Badania nad wpływem arsenu i selenu na rozwój raka piersi i jajnika trwały pięć lat. W tym czasie naukowcy z Centrum Badawczo-Rozwojowego Genetycznych Badań Nowotworów Złośliwych Read-Gene SA w Szczecinie przebadali ponad 1,7 tys. kobiet.

Czy arsen i selen wywołują raka?

Naukowcy zaprosili do udziału w badaniach 601 zdrowych kobiet, które są nosicielkami mutacji genu BRCA1 (jego nieprawidłowa budowa zwiększa ryzyko rozwoju raka piersi i/lub jajnika o niemal 80 proc.) oraz 1 702 panie po czterdziestce bez groźnej mutacji. W trakcie badania zdiagnozowano 152 nowotwory, w tym 98 - piersi oraz 16 - jajnika.

Podczas badania lekarze sprawdzali stężenie arsenu we krwi. Okazało, że w przypadku kobiet z mutacją genu BRCA1, u których poziom tego pierwiastka był niższy niż 0,65 µg/l ryzyko rozwoju obu nowotworów było czterokrotnie niższe. U pacjentek bez mutacji było podobnie. W ocenie specjalistów poziom arsenu we krwi poniżej 0,60 µg/l aż 30-krotnie zmniejsza prawdopodobieństwo rozwoju raka.

W grupie pań z najniższym poziomem arsenu na raka zachorowały tylko cztery, wśród kobiet z wyższym stężeniem pierwiastka nowotwór potwierdzono u 24. U badanych z najwyższym poziomem wykryto 47 nowotworów. Z obserwacji szczecińskich naukowców wynika, że stężenie arsenu w surowicy można uznać za jednej z najsilniejszych (ale niejedyny) czynników ryzyka. Szacuje się, że aż 75 proc. kobiet w Polsce ma zbyt wysoki poziom tego pierwiastka we krwi.

Drugim pierwiastkiem, którego wpływ na rozwój nowotworów sprawdzali badacze był selen. Z obserwacji naukowców jasno wynika, że u kobiet, które mają prawidłowe stężenie selenu we krwi rak piersi i jajnika rozwija się trzy razy rzadziej. Jednak, suplementacja tego pierwiastka, u kobiet obciążonych genetycznie może być niebezpieczna. Okazuje się, że dla niektórych osób optymalne jest stężenie 70 μg/l, gdy rekomendowane wartości to 100-120 μg/l.

Zobacz film i dowiedz się wszystkiego o raku piersi:

Co ciekawe, Polska ma gleby bardzo ubogie w ten pierwiastek, dlatego większość z nas ma niedobory selenu i powinna go suplemntować. W rozmowie z serwisem Zdrowie TVN Grzegorz Carowicz, farmaceuta stwierdził, że zdrowa osoba powinna przyjmować ok. 50 mg selenu, w przypadku osób z chorą tarczycą dzienna dawka może wynosić nawet 200 mg. Osoby, które chcą przyjmować selen powinny w pierwszej kolejności skonsultować się z lekarzem.

Zobacz także: Suplementy nie tylko szkodzą, mogą też leczyć

Arsen - co to za pierwiastek i gdzie się znajduje?

Arsen mimo że występuje naturalnie w powietrzu czy niektórych produktach spożywczych może być groźny dla zdrowia. Pierwiastek wykazuje działanie kancerogenne, a jego wysokie stężenie może skończyć się poważnym zatruciem. Arsen szybko paraliżuje układy nerwowy, krążeniowy, immunologiczny, reprodukcyjny, oddechowy i endokrynologiczny.

Objawy zatrucia pojawiają zazwyczaj po półgodzinie. Chorzy mają bóle brzucha oraz mięśni. Wymiotują, a także dokucza im silna biegunka. Czasem na skórze pojawia się czerwona wysypka. Zatrucie arsenem może doprowadzić do śmierci pacjenta z powodu niewydolności układu krążenia, nerek czy wątroby.

Arsen może się znajdować w niektórych rybach, np. tuńczyku lub makreli, a także warzywach - brukselce, kapuście, jarmużu czy kalafiorze.

Zobacz także: Arsen - czy jest szkodliwy? Gdzie znajdziemy najwięcej arsenu?

Selen - jakie ma właściwości?

Selen odpowiada przede wszystkim za pracę tarczycy. Jest także składnikiem kilkudziesięciu enzymów, które występują w organizmie człowieka - m.in. tych, które zapobiegają nadmiernemu rozpadowi czerwonych krwinek oraz chronią błony komórkowe przed wolnymi rodnikami, które przyczyniają się do rozwoju zmian nowotworowych. Zdaniem badaczy selen może chronić przed rakiem wątroby, jelita grubego oraz płuc. Dodatkowo pierwiastek wzmacnia odporność, a także wspomaga leczenie depresji.

Dobrym źródłem selenu są kakao, jaja, kasza gryczana, orzechy brazylijskie, biały ryż, mięso z indyka, wołowina. 

Zobacz także: Selen – selen organiczny, właściwości, zapotrzebowanie, objawy niedoboru