Tarczyca, inaczej gruczoł tarczowy, to niewielki narząd zlokalizowany u podstawy szyi. Jego funkcją jest wydzielanie hormonów: trójjodotyroniny, tyroksyny, a także kalcytoniny. Torbiel tarczycy zaliczana jest do guzków o niejednorodnej strukturze miąższu; wyczuwa się ją za pomocą dotyku.

Guzy tarczycy

Guzy tarczycy mogą być zarówno lite, jak i wypełnione płynami. Te drugie określa się mianem torbieli tarczycy. Mimo że dokładna przyczyna ich powstawania nie jest znana, uważa się, że są wynikiem dziedziczenia określonych predyspozycji genetycznych, niedoboru jodu lub choroby Hashimoto. Torbiel w tarczycy obejmuje cały gruczoł lub jest zmianą pojedynczą. Guzki na tym narządzie są stosunkowo częstą patologią diagnozowaną przez endokrynologów. Znacznie częściej pojawiają się u kobiet niż u mężczyzn, a ryzyko ich wystąpienia zwiększa się wraz z wiekiem. Obecnie szacuje się, że na świecie torbiele może mieć aż 6% kobiet i 1% mężczyzn. Większość przypadków to guzy o cechach łagodnych, nienowotworowych. Tylko niewielki odsetek związany jest z rakiem tarczycy.

Objawy torbieli tarczycy

Czasami torbiele tarczycy nie wysyłają żadnych sygnałów. W reszcie przypadków objawy torbieli na tarczycy dzieli się na miejscowe i będące wynikiem nieprawidłowego wydzielania hormonów tarczowych. Zdecydowana większość guzków nie daje się wyczuć pod palcami w trakcie zwykłego badania lekarskiego, dlatego konieczne jest wykonanie badań ultrasonograficznych (USG). Kiedy torbiel osiąga większe rozmiary, chory może zacząć odczuwać problemy z oddychaniem (duszności), chrypką lub połykaniem. Ma to związek z uciskiem masy guza na tchawicę. Część pacjentów uskarża się także na charakterystyczny ból promieniujący w kierunku uszu. Na skutek zaburzonego poziomu hormonów tarczycy pojawiają się również symptomy typowe dla niedoczynności lub nadczynności gruczołu, takie jak zaparcia, szybkie męczenie się i uczucie senności, zaburzenia miesiączkowania, przyrost lub spadek masy ciała, wypadanie włosów, uczucie niepokoju czy też wzmożona potliwość.

Diagnostyka torbieli tarczycy

Nie należy ignorować pierwszych niepokojących symptomów sugerujących obecność guzków na tarczycy, tym bardziej jeśli są one wyczuwalne pod skórą. Konieczne jest udanie się do lekarza endokrynologa w celu dokonania szczegółowego rozpoznania i przeprowadzenia szeregu badań. Podczas wywiadu lekarskiego należy poinformować specjalistę o wszystkich objawach, zmianie zachowania czy masy ciała. Obowiązkowo oznacza się poziom tyreotropiny (TSH) we krwi wraz z poziomem fT4 (tyroksyny) oraz fT3 (trójjodotyroniny). Pomocne w diagnozie jest wykonanie USG tarczycy oraz – jeśli istnieje taka konieczność – biopsji cienkoigłowej. W ten sposób lekarz jest w stanie ocenić, czy zmiany strukturalne mają charakter łagodny czy złośliwy.

W niektórych przypadkach wykonuje się scyntygrafię tarczycy. Za pomocą radioaktywnego izotopu i dostosowanej do badań kamerze można obserwować gromadzenie się izotopu w tarczycy. Te guzy, które produkują nadmierną ilość hormonów, „przyciągają” do siebie dużą ilość izotopu i określane są mianem „miejsc gorących”.

Leczenie torbieli tarczycy

Rodzaj leczenia torbieli tarczycy uzależniony jest od kilku czynników. Pod uwagę bierze się przede wszystkim wyniki badań laboratoryjnych, obrazowych i biopsji, intensywność objawów, wiek pacjenta, choroby współwystępujące, a także historię chorób w najbliższej rodzinie. W przypadku zmiany o niewielkich rozmiarach, wykluczenia zmian o cechach nowotworowych, dobrych wyników biopsji możliwa jest jedynie obserwacja i częste powtarzanie badań. Obserwacja trwa niekiedy wiele lat, a pacjent nigdy nie wymaga specjalistycznego leczenia. Leczenie operacyjne stosuje się wyłącznie w przypadku podejrzenia lub rozpoznania nowotworu. Okazuje się ono również konieczne, gdy dużej wielkości guz uciska przełyk lub tchawicę i utrudnia oddychanie lub połykanie. Popularne jest także leczenie guzków tarczycy za pomocą promieniotwórczego jodu.

Zobacz film: Jak działa tarczyca i jaki wpływ na zdrowie mają hormony tarczycy?

Bibliografia

1. Roth MY, Witt RL, Steward DL. 2018. Molecular testing for thyroid nodules: Review and current state. Cancer. 124(5):888-898.

2. Durante C, Grani G, Lamartina L, Filetti S, Mandel SJ, Cooper DS. 2018. The Diagnosis and Management of Thyroid Nodules: A Review. JAMA.319(9):914–924.