Białaczkę da się wyleczyć, mimo że po początkowej remisji często zdarzają się nawroty. Chory w czasie terapii powinien przebywać w miejscu, gdzie nie jest narażony na działanie bakterii ani wirusów,.

Co to jest białaczka?

Białaczka (łac. leucaemia) jest nowotworem złośliwym układu krwiotwórczego. Wywołuje on zaburzenia różnicowania krwinek, które powstają z komórek macierzystych w szpiku kostnym, węzłach chłonnych, śledzionie i grasicy. Dochodzi do zaburzeń właściwego składu krwi, przez co nie spełnia ona właściwych sobie funkcji.

Główne typy białaczki – limfatyczna, szpikowa, limfoblastyczna

Istnieje wiele rodzajów białaczki, które zależą głównie od tego, w której fazie produkcji krwi doszło do mutacji krwinek, które komórki rozwinęły się nieprawidłowo, w jaki sposób zmieniła się budowa cząsteczek oraz jak szybko postępuje choroba. Najogólniej białaczki można podzielić na ostre i przewlekłe.

Na ostrą białaczkę szpikową chorują najczęściej osoby dorosłe. Ma ona ciężki przebieg, szybko zaczyna naciekać inne organy i nieleczona może doprowadzić do śmierci w ciągu kilku tygodni.

Drugi z czterech najczęstszych typów leukemii to ostra białaczka limfoblastyczna. Zachorowalność na ten nowotwór jest największa w wieku 3–7 lat, a pod względem częstości występowania zajmuje on pierwsze miejsce wśród schorzeń odnotowywanych na dziecięcych oddziałach onkologicznych. 

Przewlekła a szpikowa może przebiegać bezobjawowo nawet przez kilka lat i gwałtownie zaatakować dopiero w fazie blastycznej, w której szybko zaczynają powstawać nacieki pozaszpikowe. U 95% chorych na ten rodzaj białaczki w wyniku mutacji powstaje chromosom Philadelphia.

Najłagodniejszy przebieg mają przewlekłe białaczki limfatyczne, które mogą wywoływać jedynie nieznaczne zmiany w białych krwinkach i rozwijać się na przestrzeni kilkunastu lat. Wśród często diagnozowanych podtypów białaczek szpikowych należy wymienić ostrą białaczkę monocytową i przewlekłą białaczkę mielomonocytową, a wśród limfatycznych – przewlekłą białaczkę limfocytową i białaczkę włochatokomórkową.

Zobacz także: Co to jest leukemia? Jak się objawia i jakie są jej przyczyny?

Badania na białaczkę – morfologia krwi i kolejne etapy diagnostyki

Badaniem, które przy podejrzeniu białaczki robi się w pierwszej kolejności, jest morfologia krwi obwodowej z rozmazem. Wyniki krwi świadczące o białaczce mogą wykazywać zwiększoną ilość białych krwinek i blastów, niedokrwistość i małopłytkowość. W zależności od rodzaju białaczki proporcje krwinek mogą się różnić, np. bardzo dużą ilość blastów w rozmazie obserwuje się przy ostrej białaczce limfoblastycznej. Drugim etapem diagnostyki jest wykonanie biopsji szpiku – pobranie szpiku kostnego do badań cytologicznych i molekularnych.

Białaczka – przyczyny i objawy choroby

Przyczyny białaczki nie zostały jeszcze zbadane. Udowodniono jedynie, że na ten rodzaj nowotworu narażone są szczególnie osoby:

• z zaburzeniami genetycznymi, np. zespołem Downa, niedokrwistością Fanconiego, hormonalnymi czy immunologicznymi,
  
• długotrwale przebywające w obszarze działania promieniowania jonizującego lub szkodliwych środków chemicznych, np. benzenemu i pestycydów,
  
• stosujące niektóre leki, np. fenylbutazon i chloramfenikol,
  
• nałogowo palące papierosy.
  

Pierwsze objawy białaczki, niezależnie od jej rodzaju, to m.in.: spadek odporności skutkujący częstymi infekcjami, anemia, brak apetytu, duża męczliwość, krwawienie z dziąseł i nosa, powiększenie węzłów chłonnych. O chorobie mogą świadczyć gorączka, bóle kostno-stawowe, wybroczyny i afty w jamie ustnej oraz tendencja do powstawania siniaków na nogach. Białaczka daje też objawy skórne – swędzącą wysypkę podobną do półpaśca.

Zobacz także: Białaczka u dzieci. Jakie są objawy i rodzaje?

Białaczka – leczenie i rokowania

Leczenie białaczki polega na chemioterapii, niekiedy połączonej z radioterapią, i podawaniu leków przeciwbakteryjnych, przeciwgrzybiczych oraz przeciwwirusowych, które zmniejszają ryzyko dodatkowych infekcji. Poza tym chorym przetacza się komórkowe preparaty krwiopochodne w celu uzupełnienia masy płytkowej i erytrocytarnej. Kiedy leczenie nie przynosi oczekiwanych efektów, konieczny jest przeszczep szpiku kostnego. Współczesna medycyna w większości przypadków pozwala na całkowite zażegnanie choroby, o ile zostanie ona wykryta wcześnie, a wiek i ogólny stan zdrowia pacjenta pozwalają na wykorzystanie nowoczesnych metod terapii. Z najcięższej, ostrej białaczki szpikowej wychodzi ponad połowa chorych, a z ostrej białaczki limfoblastycznej zostaje wyleczonych aż 90% dzieci.