Czarnuszka to oleista roślina, z której korzystano już w starożytnym Egipcie. Nic jednak dziwnego, bo nasiona tak zwanego złota faraonów (inna nazwa czarnuszki) dostarczają wielu niezbędnych organizmowi witamin i składników mineralnych. Wykorzystywane są w kuchni jako przyprawa do różnych dań, w lecznictwie oraz kosmetyce. Czarnuszka wykazuje liczne właściwości prozdrowotne, m.in. działa przeciwzapalnie, antynowotworowo oraz przeciwdepresyjnie. Dziś uprawia się ją głównie w południowej Europie.

Właściwości odżywcze czarnuszki

Czarnuszka to roślina, która ma specyficzne białe lub niebieskie kwiaty oraz czarne, trójgraniaste nasiona. Inne nazwy czarnuszki to: kminek egipski, czarnucha, kmin czarny. W składzie tej rośliny znajduje się wiele wartościowych substancji o działaniu aktywnym. Ważnymi związkami są nienasycone kwasy tłuszczowe, olejki eteryczne oraz olejek lotny, który zawiera ważny składnik aktywny – tymochinon o właściwościach przeciwnowotworowych. 

Czarnuszka dostarcza również substancji przeciwutleniających, takich jak: flawonoidy, beta karoten, witamina E. Ich działanie polega na hamowaniu procesów oksydacyjnych, dzięki czemu zapobiegają rozwojowi chorób układu sercowo-naczyniowego, nowotworów, a także hamują procesy starzenia się skóry. W czarnuszce znajdują się również witaminy z grupy B, które są niezbędne dla prawidłowej pracy układu nerwowego oraz składniki mineralne, takie jak: wapń, magnez, potas, cynk, selen, żelazo.

Właściwości lecznicze i prozdrowotne czarnuszki

Właściwości lecznicze czarnuszki wykorzystywane są w medycynie od starożytności. Jej nasiona uważane były za lek na wszelkie choroby i dolegliwości. Obecnie znajdują szerokie zastosowanie nie tylko w medycynie naturalnej, ale również w kosmetyce i świecie kulinarnym. Nasionom czarnuszki przypisuje się właściwości przeciwwrzodowe, gdyż zmniejszają ryzyko uszkodzeń błony śluzowej żołądka. Są wykorzystywane w leczeniu schorzeń alergicznych, takich jak: atopowe zapalenie skóry oraz astma alergiczna. Czarnuszka powinna być stosowana przez osoby z anemią. Związki obecne w jej nasionach przyczyniają się do podnoszenia poziomu erytrocytów i hemoglobiny, a przy tym wspomagają proces leczenia niedokrwistości. 

Czarnuszka działa korzystnie na ośrodkowy układ nerwowy. Ma właściwości przeciwdepresyjne, prowadzi do polepszenia ogólnego samopoczucia i poprawy zdolności poznawczych: pamięci, uwagi, koncentracji. Obniża poziom stresu oksydacyjnego, który może skutkować rozwojem wielu poważnych chorób, m.in. nowotworów. Czarnuszka korzystnie wpływa na uregulowanie ciśnienia tętniczego krwi, przyczyniając się do jego obniżenia. Z tego powodu jej nasiona powinny pojawić się w diecie osób z nadciśnieniem tętniczym. Ponadto hamuje wzrost stężenia homocysteiny – związku, który może prowadzić do rozwoju miażdżycy. Do właściwości prozdrowotnych czarnuszki zalicza się również regulowanie poziomu glukozy we krwi, dlatego przypisuje się jej działanie przeciwcukrzycowe. 

Nasiona kminu czarnego dostarczają substancji o właściwościach przeciwnowotworowych, które niszczą komórki nowotworowe, a jednocześnie nie uszkadzają komórek zdrowych. Uważa się, że chronią one przed takimi chorobami nowotworowymi, jak: białaczka, rak piersi, szyjki macicy, okrężnicy, prostaty oraz gruczolakorak krtani i trzustki.

W medycynie niekonwencjonalnej nasiona czarnuszki wykorzystuje się również do leczenia infekcji górnych dróg oddechowych, którym towarzyszą: nieżyt nosa i kaszel. Stosowanie czarnuszki ułatwia odkrztuszanie wydzieliny zalegającej w drogach oddechowych oraz pozwala na zmniejszenie ilości wydzielanego śluzu. W nasionach czarnuszki występują olejki eteryczne, które prowadzą do wspomagania pracy oskrzeli, gdyż przyczyniają się do ich rozszerzenia. Z tego powodu czarnuszka wskazana jest w przebiegu zapalenia oskrzeli.

Warto również dodać, że już pół łyżeczki oleju z czarnuszki, przyjmowanego na czczo i regularnie, podnosi odporność. Już po upływie około czterech tygodni wzrośnie aktywność układu immunologicznego o ponad 70%.

Zobacz, jakie jeszcze właściwości posiada czarnuszka i jak można podawać ją dzieciom.

Czarnuszka - zastosowanie w kosmetyce

Czarnuszka znajduje zastosowanie w kosmetyce. Jej właściwości wykorzystywane są w leczeniu wysypek, atopowego zapalenia skóry oraz poparzeń słonecznych. Olejek z czarnuszki działa przeciwgrzybiczo i przeciwbakteryjnie, dlatego może być stosowany przy infekcjach grzybiczych oraz zakażeniach bakteryjnych. Kmin czarny przyczynia się do przyspieszenia procesu gojenia się ran, takich jak: skaleczenia, zmiany ropne oraz owrzodzenia skórne. Znajduje również zastosowanie w leczeniu trądziku młodzieńczego oraz łuszczycy. Nasiona czarnuszki wykorzystywane są do produkcji preparatów kosmetycznych, gdyż chronią przed szkodliwym wpływem promieniowania.

Czarnuszka - zastosowanie w kuchni

Czarnuszka znajduje zastosowanie w świecie kulinarnym w postaci oleju oraz całych lub mielonych ziaren. Nasiona kminu czarnego posiadają charakterystyczny muszkatołowo-korzenny zapach oraz smak przypominający pieprz. Dodaje się je do potraw z jagnięciny i drobiu oraz do mięsnych marynat. Nasiona czarnuszki stosuje się również jako przyprawę wzbogacającą smak sałatek, domowego twarogu, duszonych warzyw oraz pieczywa. Olej z kminku egipskiego dodawany jest natomiast do zup, sosów oraz kasz. Na bazie czarnuszki przygotowuje się również napary o zastosowaniu zewnętrznym (np. do przemywania skóry) oraz wewnętrznym, a także nalewki i ziołomiody, które łagodzą ból gardła oraz kaszel.

Czarnuszka - przeciwwskazania

I choć czarnuszka to źródło zdrowia i urody, istnieją sytuacje, kiedy używanie oleju z tej rośliny może przynieść mniej korzyści. Stosowanie tego rodzaju produktu będzie niekorzystne dla osób z bardzo niskim ciśnieniem krwi (olej z czarnuszki jeszcze bardziej je obniży), a także dla kobiet w ciąży. Eksperci przeprowadzili bowiem badania na szczurach, dowodzące, że olejek z czarnuszki hamuje skurcze mięśni macicy. Tym samy olej z czarnuszki może spowolnić lub całkowicie zatrzymać skurcze macicy, a więc źle wpłynąć na przebieg ciąży.

Zobacz, jakie jeszcze właściwości posiada czarnuszka i jak można podawać ją dzieciom.