Rogowacenie mieszkowe to choroba o niejasnej etiologii. Może być dziedziczna, ale i wywołana przez czynniki środowiskowe. Znacznie częściej diagnozuje się ją wśród osób młodych, u których występują zaburzenia naczynioruchowe czy atopia. W leczeniu zastosowanie mają: farmakoterapia, dietoterapia i domowe rozwiązania.
Zobacz także:
Przewlekły liszaj rumieniowaty – jak z nim żyć?
Krezka jamy brzusznej – budowa, rola w organizmie i częste choroby
Naturalne kosmetyki do twarzy – sposoby pielęgnacji cery trądzikowej i normalnej
Co to jest rogowacenie mieszkowe?
Rogowacenie mieszkowe określane jest potocznie gęsią skórką lub z angielskiego – chicken skin. Jest to powszechny problem dermatologiczny, który polega na nadmiernym rogowaceniu ujść mieszków włosowych. Rogowacenie mieszkowe skóry ma charakterystyczne objawy, takie jak:
- pojawianie się wokół mieszków włosowych grudek przymieszkowych, które opatrzone są szarym czopem rogowym zbudowanym z keratyny,
- hiperkeratotyczne grudki są rozsiane i występują w grupach, ale nie ulegają zlewaniu się,
- skóra staje się twarda i szorstka, przez co sprawia wrażenie tzw. tarki,
- stan zapalny wywołujący rumień u podstawy czopów rogowych, któremu towarzyszą czerwone i drobne krostki.
Zmiany skórne zlokalizowane są najczęściej na twarzy, a zwłaszcza w okolicach brwi i na policzkach, stopach, górnej części pleców, pośladkach, tylno-bocznych powierzchniach ramion i przedniej powierzchni ud.
Przyczyny rogowacenia mieszkowego
Przyczyny nadmiernego rogowacenia mieszkowego nie zostały całkowicie wyjaśnione. Choroba ma podłoże wieloczynnikowe. Duży udział mają uwarunkowania genetyczne i czynniki środowiskowe. Przypuszcza się, że defekt genetyczny dotyczy niedoborów enzymatycznych, białek produkowanych przez keratynocyty i cytokeratynowych. Na rozwój choroby wpływ mają niedobory witamin C i A. Schorzenie częściej występuje u osób ze skłonnością do reakcji alergicznych. Częściej narzekają na nie chorzy z zaburzeniami naczynioruchowymi i endokrynologicznymi (np. niedoczynność tarczycy). Chorobie sprzyjają suche powietrze oraz chlorowana, twarda woda. Zaburzenie może powstać w wyniku długotrwałego stosowania glikokortykoidów. Często stwierdza się je u chorych na zespół Cushinga, zespół Downa i zespół Noonan. Zauważono, że objawy ulegają zmniejszeniu pod wpływem słońca.
Rogowacenie mieszkowe u dzieci
Rogowacenie mieszkowe u dzieci może być jednym z wielu objawów towarzyszących atopowemu zapaleniu skóry. W okresie niemowlęcym rozpoczyna się często na twarzy, głównie policzkach. W leczeniu zastosowanie ma głównie krem na rogowacenie mieszkowe dla dzieci. Tym poniżej 5 roku życia zaleca się preparaty z mocznikiem w stężeniach nieprzekraczających 5%. Warto stosować emolienty do kąpieli oraz kremy z aloesem i masłem shea. Niektórzy specjaliści zalecają terapię słoneczną. Należy unikać agresywnych środków myjących. Po kąpieli warto stosować środki nawilżające i natłuszczające
Jak leczyć rogowacenie mieszkowe?
Leczeniem rogowacenia mieszkowego zajmuje się dermatolog. Lekarz może zlecić farmakoterapię. Chory zażywa zazwyczaj retinoidy stosowane doustnie, jak etretynat i acytretyna. Są to kwasowe pochodne witaminy A. Środki te powodują złuszczanie nabłonków. Używane są do udrożnienia gruczołów łojowych. Zwiększają dopływu tlenu do wnętrza skóry i zapobiegają rogowaceniu. Działają przeciwtrądzikowo, przeciwłojotokowo, immunologicznie i przeciwzapalnie. Innym medykamentem jest tazaroten, który stosowany jest miejscowo na skórę.
Jednym z elementów terapii rogowacenia mieszkowego jest uzupełnienie niedoborów witaminy A oraz C. W związku z tym należy wzbogacić codzienny jadłospis o produkty pochodzenia roślinnego, takie jak: marchewka, śliwki, szpinak, kalafior, brzoskwinie, truskawki, cytryna, dynia, boćwina, zielony groszek, pomidory, morele, sałata, koper i pietruszka. Ponadto dobrymi źródłami tych witamin są mleko i produkty mleczarskie, tłuste ryby, tran i wątroba. Można je także dostarczać w formie suplementów diety w tabletkach czy kroplach.
Stan skóry może ulec poprawie dzięki wykonywaniu peelingów, natrysków ziołowych czy masaży szorstką rękawicą. Występują jednak przypadki, gdy po takich zabiegach uszkodzeniu uległy zmiany skórne, dolegliwości nasiliły się i pojawiły się blizny. Na rękach zastosować można mikrodermabrazję. Jest to zabieg kosmetyczny, który polega na ścieraniu kolejnych warstw naskórka przy wykorzystaniu precyzyjnie kontrolowanego strumienia mikrokryształków. Skórę należy systematycznie nawilżać i natłuszczać. Dostępne są specjalne kremy na rogowacenie mieszkowe. W ich składzie znajdują się witaminy A i E. Zalecane jest także stosowanie maści zawierających mocznik. Objawy zmniejszają się po kąpieli w słonej wodzie morskiej czy nacieraniu solą. Zastosowanie mają także kataplazmy z ziół śluzorodnych. Jest to rodzaj gorącego i wilgotnego okładu z woreczka wypełnionego siemieniem lnianym, lnem, lipą, otrębami pszennymi, płatkami owsianymi i prawoślazem.
W leczeniu domowym zastosowanie ma ocet jabłkowy, który ma właściwości przeciwzapalne, antybakteryjne, złuszcza skórę i odtyka mieszki włosowe. Namoczonym w occie wacikiem należy przecierać podrażnione miejsca. Zastosowanie ma także olej kokosowy, który zmniejsza zaczerwienienie i stan zapalny skóry, zapobiega gromadzeniu się kreatyny na skórze. Można go wcierać w skórę 3–4 razy dziennie.
Czym charakteryzuje się skóra naczynkowa?
Bibliografia:
1) Bojarowicz H., Płowiec A., Wpływ witaminy A na kondycję skóry, „Problemy Higieny i Epidemiologii”, 2010, 91(3), s. 352–356.
2) Purzycka-Bohdan D., Szczerkowska-Dobosz A., Nowicki R., Rogowacenie mieszkowe zanikowe twarzy o późnym początku – opis przypadku, „Przegląd Dermatologiczny”, 2013, 100, s. 260–264.
3) Błoch K., Dylewski J.B., Wpływ długotrwałego stosowania preparatów zawierających witaminę A na niektóre właściwości skóry, „Homines Hominibus”, 2010, 6, s. 43–54.
4) Żaba R., Bezpieczeństwo stosowania retinoidów, „Postępy Dermatologii i Alergologii”, 2006, XXIII(4), s. 161–174.
5) Jabłońska S., Majewski S., Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2005.