Choroby dróg żółciowych i pęcherzyka żółciowego pojawiają się we współczesnych społeczeństwach z dużą częstością. Z badań wynika, że u ok. 10% chorych z kamicą pęcherzykową złogi występują również w przewodach żółciowych. Ich operacyjne usunięcie często wiąże się z koniecznością wykonania czasowego odprowadzenia treści z dróg zewnątrzwątrobowych. Do wykonania tej procedury stosuje się najczęściej dreny typu Kehra. Ich drugą, równie ważną rolą jest zapobieganie powstawaniu zwężeń utrudniających odpływ żółci.

Czym jest kamica dróg żółciowych?

Kamica dróg żółciowych to powszechna choroba, która dotyka niemal 50% kobiet po 60 roku życia. Mężczyźni cierpią na to schorzenie niemal 5 razy rzadziej. Istotą procesu chorobowego jest powstawanie nierozpuszczalnych złogów – najczęściej w obrębie pęcherzyka żółciowego. Ponieważ jest on bocznym, ślepym odgałęzieniem przewodu żółciowego, przepływ żółci jest tam spowolniony.

Przy zaburzeniach czynności skurczowej albo niepełnym opróżnianiu z zawartości dochodzi do zagęszczania się żółci i do formowania się z niej kamieni, które, stopniowo powiększając się, mogą wypełnić nawet cały pęcherzyk. U około 10 procent chorych na kamicę pęcherzykową złogi tworzą się też w przewodach żółciowych wewnątrz- i zewnątrzwątrobowych. Powoduje to konieczność otwarcia w trakcie zabiegu dróg żółciowych, gdyż pozostawione w nich kamienie mogą spływać w stronę brodawki Vatera i zablokować odpływ żółci do dwunastnicy. Stan taki prowadzi do żółtaczki mechanicznej (niekiedy połączonej z ostrym zapaleniem trzustki).

Leczenie operacyjne kamicy żółciowej

Leczenie zabiegowe kamicy żółciowej składa się zwykle z usunięcia pęcherzyka żółciowego (cholecystektomii) i – w niezbędnych przypadkach – również z kontroli i oczyszczenia dróg żółciowych. Ich inspekcję przeprowadza się po nacięciu ściany przewodu, czyli po tzw. choledochotomii. Wykonanie tej procedury wiąże się z dwoma ryzykami. Pierwszym z nich jest niebezpieczeństwo pooperacyjnego wycieku żółci przez nieszczelne (lub ulegające rozciągnięciu) szycie powstałego otworu, a drugim – bliznowaciejący zrost nacięcia powodujący zwężenie lub zarośnięcie przewodu żółciowego i utrudniający odpływ żółci.

Budowa i zastosowanie drenu Kehra

Dren Kehra jest bardzo często stosowany w trakcie zabiegu cholecystektomii z choledochotomią. Jego kształt przypomina literę T. Dwie krótsze, poprzeczne gałęzie wsuwa się w przeciwległych kierunkach do przewodu żółciowego w miejscu wcześniej wykonanego nacięcia. Dłuższy, prostopadły do nich element (pionową część „litery T”) jest wyprowadzany przez powłoki na zewnątrz jamy brzusznej. Dren Kehra jest zwykle wykonany z silikonu, a jego ściana ma taką sprężystość, by ucisk z zewnątrz nie powodował zapadania się przewodu i zamykania przepływu.

Założony do dróg żółciowych dren obszywa się szczelnie, by obok jego ściany do jamy otrzewnej nie przedostawała się żółć. Odprowadzana jest ona do woreczka, z którym łączy się końcówkę drenu Kehra. W niezbędnych przypadkach wykorzystać można do tego celu sprężystą plastikową buteleczkę typu Redona, która pozwala na sukcesywne odsysanie treści z dróg żółciowych. Niekiedy (przy niewielkim wycieku) końcówkę pozostawia się otwartą i zabezpiecza jałowym opatrunkiem przymocowanym do skóry.

Dzięki założeniu drenażu uzyskuje się przede wszystkim zmniejszenie ciśnienia w drogach żółciowych bezpośrednio po zabiegu, co zapobiega powstawaniu przecieku w miejscu nacięcia. Jednocześnie sprężysta ściana drenu stanowi szkielet, na który zrastają się tkanki ściany przewodu żółciowego. Gwarantuje to, że w miejscu powstającej blizny światło przewodu nie będzie węższe, niż średnica zewnętrzna drenu Kehra. Umożliwia to zapobieżenie powstawaniu wtórnych powikłań, takich jak pooperacyjna kamica dróg żółciowych czy żółtaczka mechaniczna.

Jak długo nosi się dren Kehra?

Stosowanie drenu typu Kehra ma najczęściej sens w okresie 7–14 dni od wykonania zabiegu. W tym czasie stan chorego i przepływ żółci stabilizuje się, a uszkodzona lub nacięta ściana przewodów żółciowych wstępnie zarasta. Ryzyko powstania niedrożności lub zwężenia dróg żółciowych po takim czasie znacznie spada. Ostateczną decyzję o usunięciu drenażu podejmuje – na podstawie oceny stanu klinicznego – chirurg opiekujący się pacjentem.

Sam zabieg trwa bardzo krótko, nie jest bolesny lub powoduje tylko chwilowy dyskomfort. Polega na umiejętnym wyciągnięciu drenu przez powłoki. Powstały po procedurze niewielki otwór w skórze pozostawia się do wygojenia. Przez kolejny dzień lub dwa chory może odczuwać nieznaczne dolegliwości bólowe, które ustępują samoistnie.

Zobacz film: Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego - objawy, leczenie, dieta

Bibliografia:

1. W. Noszczyk, Chirurgia, t. II, Warszawa 2019.

2. A.W. Bradbury, O.J. Garden, Chirurgia, red. pol. T. Popiela, Wrocław 2015.