Dietoterapia stanowi tak naprawdę zarówno dziedzinę dietetyczną, jak i medyczną. Okazuje się bowiem, że dieta jest nieodzownym elementem profilaktyki i leczenia wielu chorób. Wydawać by się mogło, że żywienie ma związek jedynie z układem pokarmowym. Jednak to właśnie od diety człowieka, dostarczanych przez niego wartości odżywczych zależy jego zdrowie.
Podstawy żywienia i dietoterapia
Specjaliści dietetyki i zdrowego żywienia wprowadzili szereg zaleceń co do zdrowego odżywiania człowieka. Nie ma w nim „zakazów” ani „nakazów”. Są to pewnego rodzaju wskazówki co do właściwego i racjonalnego odżywiania. Obejmują m.in. spożywanie odpowiedniej ilości płynów w ciągu dnia, dostarczanie z pożywieniem warzyw i owoców, ograniczenie pustych węglowodanów i używek. W podstawach żywienia człowieka nie ma więc eliminacji. Osoba odżywiająca się zdrowo wybiera produkty z rozwagą, unika bądź jedynie okazjonalnie spożywa produkty mogące negatywnie wpłynąć na jej zdrowie. Dietoterapia natomiast stanowi bardziej restrykcyjną formę żywienia. Okazuje się bowiem, że to właściwa dieta powinna stanowić punkt wyjścia dla różnych terapii chorób przewlekłych. Dopiero po modyfikacji stylu życia wdrożenie farmakoterapii przynosi pożądane efekty.
W jaki sposób odżywiać się świadomie? Jak i co jeść, aby było to zdrowe?
Dietoprofilaktyka i dietoterapia
Oczywiście dieta nie zastąpi w zupełności leczenia. Jednak aby uzmysłowić sobie, jak ważne w profilaktyce i leczeniu wielu chorób jest odżywianie, warto posłużyć się kilkoma przykładami. Najczęstszymi chorobami cywilizacyjnymi są nadciśnienie oraz cukrzyca. Okazuje się, że osoby, które zredukowały masę ciała, zmniejszyły ilość soli w diecie, a także odżywiają się zdrowo, unikając wysokoprzetworzonych produktów, mogły często zmniejszać ilość przyjmowanych leków na nadciśnienie. Natomiast osoby nadal odżywiające się nieprawidłowo często brnęły w coraz to bardziej złożoną farmakoterapię nadciśnienia. W cukrzycy również dieta stanowi podstawę leczenia. Jeśli pacjent nie przestrzega diety, ciężko mówić o ustabilizowaniu poziomu cukru we krwi i zmniejszeniu ryzyka powikłań cukrzycowych. Co więcej, cukrzyca typu 2 to choroba wynikająca z otyłości. Wobec tego odpowiednie odżywianie to klucz dla profilaktyki i leczenia cukrzycy.
Kolejnym przykładem jest dna moczanowa. W codziennej diecie znajduje się wiele produktów bogatych w związki purynowe. Nadmierne ich spożycie i zaburzenia katabolizmu puryn prowadzą do nadmiaru kwasu moczowego we krwi i odkładania się kryształów kwasu moczowego w obrębie stawów. Dochodzi w końcu do bolesnych ataków dny moczanowej.
Dietoterapia w onkologii
Dietoterapia stanowi bardzo ważny element w onkologii. Choroby nowotworowe wpływają bardzo wyniszczająco na organizm. Często towarzyszą im niedobory pokarmowe. Zła dieta nie tylko może pogłębić stan wyniszczenia chorego, ale również utrudnić leczenie i pogorszyć rokowanie. Dietoterapia doskonale wpływa na proces leczenia i samopoczucie chorego. Dieta w onkologii (jak z resztą w każdej innej jednostce chorobowej) powinna być układana indywidualnie. Nie tylko pod kątem wagi i wzrostu, ale również z uwzględnieniem typu nowotworu, jego umiejscowienia, a także stosowanego leczenia.
Bardzo często w artykułach dotyczących niektórych produktów, owoców czy warzyw można spotkać się z określeniem „antynowotworowy”. Oczywiście nie ma niestety takiej diety czy takiego składnika diety, który sprawi, że człowiek nie będzie zapadał na choroby nowotworowe bądź będzie w stanie się z nich wyleczyć. Określenie, że dany produkt spożywczy ma działanie antynowotworowe, świadczy jedynie o jego antyoksydacyjnych właściwościach czy braku składników mogących pobudzać procesy nowotworowe. Osoby prowadzące bardzo zdrowy tryb życia są narażone również na choroby nowotworowe i są one u nich wykrywane. Jednak są nowotwory, na których wygenerowanie człowiek ma ogromny wpływ poprzez nadmierne spożywanie węglowodanów aromatycznych, nasyconych kwasów tłuszczowych, stosowanie nieodpowiednich technik obróbki pokarmu.
Dietoterapia – studia
Głównym kierunkiem związanym z dietoterapią jest dietetyka, a ściślej – dietetyka kliniczna. To właśnie jest kierunek studiów, na którym poszerza się wiedzę z zakresu wpływu diety na zdrowie człowieka i modulację przebiegu choroby. Osoby będące z wykształcenia lekarzami mogą poszerzyć swoją wiedzę medyczną o dietetykę, np. poprzez odbycie odpowiedniego kursu uzupełniającego. Bardziej szczegółową opcją są studia podyplomowe z zakresu dietetyki klinicznej czy dietoterapii.