Reumatoidalne zapalenie stawów, określane potocznie reumatyzmem, jest przewlekłą chorobą autoimmunologiczną, atakującą stawy. Jednoznaczne źródło choroby nie jest znane. Lekarze wśród wielu czynników wskazują podłoże genetyczne i tryb życia. Choroba objawia się sztywnością, obrzękiem, bardzo dużym bólem rąk i nóg. Nieleczona, niszczy stawy, prowadząc do inwalidztwa. Ponadto reumatyzm podnosi ryzyko wystąpienia zawału czy udaru mózgu. Choroba nie jest uleczalna, ale może być zahamowana. Podstawowym sposobem leczenia jest terapia farmakologiczna, która ma na celu remisję choroby i wykluczenie jej bardzo bolesnych objawów. Lekarze jednak wskazują na ogromne znaczenie diety, która pomaga wyciszyć reumatyzm. Choroba oprócz stawów dotyka również innych organów, głównie przewodu pokarmowego, dlatego osoby dotknięte reumatyzmem mają również problemy z niestrawnością i podrażnieniami żołądka. Tym bardziej właściwie dobrana dieta jest w ich przypadku wskazana.

Reumatyzm a dieta. Czego należy unikać?

Prowadzone liczne badania nad rozwojem reumatoidalnego zapalenia stawów i jego wpływem na organizm wykazały, że choroba napędzana jest przez produkty bogate w cukier, sól, tłuszcze trans. Dieta dla chorych na reumatyzm nie powinna uwzględniać: czerwonego mięsa, warzyw liściastych zawierających szczawiany (buraków, botwiny, szpinaku, szczawiu), płatków owsianych i żurawiny – ze względu na obecne w niej substancje, powodujące produkcję kwasu moczowego. Należy ponadto unikać kofeiny w dawce przekraczającej 300 mg dziennie, co odpowiada 2 filiżankom.

Jakie diety szczególnie zaleca się chorym na reumatyzm?

• Dieta wegańska – oparta tylko na owocach i warzywach. Wyeliminowanie mięsa przyczynia się do zwiększenia ruchomości stawów i zmniejszenia w nich stanów zapalnych. Chory rzadziej odczuwa sztywność, ból i drętwienie kończyn, a dodatkowo poprawia mu się kondycja fizyczna. Enzymy i składniki odżywcze zawarte w warzywach i owocach pozytywnie wpływają na układ odpornościowy i eliminują dolegliwości układu pokarmowego. Należy jednak pamiętać, by w diecie wegańskiej nie było warzyw kumulujących szkodliwe szczawiany.
• Dieta śródziemnomorska – oparta na produktach bogatych w kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6 oraz zdrowe węglowodany. Jadłospis prawie w całości składający się z ryb, owoców morza i oliwek pozytywnie wpływa na działanie stawów i zmniejszenie w nich stanów zapalnych. W rezultacie chory odczuwa znacznie mniej bólu i zauważa u siebie lepszą ogólną sprawność fizyczną. Dieta śródziemnomorska redukuje sztywność stawów i dolegliwości ze strony układu pokarmowego.

Ponadto chorym na reumatyzm zaleca się stosowanie raz na jakiś czas głodówek sokowych. Oczyszczanie organizmu oparte na działaniu składników odżywczych zawartych w warzywach pomaga pozbyć się z organizmu, przede wszystkim ze stawów, ognisk zapalnych powodujących ból. Głodówka, nawet trzydniowa, powinna być jednak przeprowadzona wyłącznie po konsultacji z lekarzem.

Właściwa dieta chorych na reumatyzm

Dieta w reumatyzmie uwzględnia produkty bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6, cynk, żelazo, selen, witaminy A i C, beta-karoten. To składniki, których działanie przeciwzapalne opóźnia rozwój choroby i wyraźnie zmniejsza bolesność objawów. Dieta na reumatyzm składa się z niskokalorycznych produktów, które nie obciążają osłabionych stawów. Chorzy powinni sięgać po surowe warzywa (głównie marchew, pietruszkę, dynię, brukselkę, brokuły, seler, kapustę, sałatę, awokado, warzywa strączkowe), owoce (cytrusy, jagody, borówki, maliny). Dodatkowo w diecie nie może zabraknąć tłustych ryb morskich, bogatych w niezbędne kwasy omega-3. Zmniejszają one poranną sztywność stawów, wyciszają stany zapalne i wspomagają ich ruchliwość w ciągu dnia. Tłuste ryby zalecane są minimum 2 razy w tygodniu. Według lekarzy chorzy powinni codziennie jeść przynajmniej 5 porcji surowych warzyw i owoców. Cennym składnikiem wspomagającym pracę stawów jest błonnik. W dużej ilości występuje w produktach pełnoziarnistych: w kaszach, pieczywie razowym i roślinach strączkowych.

Do produktów, które najlepiej powstrzymują rozwój choroby, należą:

• oliwa z oliwek – dzięki jednonienasyconym kwasom tłuszczowym, działającym przeciwzapalnie i naprawczo na uszkodzone i osłabione stawy,
• przyprawy: kurkuma, cynamon i imbir – zawierają ogromne ilości związków działających przeciwzapalnie,
• zielona herbata – zawiera bardzo silny utleniacz działający przeciwzapalnie,
• ciemne owoce: wiśnie, czarne porzeczki, jagody, maliny, granaty – zawierają antocyjany, które działają przeciwzapalnie.

Zobacz film: Jak dbać o stawy?

Bibliografia:

1. Ligocki P, Żywienie w chorobach reumatycznych, „Żywienie Człowieka i Metabolizm”, 2007.