Anemia wiąże się ze spadkiem liczby erytrocytów i poziomu hemoglobiny. Niestety, bywa lekceważona przez pacjentów. Wprowadzenie odpowiedniej diety pomagającej w terapii anemii pozwoli w wielu przypadkach na uniknięcie choroby i szybki powrót do zdrowia.
Czym jest anemia?
Anemia, czyli niedokrwistość, to patologiczny stan, podczas którego dochodzi do znacznego obniżenia liczby erytrocytów, oraz hemoglobiny. W ciężkich przypadkach, w których poziom hemoglobiny spada poniżej 6,5 g/dl, może być niebezpieczna dla życia pacjentów. Nie mniej jednak, anemia jest stwierdzana dosyć często. W grupie szczególnego ryzyka znajdują się zwłaszcza dzieci, kobiety w ciąży a także osoby, których dieta jest uboga w żelazo. Niedokrwistość może towarzyszyć innym chorobom i może być bardzo niebezpiecznym objawem. Obserwuje się ją m.in. w przebiegu nowotworów, chorób o podłożu autoimmunologicznym, zaburzeń pracy nerek oraz szpiku kostnego. Szczególną uwagę powinna wzbudzić jej chroniczna forma, która utrzymuje się przez długi czas. Odpowiada za przemęczenie, senność, może prowadzić także do wielu komplikacji. Jej głównym powodem jest niedobór żelaza, jego niska przyswajalność, niewłaściwe odżywianie, a także utrata krwi lub zwiększone zapotrzebowanie na żelazo, np. w okresie dojrzewania, intensywnego wzrostu, ciąży, rekonwalescencji itp. Niektóre formy niedokrwistości mogą mieć również postać wrodzoną.
Leczenie anemii dietą
Do anemii może doprowadzić szereg czynników, ale bezpośrednią przyczyną jest niedobór żelaza powodujący spadek zawartości hemoglobiny we krwi. W organizmie dorosłego człowieka znajduje się około 5 g żelaza, jego znaczna część mieści się w hemoglobinie – białku krwi, które umożliwia transport tlenu. Zachwianie jego ilości szybko przekłada się na problemy z właściwym utlenowaniem organizmu, destabilizuje np. pracę układu neurologicznego oraz immunologicznego. Bez niego chorzy są osłabieni, rozdrażnieni i podatni na infekcje. Szczególnie o dostarczenie żelaza powinna zadbać młodzież w okresie dojrzewania, weganie oraz kobiety miesiączkujące – obfite krwawienia mogą doprowadzić do spadku poziomu pierwiastka we krwi.
Anemia i dieta
Osoby cierpiące na anemię lub znajdujące się w grupie ryzyka przede wszystkim powinny zadbać o dostarczenie organizmowi żelaza. Jego najlepszym źródłem jest mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego. Należy sięgać po wołowinę, podroby (najwięcej żelaza znajduje się w wątrobie wołowej i cielęcej), drób (szczególnie mięso indyka) i jajka. Mniejsze ilości tego składnika pokarmowego znajdują się również w produktach zbożowych, ryżu, warzywach, mleku i nabiale. Niestety, nie jest to najlepsza informacja dla wegan i wegetarian, jednak w wielu przypadkach nie da się zastąpić organizmowi niedoborów tego pierwiastka. Wyróżnia się żelazo hemowe i niehemowe. Pierwsze z nich jest przyswajane znacznie lepiej i występuje wyłącznie w pokarmach pochodzenia zwierzęcego. Często wymienianym składnikiem diety na anemię są buraki. Wbrew pozorom nie zawierają znacznej ilości żelaza, jednak zapewniają organizmowi pełen przegląd witamin i mikroelementów, niezwykle ważnych w walce z chorobą. Z tego powodu są ważną częścią przepisów w diecie na anemię. Należy zadbać o to, aby wszystkie produkty w kuchni były świeże i nie zawierały konserwantów. Dzięki temu wpłyną na poprawę stanu zdrowia.
Dieta na anemię – witaminy
Żelazo to jednak nie wszystko. Organizm potrzebuje również szeregu witamin, które umożliwiają jego wchłanianie. Ważna jest przede wszystkim witamina C. Szczególną uwagę powinni zwrócić na nią weganie oraz wegetarianie – właśnie ona zwiększa wchłanialność żelaza niehemowego. Duże znaczenie ma także kwas jabłkowy i winowy. Równie ważnym składnikiem diety na anemię są witaminy z grupy B, ze szczególnym uwzględnieniem B12 i kwasu foliowego. Należy jeść dużo warzyw oraz owoców – witaminy i minerały w postaci naturalnej są znacznie lepiej przyswajalne niż sztuczne suplementy. Warto jeść brukselkę, boćwinę, brokuły, czosnek, fasolę szparagową, jarmuż i paprykę. Najlepszym dodatkiem do różnorodnych dań jest natka pietruszki, która zawiera nie tylko znaczne ilości żelaza, ale także witaminę C. Wśród owoców na wyróżnienie zasługują porzeczki, grejpfruty i kiwi.
Dieta w anemii – czego unikać?
Przede wszystkim z diety należy wyeliminować substancje, które utrudniają wchłanianie żelaza. Zalicza się do nich szczawiany obecne w szpinaku i szczawiu, taniny zawarte w herbacie, orzechach i kakao, kofeinę, a także polifenole (ich źródłem jest czerwone wino i kawa). Należy unikać produktów wysoko przetworzonych – gromadzą fosforany, obniżające przyswajalność żelaza. Nie trzeba w pełni rezygnować ze wszystkich wymienionych produktów, ważne jest natomiast to, aby nie łączyć ich z pokarmem bogatym w żelazo. Pozwoli to na zwiększenie wchłaniania tego pierwiastka.