Liszaj płaski pojawia się zwykle u osób w wieku 30–60 lat z nieznanych przyczyn, ale często współwystępuje z chorobami autoimmunologicznymi. Nierzadko schorzenie mylone jest liszajcem – chorobą zakaźną o podobnym przebiegu, ale dotykającą dzieci pomiędzy 2. a 6. rokiem życia.
Zobacz także:
Kontrowersyjna choroba Morgellonów – przyczyny, objawy, leczenie
Czy promieniowanie podczerwone jest szkodliwe dla zdrowia? Zastosowanie i zagrożenia
Liszaj płaski – czy jest zaraźliwy?
Liszaj płaski to przewlekła choroba zapalna skóry, błon śluzowych i paznokci, charakteryzująca się obecnością typowych cech klinicznych, takich jak drobne, czerwone, swędzące plamy i grudki o nieregularnej powierzchni. Etiologia schorzenia nie jest jednoznacznie poznana, choć symptomy obserwowane są zwykle w przebiegu chorób autoimmunologicznych, takich jak np. cukrzyca. Szacuje się, że istotną rolę w zawiązaniu się choroby odgrywają limfocyty T, czyli komórki odpowiedzialne za odpowiedź odpornościową ustroju, które atakując warstwy podstawne naskórka, prowadzą do ich zwyrodnienia i śmierci. Czynnikami inicjującymi tego typu zjawisko są antygeny wirusowe i bakteryjne, jony metali, niektóre leki, zwłaszcza penicylaminy, a także czynniki fizyczne. Ponadto liszaj płaski może być wywołany przez wstrząs psychiczny. Objawy pojawiają się nagle, stopniowo narastają w różnych okolicach ciała. Ze względu na różnorodność kliniczną i narządy, w których zmiany dermatologiczne się pojawiają, wyróżnia się wiele postaci choroby.
Liszaj może pojawić się w każdym wieku, jednak zwykle rozpoczyna się u osób między 30. a 60. rokiem życia, częstotliwość występowania choroby u obu płci jest zbliżona. Liszaj płaski należy do chorób niezakaźnych. Osoby zastanawiające się, jak można się zarazić liszajem płaskim, mogą być zatem spokojne o swoje zdrowie. Liszaj zaraźliwy nie jest tym samym schorzeniem co liszajec – choroba zakaźna o nieco innym przebiegu, ale dotykającą najczęściej dzieci między 2. a 6. rokiem życia.
Liszaj twardzinowy, pęcherzowy czy wrzodziejący – czy są zaraźliwe i jak je rozpoznać?
Bez względu na rodzaj liszaja, chorobą nie można się zarazić przez kontakt z nosicielem. Schorzenie rozwija się na skutek wewnętrznych czynników, takich jak zaburzenia autoimmunologiczne i hormonalne, a także uwarunkowania genetyczne. Do często spotykanych postaci liszaja płaskiego należą m.in.:
- liszaj płaski obrączkowaty – charakteryzuje się zmianami skórnymi na tułowiu, kończynach i mosznie. Wykwity formują układ obrączkowy;
- liszaj płaski przerostowy, zwany też brodawkowym – w jego przebiegu patologiczne, żółto-szare bądź czerwono-brunatne, swędzące i twarde grudki pojawiają się zwykle na przedniej powierzchni podudzi;
- liszaj płaski twardzinowy, zwany też zanikowym – wyróżnia się fioletowymi zmianami skórnymi z zanikiem barwy w części centralnej, występuje głównie na kończynach dolnych;
- liszaj płaski pęcherzowy – jego cechą charakterystyczną są pęcherze na nogach wypełnione przejrzystym, jasnym płynem;
- liszaj płaski wrzodziejący – wyróżnia się zmianami nadżerkowymi o ostrych, nieregularnych brzegach, wielkością przypominającymi monetę, zlokalizowanymi na podeszwach stóp i w przestrzeniach międzypalcowych.
Liszaj płaski ogólnie cechuje się obecnością wielobocznych grudek, na których powierzchni można zaobserwować cienkie, białe linie, tzw. siateczkę Wickhama. Niebiesko-szaro-czerwone zabarwienie wykwitów wyraźnie odróżnia chorobę od innych zmian patologicznych skóry czy naturalnych znamion. Liszaj płaski charakteryzuje się także objawem Koebnera, czyli zmianami liszajowatymi, poprzedzonymi kilkudniowym niewielkim urazem, np. zadrapaniem.
Liszajec zakaźny – jak można się zarazić?
Liszajec to bakteryjna choroba zakaźna powierzchniowych warstw skóry, najczęściej występująca u niemowląt i dzieci w wieku od 2 do 6 lat. W obrazie klinicznym schorzenia wyróżnia się pęcherze, choć choroba może również przebiegać bez tego typu zmian. Patogeny prowokujące wykwity skórne to gronkowiec złocisty oraz paciorkowiec ropny. Mimo że choroba zwykle dotyczy najmłodszych, to może również pojawić się u osób dorosłych.
Liszajcem zakaźnym można zarazić się w wyniku bezpośredniego kontaktu z nosicielem bakterii, m.in. poprzez zespołowe gry, zabawy i dyscypliny sportowe. Duże prawdopodobieństwo przeniesienia chorobotwórczej bakterii w przypadku dzieci obserwuje się w żłobkach, przedszkolach i szkołach. Liszajec zakaźny wyróżnia się od innego rodzaju chorób skórnych szybko powiększającymi się bąblami, zajmującymi znaczną powierzchnię ciała, wypełnionymi jasną, przeźroczystą cieczą, która w dalszym procesie dojrzewania pęcherza mętnieje i zmienia kolor na ciemnożółty. W ciągu blisko 2 dni wykwity pękają, a wylana ropnopodobna substancja zastyga, tworząc jasnobrązowe stupy, stopniowo pokrywane przez nadżerki.
Jak powstaje liszaj płaski? Dowiesz się tego z filmu:
Bibliografia:
1. Jabłońska S., „Choroby przenoszone drogą płciową”, PZWL, Warszawa 2005.
2. Jabłońska S., „Dermatologia”, PZWL, Warszawa 2008.
3. Stachura J., „Patologia narządowa”, PAU, Kraków 2005.