Cukrzyca to choroba metaboliczna, której najbardziej charakterystycznym objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi. Dzieje się tak ponieważ trzustka wytwarza zbyt mało insuliny (to hormon, który aktywuje organizm do przełożenia glukozy na energię) lub organizm przestaje na nią reagować.
Diagnozuje się dwa rodzaje cukrzycy – typu 1 i 2. W pierwszym przypadku dochodzi do uszkodzenia komórek trzustki, które odpowiadają za wydzielanie insuliny. Mechanizm rozwoju cukrzycy typu 2 jest bardziej złożony. Nieprawidłowe wydzielanie insuliny może mieć podłoże genetyczne i/lub środowiskowe. Cukrzyca typu 2 ma bezpośredni związek z otyłością. Schorzenie diagnozowane jest często u osób z nadciśnieniem tętniczym czy mających problemy kardiologiczne.
Cukrzyca – czy to już?
Mechanizmy powstawania obu typów cukrzycy są inne, jednak objawy są praktycznie identyczne. Do najbardziej charakterystycznych, poza niewłaściwym stężeniem glukozy we krwi, należą:
- silne, niezaspokojone pragnienie,
- częste oddawanie moczu,
- odczuwanie silnego głodu,
- zmniejszenie wagi ciała bez wyraźnej przyczyny,
- senność,
- osłabienie,
- rozdrażnienie,
- mdłości i wymioty,
- pękanie kącików ust i objawy skórne, takie jak wzmożone łuszczenie się naskórka, przesuszenie i szorstkość skóry,
- opuchnięte i czerwone gardło, czasem również nalot na migdałkach,
- glukoza w moczu,
- cuchnący oddech - zapach acetonu.
Cukrzyca typu 1 i 2 wymaga innego leczenia, dlatego konieczne jest określenie, który typ ma pacjent. W przypadku cukrzycy typu 2 diagnostyka jest stosunkowo prosta. Po dokładnym wywiadzie zleca się badanie krwi z oznaczeniem poziomu glukozy. U zdrowej osoby jej poziom na czczo nie powinien przekraczać 100 mg/dl. A po posiłku (pomiar powtarza się 2 godziny po jedzeniu) – 140 mg/dl. Wynik w przedziale 100-125 mg/dl to stan przedcukrzycowy, który podnosi ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2. Jeśli wynik badania przekroczy górną granicę mówi się o chorobie. W niektórych przypadkach wykonuje się także badanie moczu z oznaczeniem ciał ketonowych. Związki te normalnie nie pojawiają się w moczu, jeśli jednak badanie potwierdzi ich obecność, nie ma już wątpliwości, że pacjent cierpi na cukrzycę.
W przypadku podejrzenia cukrzycy typu 1 lekarz może zlecić wykonanie dodatkowych badań z oznaczeniem konkretnych przeciwciał, tj. anty-GAD, które w przypadku cukrzycy typu 1 przyczyniają się do uszkodzenia komórek trzustki.
Cukrzyca – to się leczy
Każdy diabetyk powinien zdawać sobie sprawę, że cukrzyca to poważna choroba, która pozostawiona bez leczenia lub leczona nieprawidłowo wywołuje groźne powikłania. Choroba może uszkadzać naczynia krwionośne w siatkówce, a to w najlepszym wypadku tylko pogorszy wzrok, w najgorszym doprowadzi do jego całkowitej utraty (na szczęście takie sytuacje stanowią rzadkość). Zbyt wysoki poziom glukozy we krwi może uszkadzać także nerwy. Tym samym chorzy stopniowo tracą czucie, często skarżą się na drętwienie czy mrowienie w kończynach. Dlaczego to takie niebezpieczne? U osób z cukrzycą nawet drobne rany mogą się goić bardzo długo. Zdarza się, że przez zaburzenie czucia, chorzy nie mają świadomości, że doszło do zranienia. Taka otwarta rana otwiera drogę patogenom i zakażeniu. W skrajnych przypadkach zmiany są tak rozległe, że konieczna jest amputacja. Dlatego tak ważne jest, aby chorzy bardzo dokładanie oglądali i dbali o swoje ciało, zwłaszcza o stopy, bo to je najłatwiej zranić.
Zobacz film i dowiedz się jak Michał Figurski pomaga chorym na cukrzycę:
Na szczęście poważnych powikłań można uniknąć stosując się do zaleceń lekarza. Sposób walki z cukrzycą w dużej mierze zależy od typu choroby. W przypadku cukrzycy typu 1 konieczne jest przyjmowanie insuliny i stosowanie odpowiedniej diety.
U pacjentów, u których lekarz potwierdził cukrzycę typu 2 i jeśli choroba nie jest jeszcze mocno zaawansowana, zaleca się jedynie dietę i aktywność fizyczną, aby zredukować masę ciała (dobór sportu zależy od masy i stanu zdrowia pacjenta, jeśli nadwaga jest znaczna zaleca się basen lub jazdę na rowerze).
Układając dietę chorzy muszą zwrócić uwagę na produkty, które mają niski indeks glikemiczny, czyli nie podnoszą gwałtownie poziomu glukozy we krwi. W menu diabetyka nie może zabraknąć błonnika pokarmowego, produktów z pełnego ziarna, warzyw oraz owoców. W przypadku tych ostatnich trzeba zachować ostrożność. Zawierają one sporo cukru, który nie jest wskazany, dlatego trzeba wybierać te kwaśniejsze, jak kiwi, jagody czy truskawki.
Jeśli sama dieta nie pomaga lub choroba jest w zaawansowanym stadium wprowadza się leczenie farmakologiczne.