrzycę, można je łatwo rozpoznać 

Cukrzyca to poważna choroba, z którą zmaga się coraz więcej osób. Jej najbardziej charakterystycznym objawem jest wysoki poziom glukozy we krwi. Co może o nim świadczyć? 

Czytaj więcej
Rak szyjki macicy, jak się przed nim chronić? W Polsce kobiety umierają z jego powodu codziennie

Rak szyjki macicy to choroba, którą w wielu krajach udało się niemal całkowicie wyeliminować. Niestety Polska znajduje się w grupie państw, w których nowotwór wciąż stanowi poważny problem.  

Czytaj więcej
Kiedy zaszczepić dziecko na odrę? WHO alarmuje, niepokojący wzrost zachorowań

W minionym roku odnotowano aż 45-krotny wzrost zachorowań na odrę. W ocenie WHO ten skok spowodowany jest mniejszą liczbą szczepień ochronnych wykonanych w czasie pandemii COVID-19. Czy grozi nam powrót tej niebezpiecznej choroby? 

Czytaj więcej
Sanepid apeluje: Ruszyły sczepienia przeciw odrze, uzupełnijmy zaległości 

Odra to wyjątkowo niebezpieczna i trochę zapomniana choroba. Niestety rezygnacja ze szczepień ochronnych może sprawić, że choroba wróci. Jak bardzo jest groźna?  

Czytaj więcej
W tym wieku przestań pić alkohol, aby uniknąć demencji. Lekarze potwierdzają

Picie alkoholu jest groźne dla zdrowia. Badacze przekonują, że w pewnym wieku sięganie po napoje wyskokowe staje się wyjątkowo niebezpieczne. Kiedy należy go zupełnie odstawić? 

Czytaj więcej
Nowe objawy COVID-19. To już nie utrata węchu i słuchu. Nowy wariant koronawirusa

Mimo że pandemii już nie ma, to koronawirus SARS-CoV-2 nie zniknął. Wirus mutuje i cały czas stanowi zagrożenie dla naszego zdrowia. Od pewnego czasu najbardziej aktywny jest wariant JN.1. Co o nim wiadomo? Jak bardzo jest niebezpieczny?  

Czytaj więcej
Alkohol na mrozie? To może być śmiertelnie niebezpieczne połączenie 

Wiele osób uważa, że nic tak nie rozgrzewa w zimie, jak alkohol. Tymczasem sięganie po tego rodzaju trunki, gdy przebywamy na mrozie może być bardzo niebezpieczne. Dlaczego i jakie mogą być tego konsekwencje? 

Czytaj więcej
Wirus RSV dominuje w polskich gabinetach, szaleje wśród dzieci i dorosłych 

Przybywa małych pacjentów zakażonych wirus RSV. Co gorsza, infekcja bywa na tyle niebezpieczne, że część dzieci wymaga hospitalizacji. Co warto wiedzieć o tym patogenie? Jak rozpoznać, że to właśnie on stoi za chorobą dziecka?  

Czytaj więcej
Niedobór witaminy B12, może doprowadzić do poważnych konsekwencji 

Witamina B 12 to jedna z ważniejszych substancji, bez których organizm człowieka nie może się obejść. Co może przemawiać za jej niedoborem? 

Czytaj więcej